Going Underground!

In deze editie bespreken we de meest veelzijdige droomlocatie op aarde: onder de grond. Een bijzondere plaats waar doorgaans niemand komt. Een plaats waar sommige niet eens heen willen als ze dood zijn. Maar ook een plaats waar veel meer gebeurd dan we in de gaten hebben. Het allerbelangrijkste aan deze plek is dat het de beste schuilplaats is die we ons kunnen bedenken. En omdat er zoveel mogelijkheden zijn onder de grond, zoveel dat we er een boek over zouden kunnen schrijven, besluiten we deze locatie in delen te bespreken. Deze keer deel 2 waarbij we maar liefst vier verschillende locaties gaan bekijken. Allemaal delen ze één overeenkomst; ze worden niet (meer) gebruikt waarvoor ze bedoeld zijn.

Waar we in deel 1 van ‘Going Underground’ nog dicht bij huis bleven gaan we nu een stuk verder. Om te laten zien dat de in mijn artikelen beschreven droomlocaties niet puur op fantasie gebaseerd zijn, beginnen we met een locatie die in 2010 nog het nieuws haalde. In dat jaar werd in het duingebied bij Den Haag een hennepkwekerij ontdekt in een oude Duitse bunker. Deze Bunker bood onderdak aan maar liefst 450 hennepplanten. De benodigde stroom werd afgetapt van een elektriciteitshuisje voor strandtenten, en water werd opgepompt uit een nabijgelegen put. De ingang werd gecamoufleerd met een houten luik dat was voorzien van stro en takken. De stroomkabel en waterslang waren netjes ingegraven in het losse duinzand. Slim van deze kwekers, maar een verborgen bunker loop je niet zomaar tegen het lijf. Toch is dit niet zo moeilijk als je weet waar je moet zoeken. In de Duinen aan de kust zijn namelijk honderden van deze bunkers te vinden. Deze werden in de tweede wereldoorlog door de Duitsers gebouwd ter verdediging tegen de geallieerde. Deze bunkers maken deel uit van een compleet netwerk van bunkers met elkaar verbonden door lange tunnels, soms wel honderden meters lang.

De Atlantikwall is een verdedigingslinie van ruim 5000 km die vanaf Spanje helemaal tot in het puntje van Noorwegen loopt. Deze linie is geen echte muur maar bestaat vooral uit verdedigingswerken bij de belangrijke havens en steden. Bunkers vind je praktisch overal in Europa vooral op de plaatsen waar volop oorlog is gevoerd. Zo ligt op de Franse grens de Maginotlinie, op de Duitse grens de Siegfriedlinie en zelfs op de Italiaanse grenzen zijn bunkers gebouwd. En dan hebben we bunkers van voor- en na de tweede wereldoorlog nog niet eens besproken.Zoals op de afbeelding is te zien zijn de zichtbare bunkers na de tweede wereld opgeblazen. Dit gebeurde omdat ze de duinen ernstig verzwakten. Maar een groot deel van dit ondergrondse netwerk is nog steeds intact. Op de meeste plaatsen zijn de ingangen tot dit netwerk gesloten of dichtgestort met puin. Hoe hebben de kwekers dan toch deze tunnel gevonden? Er zijn verenigingen en musea die zich hebben gespecialiseerd in de Atlantikwall; de naam van de verdedigingslinie waarvan deze bunkers onderdeel uit maken. Via deze bronnen kan makkelijk worden teruggevonden waar deze bunkers zich allemaal bevinden. En geef maar toe; zoeken naar verborgen ondergrondse bunkers dat is best spannend, zelfs als je niet in wilt kweken.

Privé Bunker

Maak kennis met Guus, Guus is een gevierd zakenman die graag het zekere voor het onzekere neemt. Terwijl ander rijke mensen tegenwoordig graag een ‘panic room’ bouwen heeft Guus iets beters voor zijn gezin: een complete bunker. Omdat Guus een echte zakenman is vind hij dat deze investering zichzelf moet kunnen terugverdienen. In ieder geval tot de dag dat de bunker echt nodig is. Dit terugverdienen doet hij door er tijdelijk een kweekruimte van te maken.

Een bunker als kweekruimte kent vele voordelen omdat alles wat een kweker nodig heeft al aanwezig is: elektriciteit, water en een ventilatiesysteem. Voor de bouw krijgt Guus netjes een bouwvergunning en de bouw heeft hij gewoon door zijn aannemer laten uitvoeren. Zijn buren vinden Guus wellicht een beetje paranoïde, maar dat zullen ze niet snel tegen hem zeggen. Want waarom zou je over een bunker klagen als je er zelf misschien ooit nog gebruik van kunt maken? Boven de grond staat een klein gebouwtje met dikke betonnen muren en een grote stalen deur. In het huisje zit een stalen luik dat toegang biedt tot het trappengat van maar liefst vijf meter diep. Onderaan zit wederom een stalen deur die naar de bunker leidt.

De bunker is lucht- en waterdicht, en omdat Guus koolstoffilters gebruikt zal niemand dus ooit ruiken dat er onder de grond gekweekt wordt. In de bunker staan voorraadtanks die bedoeld zijn om drinkwater in op te slaan. Guus weet dat hij deze waarschijnlijk nooit nodig zal hebben en daarom gebruikt hij deze voor zijn hydro systeem. Door op hydrocultuur te kweken hoeft hij nooit met aarde te sjouwen.

De kweekruimte wordt van de rest van de bunker gescheiden door middel van een gordijn. Het achterste gedeelte is de kweekruimte, hier staan hydro tafels met daarin plaats voor ongeveer 120 planten. Boven de planten hangen krachtig in hoogte verstelbare lampen. In de hoek van de kweekruimte staan twee IBC tanks van 1000 liter, waarvan de onderste wordt gebruikt als reservoir voor het hydro systeem. In deze tank hangen verwarmingselementen en apparatuur om de PH en EC van het water te meten. Het voordeel van een grote reservoir is dat je stabielere PH en EC waardes  hebt en dat je de temperatuur beter kunt regelen. Omdat het niet echt gezond is om het water uit het reservoir te drinken kan de bovenste tank in geval van nood worden gevuld met vers drinkwater.

De bunker is voorzien van een kleine keuken met bar en daarnaast is er een toilet. Dit is handig als zijn gezin moet schuilen, maar ook als hij zijn planten gaat oogsten. Guus hoeft dan niet steeds de bunker in en uit als hij naar de wc moet of als hij wil lunchen. Dit is helemaal handig omdat Guus wel eens hulp krijgt met zijn kwekerij. Als de kweekhulp voor een langere periode komt kan deze tevens gebruik maken van de bedden die in het woongedeelte staan. Het voordeel van deze manier van werken is dat geurtjes zo niet mee naar buiten worden genomen. Op het gebouw boven is tevens een camera bevestigd. In de keuken beneden is een scherm gemonteerd, zo kunnen ze in de bunker precies zien wat er buiten de bunker gebeurd. De dikke muren en deuren houden niet alleen de stank binnen, maar daarnaast voorkomen ze dat eventuele rippers in de kweekruimte kunnen inbreken.

Het voordeel van deze kweekruimte is dat als er ooit oorlog zou uitbreken, de familie van Guus veilig zit. En ja als hij dan toch moet schuilen dan heeft hij in ieder geval wat te roken. Gelukkig komen dergelijke situaties zelden voor, als het wel voorkomt ziet Guus dat waarschijnlijk wel van te voren aankomen. Dan kan Guus zijn kweekruimte altijd nog ontruimen.

Gratis bunker

Omdat niet iedereen een succesvol zakenman is en niet iedereen ruimte heeft om een bunker in zijn tuin te bouwen kijken we ook bij Alexander. Alexander woont in Albanië en als ze ergens in Albanië geen tekort aan hebben dan is het wel aan bunkers. Het land telt maar liefst 750.000 bunkers! En dat terwijl er ongeveer 3,6 miljoen mensen wonen. Dat betekent dat er voor ieder gezin ongeveer één bunker beschikbaar is. Deze bunkers werden gebouwd tijdens het communistische bewind van Enver Hoxha. In deze periode was Albanië totaal van de buitenwereld geïsoleerd. Je kunt wel zeggen dat Albanië toen het Noord Korea van nu is; een land dat zich niets van de buitenwereld aantrekt. De bunkers waren volgens Hoxha nodig omdat het land geen enkele bondgenoot overhield dat hen tegen aanvallen zou kunnen beschermen.

Tegenwoordig liggen veel bunkers er verlaten bij, ze worden gebruikt als schuur of worden gebruikt als kunstwerk. Soms worden de bunkers zelfs als plantenbak gebruikt. Helaas was Hoxha op het gebied van architectuur niet echt creatief. Er zijn dan ook maar twee typen bunkers te vinden: de grote en de kleine. Beide ontwerpen bestaan uit een grote betonnen koepel met een stalen deur. De koepel steekt boven de grond uit, maar de bunkers liggen deels onder de grond. In de kleine bunker is plaats voor twee personen terwijl de grote bunker plaats bied aan een compleet gezin.

Albanië kampt niet echt met een ruimtegebrek en daarom kweekt Alexander zijn cannabis dan ook voornamelijk buiten. Maar dit kan alleen in de zomer en daarnaast is er een groeiende vraag naar de sterkere indoor soorten. Gelukkig staat op de grond van Alexander ook een bunker; het grote type. Jarenlang heeft deze dienst gedaan als schuur, maar Alexander heeft een betere bestemming bedacht. Omdat de schuur nogal afgelegen ligt van de buitenwereld heeft hij echter één probleem: de bunker heeft geen elektriciteit. Toch heeft Alexander hier een oplossing voor bedacht: hij heeft een kleine aggregaat aangeschaft die genoeg stroom opwekt om zijn verlichting te laten branden. Omdat deze aggregaat redelijk wat diesel verbruikt heeft hij een flinke tank laten plaatsen bij zijn bunker. Naast zijn bunker heeft hij een klein schuurtje gebouwd waar hij een oude tractor in kan stallen. Voor buitenstaanders lijkt het alsof dit de werkplaats van een boer is. De dieseltank wordt een keer per maand bijgevuld door een tankwagen die goedkope landbouwdiesel levert. In bebouwde gebieden is een aggregaat niet aan te raden als energiebron om hennep te kweken. Aggregaten maken namelijk veel herrie en stoten daarnaast uitlaatgassen uit. Gelukkig is dat op de verlaten grond van Alexander geen enkel probleem.

Met de metro

Niet alleen bunkers zijn gebouwen die zelden tot nooit gebruikt worden. Zo worden er regelmatig infrastructurele werken als bruggen en wegen gebouwd die nooit in gebruik worden genomen. Een goed voorbeeld is de metro van Charlerloi, een deel (een arm) van dit metrostelsel is wel gebouwd maar nooit in gebruik genomen. Zoals sommige mensen het leuk vinden om op zoek te gaan naar verborgen bunkers in de duinen, zo vinden anderen het leuk om een ongebruikte metrolijn te verkennen. Daarom ben ik afgelopen jaar met een vriend naar Charlerloi afgereisd om de ‘Soleilmont’ arm van het metrostelsel gaan verkennen

Vanaf het moment dat je in de auto stapt tot het moment dat onder het hek door kruipt is het best spannend. Maar daarna ben je vooral verbaast hoeveel werk hier eigenlijk voor niets is gedaan. Na een paar minuten lopen wordt het ons al snel duidelijk dat we niet de enige zijn die op deze plaats een kijkje komen nemen. Overal langs het traject zijn dan ook graffiti artiesten actief geweest en eigenlijk vind ik dit traject dan ook gewoon een soort graffiti museum. Maar dan wel een heel verlaten museum. Op flinke delen van het traject liggen geen rails, soms lijkt het dan ook wel of je door een gedempt kanaal loopt. Onderweg komen we complete stations tegen, het is echt bizar om hier rond te lopen. Het lijkt wel alsof de wereld is vergaan en we de enige overlevenden zijn als we op deze stations rond kijken. Buiten de stations hoor je gelukkig weer het verkeer en weet je dat de wereld nog bestaat. Het is duidelijk te zien dat de natuur hier de baas is; de open gedeeltes van de route zijn aardig begroeid het is dan ook soms lastig om door het onkruid heen te komen. Nog vreemder is dat de signalering (seinen etc.) al in gebruik zijn. Als de seinen aan staan dan moet er dus stroom zijn langs deze metrolijn. Het is zou dan ook niet vreemd zijn als kwaadwillende hier stroom zouden aftappen. De deuren op de stations zitten op slot en het ziet er hier niet echt uit alsof deze stations gecontroleerd worden door iemand. Zou het ooit in iemand zijn opgekomen om de sloten van de deuren te vervangen, om er een mooie kweekruimte van te maken? Het zou gemakkelijk kunnen ik geloof niet dat iemand het ooit zal opmerken. Helaas hebben wij geen sleutels en zullen we dus nooit te weten komen wat er achter deze deuren verborgen gaat..