“Bankcontrole? So what!”

Machtsmisbruik door banken, of niet?!

De banken doen dit omdat zij conform de Wft (Wet op het financieel toezicht) en Wwft (Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme) verplicht zijn hun klanten te beoordelen op dubieuze transacties zoals witwassen of financiering van andere dubieuze zaken zoals terrorisme. Pinleveranciers starten ook met acties om de relatie op te zeggen. Het lijkt erop dat het onontkoombaar is om weer 100% contant te gaan aanhouden. Dit is juist in tegenstelling tot wat de Wft en Wwft wil. Daarbij komt ook nog dat justitie en gemeenten de coffeeshops het leven zuur maken door controles van de gedoogvoorwaarden. De belastingdienst spant de kroon door controles van de jaarrekeningen en belastingaangiften uit te voeren. Coffeeshophouders komen er bekaaid vanaf. Het leven van een coffeeshophouder gaat vaak niet over rozen.

Branche-informatie

Minister Wouter Bos heeft zich in 2010 al uitgesproken tegen de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, waarin hij aangeeft dat hij de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) heeft aangeschreven hun leden, de banken, te ontmoedigen/verbieden om coffeeshops categoraal uit te sluiten van bancaire diensten. Er kan volgens Wouter Bos alleen individuele toetsing plaatsvinden van een coffeeshop, waarbij slechts vastgestelde feiten ten aanzien van die coffeeshop mogen leiden tot sancties en niet het enkele feit dat sprake is van een coffeeshop. Feitelijk kan gesteld worden dat lang niet alle banken zich hieraan houden. Wel kan een andere aanpak worden gesignaleerd. De werkwijze van banken is nu om de bezien of een coffeeshophouder mogelijk geen onjuiste informatie heeft verstrekt aan de bank over zijn bedrijf. Dat kan nog wel eens zijn gebeurd omdat een coffeeshophouder veelal angstvallig zijn feitelijke activiteiten voor de bank verborgen heeft proberen te houden, omdat de coffeeshophouder er vanuit ging dat informatie over de coffeeshop alleen al tot weigering van een bankrekening zou leiden. Nu gebruiken de banken dat als reden om aan te geven dan de ondernemer niet betrouwbaar is, omdat ze verkeerde informatie hebben verstrekt waardoor het banken moeilijk wordt gemaakt hun cliënten te beoordelen en te vertrouwen, en dat is nu eenmaal hun wettelijke plicht.

Onmogelijke opgave

Als dit niet lukt dan vragen de banken dermate ingewikkelde en tijdrovende c.q. belastende vragen dat een coffeeshophouder hier feitelijk niet aan kan voldoen. De bank vraagt nu bijvoorbeeld jaarrekeningen over een periode van 5 jaar op, die ondertekend moeten zijn door een officiële accountant die aangesloten is bij de NBA. Dat zo’n jaarrekeningcontrole enorm duur is en bovendien niet verplicht is voor een coffeeshop doet blijkbaar voor de bank niet ter zake.

Daarnaast vraagt de bank aan de coffeeshop om alle in- en verkoopfacturen te verstrekken over een lange periode. Ook dit is een onmogelijke opgave. Als klap op de vuurpijl vraagt de bank om een andere accountant een verklaring te laten afleggen dat hij heeft vastgesteld dat door de coffeeshop de laatste 5 jaar deugdelijke jaarrekeningen en aangiften zijn opgesteld en ingediend. Dit is een onderzoek dat in de vele tienduizenden euro’s zal lopen. Dus feitelijk een onmogelijk verzoek.

Buitenproportioneel

Ik heb Bureau Financieel Toezicht (BFT) gevraagd of dit door de beugel kan. Het BFT heeft aangegeven dat ze een en ander zullen voorleggen bij De Nederlandse Bank (DNB), maar dat ze nu al aangeven dat vragen wel proportioneel moeten zijn. Mijns inziens zijn de vragen van de banken niet proportioneel! Het is zelfs buitenproportioneel en in strijd met hun wettelijke verplichtingen.

Tenslotte kan ik nog mededelen dat de huidige politiek hetzelfde vindt als destijds Wouter Bos. De minister heeft Kamervragen d.d. 2 juli 2015 beantwoord. Hij geeft daarbij aan dat een aanvraag voor een betaalfaciliteit individueel moet worden beoordeeld. Dit betekent dat een coffeeshophouder niet mag worden geweigerd vanwege het enkele feit dat hij een coffeeshophouder is. Bezwaren tegen een bepaalde branche zijn onvoldoende voor de weigering van een bankrekening, aldus de minister.

Hoe hier mee om te gaan?

Mijn advies is om klachten en bezwaren in te dienen en daarna desnoods de rechter te laten oordelen over het handelen van de bank. Mijns inziens loopt het de spuigaten uit.

Conclusie

Het is een duidelijke zaak dat banken veelal misbruik maken van hun machtspositie en bepaalde groepen ondernemers van betaalfaciliteiten onthouden. Tot voor kort had ik het idee dat banken een bezwaar objectief behandelden en vaak tegemoet kwamen aan het bezwaar. Nu merk ik dat banken zich gaan toeleggen op de individuele ondernemer en idiote of buitenproportionele vragen stellen. Indien deze vragen niet volledig of onjuist zijn beantwoord is dat vervolgens voor de bank reden voor beëindiging van de bankrekening. Misschien komt dit soort machtsmisbruik van banken enkel voort uit het feit dat deze boven de wet staan of denken te staan of dat zij alle risico willen voorkomen om een boete te krijgen. Het komt slechts in zeer uitzonderlijke situaties voor dat bankmedewerkers ter verantwoording worden geroepen en dat gerechtvaardigde sancties worden opgelegd voor aangetoond misbruik.

Weten is één, bewijzen is twee. Een bank en ook een rechter zijn niet eenvoudig te overtuigen, maar het is het waard om een procedure te starten in dit soort situaties omdat een coffeeshop nu eenmaal een bank nodig heeft.

Oomen fiscaal onderzoek en advies.

Mr. Wil Oomen

Oomen Administratiekantoor

Ing. Ruud Oomen LLB