Verborgen online handel cannabis op internet

Onderzoek cryptomarktplaatsen interessant voor wietexperiment.

Afgelopen week stuitte ik op het werk van twee onderzoekers, Monica J. Barratt en Judith Aldridge, die al jarenlang onderzoek doen naar verborgen marktplaatsen op het internet. Op die online marktplaatsen vindt handel plaats in allerlei verboden zaken. Je kunt er bijvoorbeeld illegale wapens, kinderporno of menselijke organen kopen. Dat gebeurt in principe op dezelfde manier als de handel die via Amazon of Ebay plaatsvindt. Er zijn verschillende aanbieders en kopers kunnen de transacties via ratings en feedback beoordelen. Het verschil met de zichtbare marktplaatsen is dat de kopers en verkopers op verborgen marktplaatsen anoniem blijven en dat er met cryptomunten (Bitcoin) wordt betaald.

Deep web

Voordat ik verder ga, even wat basale informatie voor mensen die geen idee waar je die anonieme online marktplaatsen kunt vinden. Daarvoor moet je allereerst begrijpen dat internet uit een bovengronds en ondergronds deel bestaat. Op het ondergrondse deel – deep web - vind je alle informatie die niet via normale zoekmachines zoals Google, Bing of Yahoo bereikbaar is. Denk bijvoorbeeld aan het afgesloten deel van een website dat alleen voor leden toegankelijk is en/of waarvoor je moet betalen. Het deep web beslaat maar liefst uit 96% van alle informatie die online te vinden is. Dat is dus een enorme berg aan informatie. De verborgen internetdiensten waar het in dit artikel over gaat bevinden zich op het zogenoemde dark web, dat weer een onderdeel is van het deep web.

Omdat de term dark web een zware, negatieve lading heeft, spreken Barratt en Aldridge liever over cryptomarktplaatsen. Zij wijzen erop dat het dark web in eerste instantie is ontstaan omdat mensen hun privacy en anonimiteit wilden beschermen. Uit politieke overwegingen dus. Niet om verboden dingen te kunnen doen. Internet is niet gemaakt om anoniem te blijven. Het dark web geeft mensen de mogelijkheid om hun privacy en anonimiteit terug te pakken.

Silk Road

Vanuit dit basisprincipe richtte Ross William Ulbricht in 2011 de bekende cryptomarktplaats voor drugs, Silk Road, op. Hij combineerde de technologie om internetactiviteiten te verbergen met de mogelijkheid om anoniem digitaal aankopen te doen. Ulbricht, die onder usernaam Dread Pirate Roberts opereerde, werd in oktober 2013 gestopt door de FBI. Silk Road had in twee jaar tijd 9,5 miljoen bitcoins aan inkomsten gegenereerd. In het begin was 1 bitcoin minder dan een dollar waard. In 2017 stond één bitcoin gelijk aan 20.000 dollar. Cryptomarktplaatsen hebben een grote bijdrage gehad aan de toename van de waarde van bitcoins. Ulbricht heeft daar uiteindelijk geen profijt meer van. Hij heeft tweemaal levenslang gekregen voor zijn internetactiviteiten. Maar met de arrestatie van Ulbricht zijn de cryptomarktplaatsen uiteraard niet verdwenen. Al snel volgde Silk Road 2.0 en nadat die uit de lucht is gehaald Silk Road 3.0. En zo gaat dat al jaren door.

Neutrale blik

Het interessante aan het werk van Barratt en Aldridge is dat zij niet bij voorbaat een negatief oordeel hebben over de activiteiten en mensen die actief zijn op anonieme online marktplaatsen. Ze proberen zoveel mogelijk met een neutrale blik te kijken naar de transacties die in dit verborgen deel van het internet plaatsvinden en de beweegredenen van de mensen die daarbij betrokken zijn. Dat geeft een zeer boeiend inkijkje in deze voor veel mensen afgesloten wereld.

Nuttige informatie

De twee onderzoekers laten zien dat onderzoek naar cryptomarktplaatsen zoals Silk Road nuttige informatie kan opleveren over de manier waarop ondergrondse cannabismarkten opereren. Het bestuderen van cryptomarktplaatsen levert bijvoorbeeld informatie op over cannabisverkopers, verkochte cannabisproducten, cannabisprijzen en beschikbaarheid van cannabisproducten. Het is een interessante toevoeging aan de bestaande, vaak dure en tijdrovende methoden die onderzoekers gebruiken om zicht te krijgen op illegale drugsmarkten. Met de gebruikelijke methoden (zoals participerende observatie of het afnemen van interviews) krijg je bovendien alleen zicht op zogenoemde deelpopulaties. De cryptomarktplaats geeft je de mogelijkheid om een totale populatie te onderzoeken. Uiteraard maakt niet iedereen gebruik van deze markt. Maar via dit soort cryptomarktplaatsen kun je trends en nieuwe ontwikkelingen op de cannabismarkt volgen. Doordat kopers de transacties met een rating en feedback beoordelen en online discussie voeren, kun je ook een beter beeld krijgen van de manier waarop cannabisconsumenten kwaliteit en service beoordelen. Daarnaast is het boeiend om te zien hoe vertrouwen wordt gefaciliteerd. Een derde partij fungeert als garantie om oplichting te voorkomen. Die houdt meestal het geld in bewaring totdat de verkopende en kopende partij groen licht hebben gegeven. 

Rationele keuze

Deelname aan een cryptomarktplaats vraagt een zekere mate van technische vaardigheid. Je hebt een computer nodig, een speciale anonieme browser, de URL van de marktplaats, cryptogeld, een verkoper die bereid is te verkopen op jouw locatie en een adres waar de drugs naartoe kunnen worden gestuurd. Op cryptomarktplaatsen wordt voornamelijk gehandeld in zogenoemde partydrugs als XTC, LSD en cannabis. Kwaliteit is een belangrijke reden om drugs via een cryptomarktplaats te kopen. Cannabisconsumenten die hun drugs (deels) aanschaffen op een cryptomarktplaats zijn volgens Barratt en Aldridge relatief vaak recreatieve consumenten die weloverwogen aankopen doen. Door de uitwisseling van informatie over de kwaliteit en betrouwbaarheid van de aanbieders proberen zij risico’s te beperken. Ook kopers met meer problematische gebruikspatronen nemen actief deel aan de informatie-uitwisseling en geven blijk van rationale keuzes bij het aankopen van drugs. Dat verandert het beeld over ‘verslaafde druggebruikers’, waarvan vaak wordt gedacht dat zij niet in staat zouden zijn om rationeel te handelen. Dit zou bovendien kunnen betekenen dat cryptomarktplaatsen een bijdrage kunnen leveren aan harm reduction, ofwel het beperken van (gezondheids)risico’s door druggebruik.

Wietexperiment

Informatie over cryptomarktplaatsen die in cannabis handelen kan uitermate relevant zijn voor het wietexperiment dat binnenkort van start gaat. In tien gemeenten zullen coffeeshops voor een periode van vier jaar legale cannabisproducten verkopen. Om effecten van het wietexperiment te kunnen meten, zal er ook naar ontwikkelingen bij andere coffeeshops (die niet meedoen) worden gekeken. Daarnaast is het boeiend om ook naar ontwikkelingen in de ondergrondse cannabismarkt te kijken. Hoe groot het aandeel van de ondergrondse handel is, is niet bekend. Experts menen dat het om 30 tot 45% van de cannabismarkt gaat. Dat is een behoorlijk deel van de totale cannabismarkt. Met het bestuderen van cryptomarktplaatsen kan op relatief eenvoudige wijze worden gevolgd hoe (een deel van) de ondergrondse cannabismarkt op het wietexperiment reageert.

Bron: Barratt, M. J., & Aldridge, J. (2016). Everything you always wanted to know about drug cryptomarkets* (*but were afraid to ask). International Journal of Drug Policy. https://doi.org/10.1016/j.drugpo.2016.07.005