Historia Naturalna: konopie w dziełach Pliniusza i innych

Luke.Konopiacki
19 Nov 2023

Pliniusz Starszy, znany w łacinie również jako Caius Plinius Secundus był wybitnym rzymskim pisarzem i przyrodnikiem. Jego monumentalne dzieło to 37-tomowa encyklopedia zatytułowana „Historia Naturalna” (Historia Naturalis). W ramach tego obszernego dzieła Pliniusz Starszy szczegółowo opisał 900 różnych roślin, włączając w to także konopie indyjskie. Jego badania stanowią cenne źródło informacji na temat różnorodności przyrody w starożytnym świecie rzymskim. Teraz przyjrzyjmy się bliżej, jak Pliniusz Starszy eksplorował tajemnice roślinności, a zwłaszcza, jak poświęcił uwagę konopiom indyjskim w swojej monumentalnej pracy.


Pliniusz Starszy przyszedł na świat w Como, północnych Włoszech, w 23 roku n.e. Jego młodość upłynęła pod opieką ojca, który zabrał go do Rzymu, gdzie edukację nadzorował renomowany poeta i generał, Publiusz Pomponiusz Secundus. Pochodzący z klasy społecznej rycerstwa rzymskiego, Pliniusz rozpoczął swoją karierę jeździecką w administracji cesarskiej. Awansując na stanowisko administratora cesarskiego w Narbonne Gaulle, zaczął gromadzić obserwacje z zakresu geografii fizycznej, hydrografii, meteorologii, fauny, flory, uprawy zbóż, uprawy winorośli i praktyk rolniczych dostosowanych do klimatu.

Jego monumentalna praca Historia Naturalna to jedyne dzieło, które przetrwało do współczesności. W zachowanym liście Pliniusz wymienia również inne swoje dzieła, takie jak Sztuka rzucania oszczepem na koniu (1 księga), Życie Pomponiusza Secundusa (2 księgi), Wojny germańskie (20 zwojów), Trudności gramatyki (8 ksiąg), Historia Aufidiusza Bassusa (31 ksiąg) i Historia naturalna (37 ksiąg).

Historia Naturalna to monumentalna encyklopedia, która zgromadziła większość ówczesnej wiedzy, zawierając także informacje na temat konopi indyjskich. Pliniusz Starszy podjął się tego zadania pod patronatem cesarza Nerona.

Księgi od XII do XXVII skupiają się na botanice, gdzie Pliniusz zebrał kompleksową wiedzę dotyczącą roślin. Jego prace są rezultatem połączenia lektury książek, obserwacji przyrody oraz konsultacji z lekarzami i zielarzami. Szczegółowo opisują botanikę roślin, ich właściwości lecznicze, „magiczne” aspekty oraz praktyczne zastosowania w żywności.

Księgi XIX i XX zawierają fragmenty dotyczące konopi, gdzie Pliniusz zauważa:

Jest konopia, roślina przydatna do wyrobu lin i zwykle wysiewana po tym, jak zachodnie wiatry zaczną wiać i przenosić ją: im grubsza jest zasiana, tym drobniejsze łodygi. Nasiona zbiera się, gdy są dojrzałe po równonocy jesiennej. Są suszone przez działanie słońca, wiatru lub dymu. Same konopie są zbierane tuż po żniwach i są obierane i czyszczone przez robotników w nocy.

Księga XIX, Natura i uprawa lnu oraz opis różnych roślin ogrodowych

Pierwotnie konopie rosły w lasach. Liście miały ciemniejszy kolor i były bardziej szorstkie. Mówi się, że jej nasiona sprawiają, że mężczyźni stają się impotentami. Sok z nasion usuwa robaki i owady z ucha, ale kosztem bólu głowy. Jej natura jest tak potężna, że po wlaniu do wody sok z konopi koaguluje ją. Zmieszany z wodą pitną dla zwierząt reguluje pracę jelit. Korzeń konopi gotowany w wodzie jest przydatny w przypadku „zajętych” stawów, ale także w przypadku podagry i podobnych ataków. Aplikacje surowych nasion pomaga w leczeniu oparzeń, ale należy zachować ostrożność, aby odnowić aplikacje, zanim wyschną.

Księga XX, Środki lecznicze z roślin ogrodowych

Pliniusz zmarł w 79 roku n.e podczas erupcji Wezuwiusza.

Inni starożytni twórcy

Wśród starożytnych twórców, byli też inni którzy odnosili się do konopi indyjskich w tekstach napisanych w języku greckim lub łacińskim.

W I wieku n.e farmakolog Pedanius Dioskurydes napisał dzieło zatytułowane De Materia Medica, które odnosi się także do konopi. „Konopie uprawne, które niektórzy nazywają cannabion, inni schoenostrophion, a jeszcze inni asterion, to roślina przydatna do produkcji mocnych lin. Jej liście przypominają liście jesionu. Wydziela nieprzyjemny zapach i ma długie, puste łodygi. Jej nasiona mają kulisty kształt, a zjedzenie zbyt dużej ich ilości obniża potencję seksualną. Sok ze świeżych nasion, wkraplany do uszu, jest przydatny w leczeniu otalgii. Dzika marihuana, którą niektórzy nazywają hydrastina, a Rzymianie terminalis, ma łodygi podobne do malwy, ale bardziej szorstkie, mniejsze i ciemniejsze. Również grecki lekarz Claudius Galenus, który urodził się w 129 roku i zmarł około 216 roku, praktykował w Rzymie, gdzie leczył kilku cesarzy. Był autorem licznych dzieł, liczących łącznie 20 000 stron. Odniósł się do konopi w dwóch swoich księgach. W De simplicium medicamentorum temperamentis ac facultatibus, w tomie XII pisze:  „Nasiona konopi eliminują gazy jelitowe i odwadniają do tego stopnia, że każdy, kto zjadł ich zbyt dużo, traci zdolność seksualną. Niektórzy ludzie wyciskają nasiona, gdy są jeszcze zielone, aby uzyskać sok, którego używają do leczenia bólu ucha".

Przeczytaj na Soft Secrets także o:

Konopie indyjskie: od starożytnych azjatyckich reliktów do współczesności

Konopne papierosy przeciwastmatyczne

Jean-Baptiste de Lamarck i konopie indyjskie

L
Luke.Konopiacki