Organiczna hydroponika

Hydroponika to metoda uprawy roślin, w której korzenie są zanurzone w roztworze odżywczym zamiast tradycyjnej gleby. Ta technika zapewnia kontrolowane warunki wzrostu, umożliwiając roślinom optymalne wykorzystanie składników odżywczych.

Co jest organiczne?

W kontekście nawozów istnieją jasne kryteria, które muszą być spełnione, aby były uznane za organiczne. Przede wszystkim, nawozy muszą pochodzić z naturalnych źródeł, bez użycia rafinowanych soli mineralnych. Ponadto, składniki mineralne muszą być wprowadzane w postaci złożonych cząsteczek organicznych. Te cząsteczki nie są od razu dostępne dla rośliny. Wymagają one biologicznego procesu degradacji, aby przekształcić się w jony, które roślina może przyswoić po rozpuszczeniu w wodzie.

Dzięki temu podejściu zapewnia się, że nawozy stosowane w organicznej hydroponice są zgodne z zasadami ekologii i przyczyniają się do zdrowego wzrostu roślin bez wprowadzania do środowiska substancji chemicznych. Ta świadoma selekcja nawozów umożliwia producentom uprawę roślin w sposób, który jest zarówno przyjazny dla środowiska, jak i zapewnia wysoką jakość plonów.

W przypadku nawozów mineralnych są one bezpośrednio przyswajalne przez rośliny. Ta różnica ma kluczowe znaczenie szczególnie w uprawach polowych, gdzie główną krytyką nawozów mineralnych jest to, że nieprzyswojone sole mogą być wypłukiwane do wód gruntowych poprzez nawadnianie lub deszcz.

W naturalnym środowisku gleba jest miejscem, gdzie bakterie i grzyby zawarte w warstwie próchnicy przekształcają cząsteczki organiczne na dwie części: węgiel, który stanowi ich pokarm oraz minerały, które mogą być wykorzystane przez roślinę w obecności wody. Ten proces jest daleki od hydroponiki, gdzie używane są oczyszczone, rozpuszczone i bezpośrednio przyswajalne sole mineralne.

Rozumienie tych różnic pomiędzy nawozami organicznymi i mineralnymi jest kluczowe dla efektywnej uprawy roślin w organicznej hydroponice. Poprzez wybór odpowiednich nawozów i świadomą kontrolę procesów nawożenia, producenci mogą osiągnąć zdrowe i obfite plony, jednocześnie minimalizując negatywny wpływ na środowisko naturalne.

Organiczna hydroponika według Terra Aquatica

Nazwa tej nowatorskiej technologii to Bioponica. Idea opiera się na symulowaniu procesu degradacji, który naturalnie zachodzi w glebie poprzez zastosowanie określonego rodzaju nawozu z odpowiednią mieszanką bakterii i grzybów, które przyspieszają jego trawienie. Te mikroorganizmy separują węgiel, który jest ich pożywieniem, od minerałów, które mogą być wchłaniane przez roślinę w postaci przyswajalnych jonów po rozpuszczeniu w wodzie.

W przypadku upraw z gołymi korzeniami, takich jak aeroponika i aerohydroponika, mikroorganizmy te żyją w filtrze biologicznym, który zapewnia im tlen i podłoże potrzebne do rozmnażania. W podłożu organicznym, takim jak włókno kokosowe, mikroorganizmy żyją bezpośrednio w strefie korzeniowej. Patent uzyskany przez Terra Aquatica obejmuje wykorzystanie mikroorganizmów i formułę nawozu potrzebnego do funkcjonowania systemu. Zasada działania wykracza daleko poza zwykłą zmianę nawozu.

Bioponica to efekt wieloletnich badań nad koncepcją tzw. Płynnej Ziemi. Nawóz organiczny był brakującym elementem. Łącząc go z niektórymi już dostępnymi na rynku produktami, można odtworzyć w roztworze odżywczym wszystkie składniki, które są zawarte w ziemi i potrzebne roślinom do wzrostu. Nawóz dostarcza frakcję humusu i cząsteczki organiczne, mikroorganizmy zapewniają życie mikrobiologiczne i uczestniczą w obiegu węgla, a woda i tlen występują w obfitości, jeśli system jest odpowiednio zaprojektowany.

Kwas humusowy lub fulwowy, dostępny w postaci płynnej od wielu firm, oraz krzemian (produkt Terra Aquatica), dostarczające krzemionkę oraz wszystkie metale i pierwiastki śladowe zawarte w glebie. Rezultatem jest roztwór odżywczy, który jest równoważny dobrej, lekkiej, napowietrzonej glebie, bogatej w składniki odżywcze i życie mikrobiologiczne. Nie brakuje niczego, co byłoby przydatne, tylko obojętne podłoże, które działa jak gliniane kulki w wodzie.

Niezbędne jest stosowanie nawozu specjalnie opracowanego do tego zastosowania: uprawy organicznej bez gleby. Nawozy organiczne opracowane dla gleby nie mogą być stosowane w bioponice, a odwrotnie, nawóz bioponiczny da również doskonałe wyniki w glebie. Podczas gdy hydroponika obejmuje już szeroki zakres różnych technologii, bioponica wyróżnia się spośród nich. Parametry takie jak przewodność i pH stają się drugorzędne.

Ponieważ roztwór odżywczy został przekształcony z mineralnego na organiczny i wprowadzono życie, zarządzanie uprawą staje się bardziej skomplikowane. Plony nie są takie same jak w przypadku tradycyjnej hydroponiki. Stosunek jest mniej więcej taki sam, jak w przypadku upraw organicznych i mineralnych opartych na glebie: około 25% do 30% mniej plonów. Jednakże, aby to zrekompensować, następuje znaczny wzrost zawartości cukru i składników aktywnych. Interesującym aspektem takiej uprawy jest również fakt, że masa roślinna (łodygi, liście) w stosunku do plonu jest znacznie mniejsza niż w przypadku tradycyjnej hydroponiki lub uprawy glebowej. Dla tego samego plonu, ilość liści i łodyg jest znacznie mniejsza, co czyni hydroponikę organiczną bardzo ekonomiczną w zakresie zużycia wody i nawozów.

Udana uprawa bioponiczna wymaga przemyślanego podejścia. Istnieją co najmniej trzy kluczowe elementy niezbędne do osiągnięcia sukcesu w tej metodzie uprawy:

1. Filtr na pompie: Jest to niezwykle istotny element, zwłaszcza w przypadku uprawy roślin z gołymi korzeniami zawieszonymi bezpośrednio w roztworze odżywczym. Filtr na pompie służy do usuwania większych cząsteczek nawozu, które mogą spowodować uduszenie korzeni, zwłaszcza w warunkach bardzo gorących. Zawsze należy dążyć do tego, aby w strefie korzeniowej znajdowały się tylko przyswajalne jony, co zapewni optymalne warunki wzrostu roślin.
2. Organizmy żywe: Obecność żywych organizmów odgrywa kluczową rolę w procesie bioponicznym, odtwarzając naturalny proces rozkładu gleby. Jednakże, ich życie w wodzie może być wyzwaniem, ponieważ nie posiadają one zdolności do buforowania zmian temperatury lub pH, co mogłoby je chronić w naturalnej glebie. Dlatego ważne jest zapewnienie im odpowiednich warunków, takich jak wysoka koncentracja tlenu i utrzymanie wilgotności. Dodatkowo, bakterie mogą komfortowo żyć we włóknie kokosowym, jednak keramzyt zazwyczaj nie jest dla nich odpowiedni. W takich przypadkach stosuje się specjalne filtry, jak na przykład BioFiltr, który zapewnia odpowiednie warunki mikroorganizmom.
3. Odpowiedni nawóz: Nie wszystkie nawozy organiczne nadają się do uprawy bioponicznej. Nawozy te muszą być płynne lub doskonale rozpuszczalne, ponieważ niektóre składniki mogą gnić w wodzie, powodując nieprzyjemne zapachy i zatykając filtry. Nawozy bioponiczne powinny zawierać składniki, które szybko ulegają degradacji, aby mogły być łatwo przyswajane przez rośliny.

Wdrożenie tych trzech kluczowych elementów w uprawie bioponicznej jest kluczowe dla osiągnięcia sukcesu w tej metodzie uprawy roślin. Ich odpowiednie zastosowanie pozwala na osiągnięcie wysokich plonów oraz utrzymanie zdrowego i zrównoważonego ekosystemu w uprawie.

Zarządzanie uprawą bioponiczną

Zarządzanie uprawą bioponiczną wymaga od uprawiającego znacznie więcej uwagi niż w przypadku tradycyjnej hydroponiki. Nie pod względem poświęconego czasu, ale pod względem kontroli wizualnej.  Uprawa bioponiczna jest kontrolowana zarówno wzrokowo, jak i poprzez monitorowanie parametrów takich jak pH i przewodność.  Niemniej jednak są to nadal ważne informacje.

- pH jest trudniejsze do ustabilizowania niż w hydroponice mineralnej, ponieważ niektóre doskonałe bufory nie znajdują się na liście produktów, które mogą być certyfikowane jako organiczne (zasady certyfikacji są w niektórych przypadkach dość arbitralne).  Odczyn pH zawsze będzie miał tendencję wzrostową. Nie jest to jednak tak ważne w bioponice.  Można pozwolić, aby spadło do 7,5 bez żadnych problemów.  Następnie należy wyregulować pH do około 6, ale stopniowo przez okres kilku dni.  Aby pH było w pełni organiczne, regulator pH również musi być organiczny.  Istnieje wiele możliwych rozwiązań. Należy bezwzględnie unikać kwasu solnego i kwasu octowego (ocet itp.).

- Mikroorganizmy niezależnie od tego, czy znajdują się w BioFiltrze, czy w podłożu, generalnie nie stanowią problemu, o ile ich środowisko jest natlenione i wilgotne.  Oczywiście, aby je chronić, warto unikać wszelkich nagłych zmian w systemie, czy to temperatury czy pH.  Im jest ich więcej i są szczęśliwsze, tym lepiej odżywione będą rośliny.  Jednak znaczny spadek pH jest sygnałem alarmowym, który z pewnością wskazuje na śmierć dużej liczby organizmów. W takim przypadku należy znaleźć przyczynę, wyleczyć ją i ponownie wprowadzić życie.

- Przewodność to najbardziej złożona część, ponieważ cząsteczki organiczne nie mają ładunku elektrycznego, więc nie są widoczne dla miernika przewodności.  Po rozcieńczeniu nawozu w wodzie, bardzo niewielka jego część jest natychmiast przekształcana w jony, co powoduje niewielkie przewodnictwo. Przy dawce od 4 do 5 ml/l nawozu i normalnej przewodności wody wodociągowej, zazwyczaj uzyskujemy wartość około 0,65 (0,6 do 0,7).  Ta bardzo niska przewodność jest zazwyczaj wystarczająca.  Nawóz należy dodawać tylko wtedy, gdy przewodność spadnie poniżej tej wartości.  Gdy pierwiastki są uwalniane, inne są wchłaniane.  Przewodność ma tendencję do pozostawania w równowadze wokół tych wartości.  Gdy rezerwy materii organicznej są niewystarczające, przewodność spada.  Wtedy nadchodzi czas na dodanie nawozu. Brzmi to dość prosto, ale aby uzyskać optymalne wyniki, należy przewidzieć ten spadek przewodności i zapewnić stały dopływ materii organicznej.  Z drugiej strony, nie wolno dodawać zbyt dużo, ponieważ degradacja materii organicznej zależy od ciepła.  Mikroorganizmy działają z bardzo różną prędkością w zależności od temperatury.  Jeśli w systemie znajduje się zbyt dużo materii organicznej, wzrost temperatury może zwiększyć przewodność do poziomu, który zabije roślinę. Nie zawsze łatwo jest znaleźć właściwą równowagę i to właśnie tutaj oko doświadczonego growera robi różnicę.

- W przypadku filtracji, zwykłe spienienie na wlocie pompy jest wystarczające. Nawóz nie blokuje filtra, ale konieczna jest dobra konserwacja.  Filtr powinien być płukany co najmniej raz w tygodniu. Podczas czyszczenia system musi być oczywiście wyłączony.

Jakie są zalety hydroponiki organicznej?

1. Kontrola pożywienia: Podobnie jak w hydroponice, w uprawie bioponicznej możliwa jest lepsza kontrola składników odżywczych dostarczanych roślinom. Zastosowanie odpowiednich nawozów pozwala precyzyjnie dostosować skład roztworu odżywczego do potrzeb konkretnych gatunków roślin.
2. Oszczędność miejsca: Eliminacja gleby przekłada się na znaczną oszczędność przestrzeni, co jest szczególnie istotne dla osób mieszkających w miastach, osób starszych oraz tych, którzy uprawiają rośliny w ograniczonych przestrzeniach. Brak potrzeby przechowywania worków z ziemią doniczkową zmniejsza również uciążliwość codziennych czynności związanych z utrzymaniem ogrodu.
3. Oszczędność wody: Uprawa bioponiczna pozwala na efektywniejsze wykorzystanie wody niż tradycyjne metody uprawy oparte na glebie. Systemy bioponiczne mogą być zaprojektowane w taki sposób, aby minimalizować straty wody i zapewniać stały dopływ wilgoci do korzeni roślin.
4. Wysoka zawartość składników aktywnych: Dla obszarów o ograniczonym dostępie do żyznych gleb, hydroponika i bioponika stanowią atrakcyjną alternatywę. Wysoka zawartość składników odżywczych w roztworze odżywczym pozwala na efektywną produkcję roślin nawet w miejscach, gdzie warunki glebowe są nieodpowiednie lub niewystarczające do tradycyjnej uprawy. W ten sposób hydroponika i bioponika mogą przyczynić się do zwiększenia lokalnej produkcji żywności i zmniejszenia zależności od importu.

Bioponika otwiera nowe możliwości na rynku upraw bezglebowych, który dynamicznie się rozwija. Jednocześnie umożliwia harmonijne połączenie tradycyjnych metod rolnictwa z najnowocześniejszymi technologiami. To może stanowić krok w kierunku bardziej racjonalnej produkcji, analogicznie do tego, co obecnie dzieje się w rolnictwie polowym. Osiągnięte plony będą zdolne do zaspokojenia stale rosnących potrzeb populacji. Potrzeb, w których miejsce mają również konopie indyjskie.

Przeczytaj na Soft Secrets także o:

Podłoża w hydroponice

Uprawa hydroponiczna czy w glebie?

Podstawy hydro dla konopi