Geen wijzigingen bij regels cannabis in het verkeer

Frank.Brandse
05 May 2021

Begin december 2020 vroegen we aan de regering om een uitzondering voor het verbod op het gebruik van cannabis in het verkeer voor patiënten die cannabis als medicijn gebruiken. We hebben eindelijk antwoord gekregen. Hieronder de belangrijkste delen van het antwoord van Minister van Justitie Ferdinand Grapperhaus.


 

‘Wij begrijpen dat er zorgen zijn dat medicijngebruikers mogelijk onterecht in het strafproces terecht kunnen komen. Daarom hebben we de huidige werkwijze goed onderzocht. Hieruit blijkt dat relatief weinig medicijngebruikers onterecht in het strafrecht terechtkomen en de huidige werkwijze van de politie en het OM op dit moment de meest veilige en verantwoorde oplossing is

Wat houdt de huidige werkwijze politie en OM in?

De politie controleert niet zomaar op drugs- of medicijngebruik in het verkeer. Dit doen agenten alleen als er aanwijzingen zijn van onveilig rijgedrag of uiterlijke kenmerken die wijzen op drugsgebruik. De politie neemt dan een speeksel- of psychomotorische test af. Bij een psychomotorische test kijkt de politie naar de oog- en spraakfunctie om te bepalen of de bestuurder onder invloed is. Als blijkt dat de bestuurder onder invloed is van een stof, dan neemt de politie de bestuurder mee naar het bureau voor een bloedtest. Medicijngebruikers kunnen aangegeven dat zij voorgeschreven geneesmiddelen gebruiken. De agent noteert dit in het proces-verbaal. Het OM zal aan die bestuurders vragen om een doktersrecept in te sturen. Het OM beslist op basis van alle feiten en omstandigheden of de bestuurder wordt vervolgd of niet. Vervolging gebeurt bijvoorbeeld wanneer de medicijngebruiker geen doktersrecept kan insturen, het medicijn is gebruikt in combinatie met drugs of alcohol, of een hogere dosering heeft genomen dan voorgeschreven en toch is gaan rijden. In dit soort situaties vormt de medicijngebruiker een risico voor de verkeersveiligheid.

Wat moeten medicijnengebruikers weten?

We gaan er vanuit dat mensen verantwoordelijk omgaan met hun medicijnen. Dat betekent dat zij het medicijn volgens recept innemen, de bijsluiter lezen en geen alcohol en/of drugs gebruiken in combinatie met het medicijn. Bij sommige medicijnen moet de gebruiker eerst wennen voordat zij kunnen deelnemen aan het verkeer. Als iemand merkt dat het medicijn invloed heeft op het rijgedrag, dan mag de gebruiker nog niet deelnemen aan het verkeer. Als de gebruiker hierover twijfelt dan kan hij of zij dit bespreken met de apotheker of huisarts. Mogelijke bijwerkingen zijn te vinden in de bijsluiter en een rijvaardigheidsadvies staat op www.rijveiligmetmedicijnen.nl. Belangrijk om te melden is dat het gebruik van medicijnen waarvoor grenswaarden gelden altijd strafbaar is als deze worden gebruikt in combinatie met drugs of alcohol.

Werkgroep Medicijngebruikers in het verkeer

De werkgroep Medicijngebruikers in het verkeer heeft onderzocht of er een verkeersveilige en medisch verantwoorde oplossing is voor medicijngebruikers in het verkeer. De ministers zijn tot de conclusie gekomen dat gezien de geringe omvang van de problematiek in de praktijk en complexiteit van dit onderwerp het aanhouden van de huidige werkwijze van politie en OM op dit moment de beste optie is. Uit de verkenning van de werkgroep is gebleken dat de verkende oplossingen de verkeersveiligheid niet waarborgen en medicijngebruikers die deelnemen aan het verkeer niet geheel buiten het strafproces kunnen houden.

Aanleiding instellen werkgroep

Sinds 1 juli 2017 zijn gebruikers van medicinale cannabis, morfine en dexamfetamine die deelnemen aan het verkeer strafbaar als de concentratie in het bloed boven de grenswaarden komt, die zijn opgenomen in het Besluit alcohol, drugs en geneesmiddelen in het verkeer. De Kamer heeft bij de parlementaire behandeling van de Wet drugs in het verkeer aangegeven geen onderscheid te willen maken tussen medicinaal en recreatief gebruik van die stoffen, omdat de verkeersveiligheid leidend moet zijn. Naar aanleiding van schriftelijke vragen van de Kamer over de strafbaarheid van bestuurders die geneesmiddelen op medisch voorschrift gebruiken is toegezegd met een verkeersveilige en medisch verantwoorde oplossing te komen. Daarvoor is de werkgroep aangesteld.

Resultaat

Het resultaat van de verkenning is dat de huidige werkwijze van de politie en het OM enerzijds de verkeersveiligheid waarborgt en anderzijds voorkomt dat medicijngebruikers ten onrechte een sanctie krijgen opgelegd. Wij achten deze werkwijze daarom op dit moment de meest veilige en verantwoorde oplossing. De andere verkende oplossingen kunnen de verkeersveiligheid niet waarborgen, zijn juridisch complex of niet uitvoerbaar. Daarnaast leidt geen van de verkende oplossingen ertoe dat de medicijngebruiker geheel buiten het strafproces wordt gehouden. De medicijngebruiker zal in alle verkende oplossingen bij controle van de politie een speekseltest en een bloedonderzoek moeten ondergaan.

Recept

De huidige werkwijze ziet er als volgt uit. De politie neemt alleen bij een bestuurder die verkeersonveilig gedrag of uiterlijke kenmerken vertoont die wijzen op drugsgebruik een speeksel- of psychomotorische test af. Als bij een bestuurder die op medisch voorschrift geneesmiddelen gebruikt een test wordt afgenomen waarvan het resultaat positief is, zal er bloed worden afgenomen. Dan kan de bestuurder bij de politie aangeven dat hij of zij geneesmiddelen op voorschrift gebruikt. De politieagent zal dit in het proces-verbaal noteren. Het OM zal de bestuurders die aangeven een dergelijk geneesmiddel te hebben gebruikt, de gelegenheid bieden om een recept in te sturen. Vervolgens wordt aan het NFI gevraagd of de aangetroffen concentratie van de stof in het bloed past binnen de therapeutische range van de voorgeschreven dosering en wat de effecten daarvan zijn op de rijvaardigheid. Met inachtneming van deze en alle overige feiten en omstandigheden wordt beoordeeld of de medicijngebruiker zal worden vervolgd.

Feiten

De huidige werkwijze zorgt ervoor dat relatief weinig gebruikers van geneesmiddelen in het strafproces terechtkomen. In de periode 1 juli 2017 tot 1 augustus 2018 en in 2019 zijn in totaal 6.750 drugs in het verkeerzaken bij het OM aangeleverd. Er is in 23 zaken medicinaal verweer gevoerd. Van deze 23 zaken heeft in 20 zaken een veroordeling plaatsgevonden en is aan de verdachte een straf opgelegd. In al deze gevallen waren er andere omstandigheden dan enkel het gebruik van één geneesmiddel, zoals combinatie-gebruik, het veroorzaken van een ongeval, opvallend afwijkend rijgedrag of gevaarlijk rijgedrag en het zich niet houden aan de voorgeschreven dosering. Bij 3 zaken heeft de verdachte een recept overhandigd en heeft de rechter geoordeeld dat de verdachte niet strafbaar was wat heeft geleid tot ontslag van alle rechtsvervolging. De bovengenoemde ervaring en geringe omvang van de problematiek is een belangrijke factor om op dit moment geen wijzigingen door te voeren. Vanzelfsprekend zal bij significante wijzigingen in dit praktijkbeeld opnieuw gekeken worden of de huidige oplossing hiervoor nog steeds de meest passende is.

Onderzochte alternatieven

Grapperhaus tot slot: ‘Ik ben van mening dat hard moet worden opgetreden tegen bestuurders die onder invloed van drugs deelnemen aan het verkeer zonder dat de bestuurders die op een verantwoorde manier geneesmiddelen gebruiken en geen gevaar voor de verkeersveiligheid vormen, hiervan de dupe worden. Daarom is bij de verkenning naar de oplossingen rekening gehouden met de volgende voorwaarden: de verkeersveiligheid is gewaarborgd, combinatiegebruik met andere stoffen en/of alcohol is strafbaar, de bestuurder is strafbaar bij een hogere inname dan de voorgeschreven dosis, bij onvoldoende gewenning of bij het ervaren van bijwerkingen die de rijvaardigheid negatief beïnvloeden.’ De werkgroep heeft vier alternatieven onderzocht. Geen van deze werd door de minister aanvaardbaar gevonden. Meer info hierover: www.pgmcg.nl

F
Frank.Brandse