12/12 systeem wint aan populariteit

Zes oogsten per jaar en een opbrengst van een gram per watt, met als bonus een forse besparing op de elektriciteitsrekening? Het 12/12 kweeksysteem maakt het mogelijk. Dit kweeksysteem is bedacht om vanuit zaad te kweken, waarbij de voorgroei achterwege blijft en direct wordt gestart met 12 uur licht. Sinds het systeem in 2004 via de internationale forums bekend werd, stapelen de bewijzen zich op dat 12/12 werkt. En hoe!

Het 12/12 systeem is het geesteskind van Spees Cees, oprichter van No Mercy Supply en lange tijd columnist van het onlangs opgeheven cannabismagazine EssensiE. Een belangrijk uitgangspunt voor het systeem was om het mogelijk te maken met zaadplanten net zo snel dezelfde opbrengsten te halen als met stekken. Zaadplanten hebben vele voordelen ten opzichte van stekken: ze zijn gezonder en hebben een sterker wortelstelsel; je weet zeker welke soort je hebt, wat je van stekken lang niet altijd kunt zeggen, en anders dan vaak bij stekken komen zaailingen niet inclusief spint en ander ongedierte je ruimte binnen.

'Atmosphere'

Via kweekverslagen op forums in binnen- en buitenland is het systeem vooral dankzij het pionierswerk van de alom gerespecteerde 'Atmosphere' bekend geworden. Inmiddels hebben heel wat kwekers, waaronder ook succesvolle commerciële kwekers, het systeem omarmd. Op het eerste gezicht heeft de 12/12 methode wel iets weg van de Sea of Green (SOG) kweektechniek, waarbij gewoonlijk tot 25 planten (meestal stekken) op een vierkante meter staan, en een korte of helemaal geen voorgroei wordt gebruikt. Ook bij het 12/12 systeem worden zonder voorgroei grotere aantallen planten gebruikt. De voorgroei speelt bij het gebruikelijke kweken uit zaad overigens een andere rol dan bij stekken, die er immers al een paar weken 18 of 24 uur licht hebben opzitten als ze op hun definitieve standplaats terecht komen. De een of twee weken voorgroei die stekken dan nog krijgen, duurt bij kweken uit zaad doorgaans beduidend langer. Kwekers die er van uit gaan dat een zaadplant eerst volgroeid moet zijn voor die goed kan produceren, trekken er zomaar zes weken voor uit.

Lagere plant

Het overslaan van de voorgroei betekent niet dat de plant helemaal niet groeit; die impuls blijft gewoon aanwezig, maar duurt wel veel korter dan bij wekenlang 18 uur licht. Als resultaat blijven de planten beduidend lager dan wel voorgegroeide zaadplanten, waardoor – net als bij stekken – een optimaal gebruik van de verlichting eenvoudiger is. Gemiddeld worden planten bij het 12/12 systeem zo'n 70 tot 80 cm hoog, al speelt de soort hierbij een sleutelrol. Bij een standaard voorgegroeide zaadplant moet je al snel je toevlucht nemen tot toppen of buigen om grote hoogteverschillen tussen planten op te vangen en zo het volle rendement uit de verlichting te halen.

Eén grote hoofdtop

Behalve dat hij aanzienlijk lager blijft, ziet een bij 12/12 gegroeide plant er ook heel anders uit dan een wel voorgegroeide soortgenoot; er zijn veel minder zijtakken en bladeren, waardoor de plant oogt als één grote hoofdtop, wat het knippen flink vereenvoudigt. Vrijwel alle indica-sativa hybrides doen het goed met het 12/12 systeem. Alleen zuivere indica's zijn vanwege hun van nature al gedrongen kerstboomvorm minder geschikt, net als zuivere sativa's, die zelfs voor het 12/12 systeem een te sterke hoogtegroei hebben. Niet alleen planten worden kleiner door het ontbreken van voorgroei, ook de elektriciteitsrekening zal lager uitvallen, om precies te zijn 6 x 7 =4 2 uur stroomgebruik per week niet-voorgroeien.

Geslacht beïnvloeden

Door de planten al bij het ontkiemen op 12/12 te zetten, zijn deze direct gedwongen geslacht te kiezen. Tenzij natuurlijk vervrouwelijkt zaad wordt gebruikt, een optie waar de meeste 12/12 growers trouwens vanwege de kosten niet voor gaan. Vrouwelijk of niet, kweken uit zaad is voor een grote groep growers nog steeds een paar bruggen te ver. Wie alleen ervaring heeft met stekken is vaak bang dat er toch mannetjes blijven staan. Maar met enige oefening is het niet moeilijk de voorbloei te herkennen. Het zijn altijd de mannetjes waarbij die als eerste verschijnt, doorgaans al op dag 15 of 16, en op z'n laatst in week 3.

Nadeel

Als nadeel van de 12/12 methode zou je het grotere aantal planten (lees: zaden) kunnen noemen dat nodig is om de ruimte te vullen. Minimaal 26 planten onder een 400 watt lamp en minimaal 30 onder een 600 watt lamp wordt als optimaal beschouwd. Om op dat aantal uit te komen moet, tenminste bij het gebruik van regulier zaad, met een groter aantal zaden worden gestart, waarbij je het verwachte aantal mannelijk afvallers in de berekening meeneemt. Volgens 12/12 enthousiastelingen staat de man-vrouw verhouding echter allerminst vast, en is het percentage vrouwen flink te beïnvloeden. Er zijn sterke aanwijzingen dat de kans op vrouwen sowieso aanzienlijk groter is wanneer planten bij 12/12 worden ontkiemd. Ook zou een schrale grond en een mix van blauw en rood licht de verhouding vrouwtjes-mannetjes vergroten tot ca. 70-30. In ieder geval wijst de praktijk uit dat het dubbele aantal zaden zaaien van het uiteindelijk gewenste aantal vrouwtjes nergens voor nodig is; echte cracks halen zelfs percentages van tegen de 90 procent vrouwen!

Wortelschade

Om het scheiden van de mannen en vrouwen te vereenvoudigen worden voor het zaaien vaak 7 x 7 cm potjes gebruikt, hoewel die als nadeel hebben dat de zaailing moet worden verplant, met alle stress en bijna onvermijdelijke wortelschade van dien. Om die reden worden de zaden ook direct in het definitieve medium geplant. Dat sommige planten dan wel erg dicht op elkaar komen te staan valt al snel niet meer op als het gewas eenmaal is uitgegroeid. Als de oogst in zicht komt kan de volgende generatie in de bloeiruimte worden gezet. Door het bloei- en zaailingenstadium van de twee generaties elkaar deels te laten overlappen wordt de ruimte productiever en hoeft in principe nooit meer leeg te staan. Wel moet je in dat geval afzien van zaaien in de volle grond. Ook moet ervoor gezorgd worden dat de jonge plantjes dicht genoeg bij de lamp kunnen komen. Voor dat doel kunnen ter hoogte van de toppen plankjes worden gemonteerd of gebruik worden gemaakt van plateau's waarmee de zaailingen op de juiste hoogte worden gebracht. Natuurlijk kunnen de zaailingen ook in een andere ruimte ontkiemen en uitgroeien tot de ruimte na de oogst weer vrij is.

Licht, veel licht

Het allerbelangrijkste voor succes met de 12/12 methode is licht, veel licht, dat vanaf de allereerste uren, als de zaailing nog niet eens rechtop is gekomen, aanwezig moet zijn. Bij het gebruik van tl-buizen (kleur 33!) moet de afstand tussen zaailing en tl-buis 2 tot maximaal 5 cm zijn. Bij het gebruik van tl-buizen is aan te raden de planten onder het middelste deel van de buis te zetten, aangezien tl-buizen het heetst zijn aan de uiteinden. De resultaten zijn nog beter als direct wordt gestart onder HPS lampen. Een 600 watt lamp kan gerust 55 cm van het plantje worden gehangen, een 400 watt lamp op 35 cm, waarbij er uiteraard wel voor moet worden gezorgd dat de temperatuur niet te ver oploopt. Voor net geplante stekken met hun behoefte aan een hoge luchtvochtigheid zijn dergelijke afstanden al snel fataal. Ten opzichte van stekken kent de 12/12 methode als enig nadeel dat er een grotere variatie in fenotypes is, tenminste als er F1 hybrides worden gebruikt. “Maar dat,” zo merkt een 12/12-grower daarover op, “zal me wordt wezen als de opbrengst zo goed is!”