Weird Amerikaans

Je maakte als tiener de jaren zestig mee, misschien wel het mooiste tijdperk qua muziek en kunst.

Ja, inderdaad het mooiste. Ik ben van 1952, dus bij mij waren het vooral de late jaren zestig.

Heb je als kind altijd getekend?

Ja, en dat gaf weleens problemen bij mijn ouders en de leraren. Ze vonden het maar een zinloze bezigheid. Op school tekende ik al dingen die ik nu schilder: vliegende schotels, monsters, aliens, allerlei weird stuff. Ik was ook geboeid door een Time Life boek dat mijn oma had: The Wonders of Life On Earth. Hierin staan dieren- en natuurtekeningen van Rudolf Freund, die heel realistisch zijn. Ik dacht: ik wil ook met zo veel details en diepte gaan tekenen. Zijn stijl heb ik een tijdje nagedaan.

Wanneer ben je als illustrator begonnen?

Nadat ik uit het leger was gegaan, in 1977. Ik opende samen met een collega een studio en we gingen op zoek naar werk. In het begin ging dat moeilijk, maar na een tijdje begon het te groeien.

Waar heb je zoal voor getekend?

Voor van alles. Ik vond het heel leuk om te doen, al waren het geen illustraties die ik thuis aan de wand zou hangen. Het hielp me om mijn tekentechnieken te ontwikkelen. In de jaren 70, 80 en 90 was er veel werk, maar op een gegeven moment kwam de klad erin. Ik heb een soort wave in de tijd meegemaakt in de vraag naar illustraties.

Wat was je eerste opdracht?

Dat weet ik niet precies meer. We maakten lijnillustraties van Citizen Band-radio’s (27 MC-radio) voor een producent in Kansas City. Ik kreeg ook een opdracht voor een prototype van een happy meal van McDonald’s. Na twee jaar gingen we ieder ons eigen ding doen. Toen ik alleen verder ging, begon het goed te lopen. Ik ging bij bedrijven langs met een tekenmap en kreeg zo meer werk. Ik tekende onder andere medische en farmaceutische advertenties en reclame van een kippenvleesbedrijf. Af en toe kon ik een illustratie doen in een tijdschrift. Pas in 2001 ben ik ernaast canvasschilderingen gaan maken.

Je tekende een serie grappige wenskaarten met dieren.

Ik heb voor verschillende wenskaartenbedrijven gewerkt. Die serie was voor uitgeverij Paper Moon Graphics. Het waren dieren met menselijke eigenschappen. Ze gebruikten toen nog geen fax: de art director stuurden me een schets toe met de koerier. Een keer kreeg ik een schets op een cocktailservet, dus ik wist meteen op welk moment hij dat idee had bedacht.     

Zijn advertenties nog steeds een groot deel van je werk?

Nee, ik krijg nu pensioen. Dus ik kan het rustiger aandoen en werken aan mijn schilderijen.

De popcultuur komt overal in je doeken terug: SF, horror, pulpmagazines, B-films, surfinvloeden, Hawaii…

Toen ik twaalf was, ging ik naar de winkel voor stripbladen. Vooral de covers vond ik te gek. Zo leerde ik het werk kennen van Ed ‘Big Daddy’ Roth. Hij had een garage waar hij hot rods bouwde. Voor een Amerikaanse tiener was dat natuurlijk helemaal te gek. Hij tekende ook cartoons van monsters die hot rods bereden, die hij weirdo’s noemde. Hij was goed in het bouwen van auto’s, maar kon niet zo heel goed tekenen, dus trok hij andere mensen aan. Ed Newton tekende veel van die weirdo’s. En ook Robert Williams, die na Roths studio underground comics ging maken. Hij lanceerde de term lowbrow kunst. Tegen die tijd ging ik ook regelmatig naar de platenzaak om lp’s en vooral de hoezen te bekijken van veelal rockbands. Een van mijn favoriete tekenaars was Peter Palombi, die geweldige dingen deed met airbrush. Zo ook Charlie White III en Peter Lloyd, die hoezen voor de band Kansas maakte. Ik moest dus ook airbrush hebben. Later heb ik me laten inspireren door kunstenaars als Salvador Dali en Escher.

Je schilderijen zien er trippy uit. Onder invloed?

Nee, ik rook af en toe cannabis, maar dan ben ik helemaal niet creatief. Ik heb verschillende benaderingen bij het maken van een schilderij. Heb je weleens, als je niet in slaap kunt komen, dat je hersenen ronddraaien en je allerlei ideeën in je hoofd krijgt? Je ziet hallucinaties, vooral als je moe bent. Als ik die beelden krijg, strompel ik uit bed om ze snel op papier te schetsen. Als ik er de volgende ochtend naar kijk, denk ik soms: what the fuck was dat? en doe er niets mee. Andere keren zie ik iets interessants om uit te werken.

Ze zitten vol vreemde wezens. Op Afternoon Ride zit een vrouwelijk monster op een roze robot.

Dat is voor mij hoe de natuur er uit kan zien, nadat we de aarde verpest hebben en allemaal dood zijn. Een postapocalyptische wereld.

Komt in je doeken dezelfde wereld terug?

Nee, het kan elke soort omgeving zijn. Bij elk schilderij begin ik weer opnieuw. Ik hou van weirde, bizarre dingen. Ik schilder vaak planten en dieren, maar wil daar ook wel eens van afwijken. Vaak wil ik een nieuwe wereld creëren.

Soms heb je een kritische boodschap. Op Coltan Congo kijkt een groep apen op mobieltjes.

Ik had een artikel gelezen over de mijnbouw van coltan. Dat is een erts waaruit ze metalen halen voor mobiele telefoons en elektronische apparaten. Een belangrijke leverancier is de Democratische Republiek Congo. Door de mijnbouw verliezen gorilla’s en chimpansees stukken van hun leefgebied. De aap in het midden heeft Donkey Kong op zijn gsm staan. Hun nonchalante houding weerspiegelt hoe wij omgaan met het milieu en opgaan in onze elektronische gadgets en consumptiewaar.    

Met welke materialen schilder je?

Met van alles. Wat ik maar nodig heb om te bereiken wat ik wil. Pen, inkt, acrylverf, soms zelfs olieverf of airbrush. Ik maak het ontwerp voor de tekening op de pc. Hiervoor tekende ik eerst iets op papier, wat ik dan met een kopieermachine kon vergroten of verkleinen. Daarna plakte ik alle onderdelen bij elkaar op één groot vel papier. Dat was veel werk. Nu kan ik dat veel gemakkelijker op de computer doen. Soms teken ik met een tekenprogramma, soms teken ik iets op papier en scan het in. Op de pc breng ik alle elementen bij elkaar. Als het totaalontwerp af is, ga ik het overschilderen op het doek.

Je houdt van felle kleuren en 3D-effecten.

Met kleuren, levendigheid en kleine details wil ik de aandacht van mensen trekken. Als er aan een muur diverse kunst hangt en je kunt mensen vijf seconden naar jouw werk laten kijken, heb je iets goeds gedaan. 

Verzin je er tijdens het schilderen steeds nieuwe dingen bij?

Nee. Als ik de schets eenmaal gemaakt heb, ga ik niet meer freewheelen. Er is dan geen ruimte meer voor improvisatie.

Heb je nog speciale projecten die je zou willen doen?

Nee, ik heb ideeën genoeg voor schilderijen. Ik vind het heerlijk om te schilderen zonder aan geld te hoeven denken. Af en toe verkoop ik een schilderij of een print. Soms krijg ik een opdracht voor een illustratie. Ik wil nu relaxt werken en leven. Ik heb genoeg te doen, maar het is niet meer zo hectisch als het was.  www.artbytom.com