Lapiz - Vlijmscherpe muurstencils
Poetin, Merkel, de bedrijfslobbyisten, allemaal krijgen ze ervanlangs in de proteststencils van de Hamburgse kunstenaar Lapiz. Met zijn schilderingen en posters geeft hij commentaar op het nieuws en wil hij het publiek aan het denken zetten.
Op Earth Day 2020 deed je mee aan de wereldwijde street art-actie Global Halt.
Ja, kunstenaars uit vele landen hebben op 23 april een schildering gepost met een klimaat- of milieuboodschap. Ik plakte die dag een poster van mijn stencil Corporate Bubbles. Die gaat over lobbyisten en ‘greenwashers’ die van alles beloven, zolang de bedrijven maar geld verdienen. Uiteindelijk zullen die bubbels barsten en dan is het te laat. Ik maakte dat stencil eerder in 2015 voor een actie in Parijs tijdens de Klimaatconferentie. Heb je gehoord van Brandalism? Dat is een undergroundcollectief dat reclameplekken overneemt. Zij vervingen de reclameposters bij tal van bushaltes met protestposters van kunstenaars.
Je hebt in diverse werelddelen gewoond.
Ik ben Duits maar ik heb twaalf jaar in het buitenland gewoond. Eerst in Zuid-Afrika, daarna in Nieuw-Zeeland en Argentinië. Ik woon nu weer vijf jaar in Duitsland. Ik ben afgestudeerd bioloog met als specialiteit immunologie. In Zuid-Afrika heb ik onderzoek gedaan naar hiv en in Nieuw-Zeeland naar tuberculose. In Argentinië deed ik een studie over een virus dat lijkt op dengue. In die laatste twee landen heb ik ook veel muurschilderingen gedaan.
Je volgt de actualiteit. Je hebt ook een coronastencil gemaakt.
Het is een meisje dat zichzelf omarmt. Ze verlangt naar menselijk contact, maar de hoelahoep met waarschuwingssymbolen voor biologische besmetting houdt andere mensen weg. Ik wilde het gevoel van eenzaamheid uitbeelden, de isolatie. Dat is wat de politiek door dit virus met de maatschappij doet.
Wat vind je van de coronamaatregelen in Duitsland?
Ze hebben ons belangrijke burgerrechten ontnomen, zoals het recht om te demonstreren en het recht om samen te komen. Kunst en cultuur zijn niet meer toegankelijk omdat alle zalen en theaters gesloten zijn. In plaats daarvan stimuleren ze de economie. We mogen nu weer naar buiten gaan om te winkelen, als we zelfgemaakte maskers dragen, die toch nutteloos zijn. Verworvenheden die in de grondwet staan, zijn nu ineens strafbare handelingen. Ik vind dat heel verontrustend.
In Duitsland zijn ook alle festivals gecanceld?
Ja, alle grote evenementen voorlopig tot eind augustus.
Ook graffitifestivals gaan niet door. Terwijl het nu juist de tijd is voor straatkunst, omdat musea en galeries dicht zijn.
Ja, en normaal gesproken sta je tijdens een festival bij een muur alleen te schilderen, zonder mensen vlakbij. Galeries doen wel digitale openingen, maar ik wil ook mensen ontmoeten. Voor street art en posters is het nu een goed moment. Er zijn minder evenementenaffiches, dus is er meer vrije ruimte op de muren.
Waar haal je je ideeën vandaan?
Veel uit boeken, uit het nieuws en door met mensen te praten. Momenteel kijk ik even niet naar het nieuws, omdat ik er vol van zit. Ik wil graag schilderingen maken waarbij mensen moeten nadenken. Waar je wat langer naar moet kijken om ze te begrijpen.
Wat voor materialen gebruik je?
Voor een collage gebruik ik foto’s van internet of ik maak ze zelf. Het ontwerp maak ik op de computer. Als dat klaar is, print ik het uit op grote vellen. Die plak ik op dun verpakkingskarton en daar snijd ik met een mesje de stencils uit. Samen vormen die dan een soort puzzel. Ik bespuit ze met een spuitbus. Op straat plak ik paste-ups, vooraf gestencilde posters. Die maak ik van dun papier, zoals kranten.
Je hebt Poetin afgebeeld met de tekst ‘One Love’.
Ja, dat is Poetin die zichzelf kust. Er zitten de kleuren in van de regenboogvlag, als reactie op de anti-homopolitiek van de Russische regering. Ik heb deze gemaakt in 2018, het jaar van het WK voetbal in Rusland.
Op een andere is een draaimolen te zien. Wat betekent die?
Die zul je als Duitser beter kunnen begrijpen. In de carrousel zitten bondskanselier Merkel en een aantal ministers. Zij hebben een ‘klimaatkabinet’ geformeerd om de problemen aan te pakken. Je ziet de logo’s van grote Duitse bedrijven die veel CO₂ produceren. Er staan teksten bij als ‘toestaan’ en ‘mogelijk maken’. De regering wil bedrijven niets verplichten, maar ze helpen om de goede stappen te nemen. Die vrijblijvendheid werkt gewoon niet. Kijk naar het dieselschandaal van Volkswagen. En de kolenbedrijven: die wilden ze eerst stilleggen in 2028, maar dat is tien jaar later geworden.
Waar heb je die gemaakt?
In Hamburg, op het terrein van een oude fabriek in het Gängeviertel. Dat is een van de alternatieve wijken in de stad, met veel ruimte voor muurschilderingen.
Op welke plekken schilder je?
Ik kies tegenwoordig voor street art-festivals, omdat ik dan veel groter en in alle rust kan werken. Omdat ik maatschappijkritische boodschappen heb, geeft dat weleens problemen. Van tevoren laat je een portfolio zien en vertel je wat je wilt doen. Als het stadsbestuur de muren regelt, is er veel wat niet mag. Maar er zijn ook plekken waar je wel de vrijheid hebt. Spontaan in de stad plak ik gestencilde posters op de muren.
Wat is je grootste werk tot nu toe?
Een van de grootste is Opium Den. Die heb ik gemaakt in München, op de muur van een oude fabriek. Religie is opium voor het volk. Het beeld is van de Notre-Dame. Die is vorig jaar deels afgebrand. Om hem op te bouwen is in enkele weken achthonderd miljoen euro gedoneerd. Stel je eens voor dat mensen zo veel geld zouden geven aan sociale projecten. De schildering is acht meter hoog en vijf meter breed. Ik heb er een kraan voor gebruikt. Ik werk graag met verschillende lagen, waardoor je meer diepte en details krijgt. Bij deze heb ik meer dan honderd uur stencils gesneden. Dat is wel de limiet hoor, anders wordt het te gek.
Zijn je schildering eenmalig of doe je ze vaker?
Dat ligt aan het onderwerp. Sommige stencils heb ik al op meerdere muren gedaan, in verschillende steden en landen. Ik heb een archief van gesneden stencils die ik later nog eens kan gebruiken.
Je maakt ook studiowerk.
Ik ben nu fulltime kunstenaar. Toen ik in Nieuw-Zeeland met muurschilderingen begon, had je nog geen smartphones of Instagram. Veel mensen zien mijn werk nu alleen online. Ik verkoop origineel werk op canvas en hout, en gezeefdrukte prints. Ook maak ik cut-outs. Ik snijd dan de verschillende lagen stencils uit in dik papier van verschillende kleuren. En die plak ik op elkaar, wat een 3D-effect geeft.
Waar is je werk in Europa nog op de muur te zien?
In Hamburg, Berlijn, München, Keulen en verder in Frankrijk, Georgië (Rustavi, Tbilisi), Denemarken, Zweden en Madrid.
LAPIZ, betekent dat iets?
Ja, ‘lápiz’ betekent ‘potlood’ in het Spaans.
