Cumbia - Sensuele dansmuziek

 Niet slecht voor een voormalige dans van slaven uit de kust van Colombia, die het met niets anders dan percussie en zang deden; meer was er niet. En dat de dans zo simpel is en weinig ruimte nodig heeft, wordt vaak verklaard uit het feit dat de met de voeten aan elkaar geketende slaven maar beperkte bewegingsvrijheid hadden. Drie culturen komen samen in cumbia, namelijk die van de oorspronkelijke inwoners de Indianen, die van de Spaanse veroveraars, en die van de zwarte Afrikaanse slaven. Afgezien van hoe dat allemaal bij elkaar is gekomen, kun je gerust spreken van een mooie mix. Zowel de muziek als de dans is dan ook nog eens uiterst sensueel, en oorspronkelijk vol van verleidelijkheid die niet zozeer richting seks gaat, maar meer die van de uitnodigende, galante kennismaking. Rond de veertiger en vijftiger jaren van de vorige eeuw ging cumbia als een malle, en ontgroeide het de landsgrenzen van Colombia om ook in allerlei variaties op te duiken in Argentinië, Bolivia, Chili, Ecuador, Mexico, Peru en nog vele andere landen in Latijns Amerika. Was het eerst nog muziek van het volk en keek de elite er op neer, later verenigde het alle rangen en standen en van laag tot hoog kon zich vinden in de lome en lekkere beats, de wat melancholieke zang en het tintelende, schetterende koperwerk.

Wereldwijd

In de jaren tachtig was er weer een opleving van cumbia, toen vluchtelingen uit onder andere Colombia de muziek meenamen naar de Verenigde Staten, en het daar een mix aanging met rock, punk, afrobeat en fanfare. En dat was nog niks vergeleken met wat er gebeurde aan het begin van deze eeuw, toen daar ook nog eens een vermenging bijkwam met hiphop, reggaeton, dubstep en house. Doordat veel mensen toegang kregen tot internet en goedkopere apparatuur om beeld en geluid op te nemen, ging het helemaal booming en kon ook de rest van de wereld er van mee gaan genieten.

Wiet

Alsof dat allemaal al niet leuk genoeg is, gaat cumbia uitstekend samen met wiet, dat over het algemeen toch al ruim voorradig is in Latijns Amerikaanse landen. De cumbia del marihuano is een bekend genre waarin wiet uitbundig bewierookt wordt, meer dan eens in combinatie met hiphop en een barrio setting. De reacties zijn vaak luid en duidelijk: mmmmmm me dieron ganss de fumarme a la MARIA JUANA AAJAJAJAJJA – geen vertaling nodig toch. Ook bij Alto Barrio in Mexico kunnen ze er wat van: ‘In de disco zijn mijn vrienden / gek en ze lachen / de losse meiden dansen / als gekken op de cumbia. En iedereen vraagt marihuana / seks en marihuana / marihuana / cumbia en marihuana’. Toch zou het wat kort door de bocht zijn om cumbia, wiet en getto op een lijn te stellen en als een onverbrekelijk trio te zien. Er zijn nogal wat andere manieren om met deze onderwerpen om te gaan, maar de cumbia uit de barrios doet in ieder geval wel luid en duidelijk van zich horen. Door: Arjan van Sorge