Els Vermeesch van Trekt Uw Plant vol optimisme na vrijspraak CSC Namen

Hoewel Trekt Uw Plant, de oudste Cannabis Social Club van België, al twaalf jaar bestaat, blijft er veel onduidelijkheid over de juridische status van clubs. Maar dat zou wel eens kunnen veranderen, na de vrijspraak van CSC Sativa in Namen en een mogelijke derde vrijspraak voor Trekt Uw Plant. “Waarschijnlijk zet dit de deur open naar meer CSC's in België en maar goed ook, er zou er in elke provincie minstens één moeten zijn.” Alle Belgische CSC’s baseren zich op een richtlijn van het ministerie van justitie uit 2005. Hierin staat met veel omhaal van woorden dat de laagste prioriteit in het vervolgingsbeleid wordt gegeven aan bezit van cannabis voor persoonlijk gebruik door meerderjarigen. Daarbij wordt het bezit “van een hoeveelheid cannabis van maximum 3 gram of één geteelde plant, door een meerderjarige persoon, zonder dat enige aanwijzing inzake verkoop of handel aanwezig is, geacht te zijn voor persoonlijk gebruik”. De formulering maakt meteen duidelijk dat het dus niet legaal is om drie gram of één plant te bezitten, maar dat vervolging hiervan de laagste prioriteit heeft en dus in de praktijk niet of nauwelijks voor zal komen. Gedoogbeleid noemen we zoiets in Nederland. In 2006 richtte Joep Oomen (1961-2016) in Antwerpen Trekt Uw Plant op, de eerste CSC van België, naar Spaans model. De redenering was simpel: als een volwassen Belg één plant mag kweken, dan mogen meerdere Belgen in clubverband die ene plant samen laten verzorgen in een gemeenschappelijke kweekruimte.

Gestage groei

Trekt Uw Plant begon met een paar leden en nog minder planten, maar geholpen door aandacht in landelijke media en het organisatorische en diplomatieke talent van Joep Oomen groeide de club gestaag. Justitie probeerde Trekt Uw Plant meerdere malen te laten verbieden, maar de club werd tot twee keer toe vrijgesproken. De rechters oordeelden dat de activiteiten binnen de wetgeving en richtlijnen bleven. In meerdere Vlaamse en Waalse steden, waaronder Hasselt, Gent, Brussel, Luik en Namen, ontstonden de afgelopen tien jaar Cannabis Social Clubs. Ze krijgen steun uit wetenschappelijke hoek van criminoloog Tom Decorte, die al jaren onderzoek doet naar het CSC model. Eind 2016 publiceerde hij met twee andere wetenschappers het boek “Cannabis onder controle. Hoe?”. Decorte ziet het niet-commerciële CSC model als zeer geschikt voor België. Ook politiek komt er (aarzelend) steun. De Waalse Parti Socialiste diende in september 2017 een wetsvoorstel in om cannabis te reguleren, inclusief een wettelijke regeling voor Cannabis Social Clubs.

Willekeur

De Belgische justitie reageert met een hoge mate van willekeur op de clubs. Zo werd Mambo Social Club in Hasselt snoeihard aangepakt en effectief kaltgestellt. Oprichter en voorman Michel Degens vertelt op de tweede Cannabis Hoogdag in Gent dat Mambo nog wel bestaat, maar geen planten meer kweekt of activiteiten voor de leden organiseert. De advocatenkosten hebben de club aan de rand van het bankroet gebracht. Degens vertelt ook dat de ministeriële richtlijn uit 2005 vorig jaar zomer stilletjes zou zijn ingetrokken. Els Vermeesch, die het roer bij Trekt Uw Plant overnam na het overlijden van Joep Oomen, kent het verhaal over de ingetrokken richtlijn. Zij kreeg het te horen van de politie, nadat zij met twee andere bestuursleden van TUP in mei 2017 was opgepakt. De arrestaties en het feit dat de bestuursleden vier weken vast werden gehouden leverde veel publiciteit én steunbetuigingen op. Over de vermeende intrekking van de richtlijn zegt Vermeesch: “De politie heeft ons dat bij de ondervraging ook meegedeeld. Maar dan hebben we het laten uitzoeken door onze advocaat en hij heeft er nergens iets van teruggevonden.” Voor de aanstaande, derde rechtszaak tegen TUP maakt het sowieso geen verschil. De bestuursleden zijn immers opgepakt vòòr het moment waarop de richtlijn zou zijn ingetrokken. Vermeesch: “Dus eigenlijk verandert er voor alle afdelingen van Trekt Uw Plant niet veel. Elke nieuwe CSC kan het boek van Tom Decorte als basis nemen of als argument voor de CSC. Dat boek bestond nog niet toen wij begonnen. Er is ook nog het wetsvoorstel van de Parti Socialiste, dus er is ondertussen al wel wat veranderd.”

Hoe moeilijk was het om Trekt Uw Plant overeind te houden na de dood van Joep Oomen?

Vermeesch: “Vooral emotioneel was het zeer moeilijk. Financieel stonden we er goed voor, er zijn direct mensen naar voren gekomen om te helpen, dus de werking kon gewoon doorgaan. En Joep heeft me heel goed opgeleid. Maar nog steeds zou ik hem soms om raad willen vragen. Feitelijk was het moeilijker om na de inval TUP overeind te houden. Geld weg, alle plantjes en materiaal weg, begin er maar aan! Gelukkig bestaat TUP uit mensen die allemaal met hun neus in dezelfde richting staan, keihard geloven in het systeem en de wet trachten te veranderen. Onze leden leenden ons geld aan nul procent rente en kwekers begonnen alweer zaadjes in de grond te stoppen toen wij nog vastzaten! We hebben een heel systeem met tegoedbons moeten bedenken om de leden die al betaald hadden voor de inval te vergoeden. Maar dat is gelukt en momenteel gaat het goed. Alle leden hebben hun tegoedbons kunnen inleveren, alle leningen zijn ondertussen terug betaald. We zijn er nog steeds niet helemaal, maar het gaat de goede richting uit.”

Kun je iets vertellen over de nieuwe rechtszaak?

Vermeesch: “Er komt een nieuwe rechtszaak aan, maar we weten niet wanneer. We wachten het af en zijn nog steeds heel blij dat we zonder voorwaarden vrijgelaten zijn. We hebben een zeer goed verdedigbaar dossier. Onze advocaat Jos Van Der Velpen, voormalig voorzitter van de Liga voor de Rechten van de Mens, gelooft erin en wij ook!”

Op 7 september is CSC Sativa uit Namen vrijgesproken. Hebben andere clubs baat bij dit vonnis?

Vermeesch: “Wij zijn heel blij met het nieuws uit Namen. Natuurlijk hebben we er baat bij, wij hebben dit nieuws dan ook met vreugde naar onze advocaat doorgemaild. Waarschijnlijk zet dit de deur open naar meer CSC's in België. Maar goed ook, er zou er in elke provincie minstens één moeten zijn. Ik verwacht wel dat elke club gecontroleerd zal worden en dan hopelijk niet op de manier waarop ze dat bij ons hebben gedaan.”

Sofie Voncken heeft veel publiciteit gegenereerd over medicinale cannabis; is een doorbraak aanstaande?

Vermeesch: “De kans dat medicinale cannabis in de nabije toekomst legaal verkrijgbaar wordt schat ik heel hoog in. Het spijtige is dat het waarschijnlijk zeer duur gaat worden en in handen van de farmaceutische industrie zal zijn. Met alle gevolgen van dien.”

Wat is jouw motivatie voor het werk bij TUP en je inzet om cannabis te legaliseren?

Vermeesch: “Persoonlijk geloof ik 200 procent in het systeem, door mensen voor mensen, met een transparante werking zonder winstbejag. Ik herinner me nog goed hoe opgelucht en blij ik was om terecht te komen in deze club waar ik me geen crimineel meer hoefde te voelen. Waar mensen me niet raar bekeken omdat ik blowde, integendeel. De kans dat we worden vrijgesproken voor de derde keer zit er dik in. Daarna mogen ze ons niet meer vervolgen, dus dan zullen ze moeten zorgen voor een kader en vergunningen. Iedereen moet het recht hebben om in zijn eigen tuin of bij een social club te kweken om er daarna ten volle van te kunnen genieten, zonder angst voor wie of wat dan ook. Het wordt tijd!” Tekst & fotografie: Derrick Bergman / G0NZ0 Media