De minder bekende cannabinoïde

Iedereen weet dat in marihuana de cannabinoïde THC zit, oftewel delta 9-tetrahydrocannabinol, omdat algemeen bekend is dat dit de stof is die er voor zorgt dat je high wordt. We kweken cannabis met als doel de high te krijgen die deze stof veroorzaakt en zijn meestal op zoek naar soorten die zoveel mogelijk THC produceren. Dankzij de kennis die is vergaard door het onderzoek naar de marihuanaplant weten we nu dat cannabis ongeveer 85 cannabinoïden bevat. Het feit dat de meeste mensen op de hoogte zijn van het bestaan van maar één daarvan lijkt op z'n minst een tikje vreemd.

Iedereen weet dat in marihuana de cannabinoïde THC zit, oftewel delta 9-tetrahydrocannabinol, omdat algemeen bekend is dat dit de stof is die er voor zorgt dat je high wordt. We kweken cannabis met als doel de high te krijgen die deze stof veroorzaakt en zijn meestal op zoek naar soorten die zoveel mogelijk THC produceren. Dankzij de kennis die is vergaard door  het onderzoek naar de marihuanaplant weten we nu dat cannabis ongeveer 85 cannabinoïden bevat. Het feit dat de meeste mensen op de hoogte zijn van het bestaan van maar één daarvan lijkt op z’n minst een tikje vreemd.

CBD zou je als een broer of zus van THC kunnen beschouwen; net als alle familieleden werken beide soms symbiotisch samen en vechten ze elkaar andere keren de tent uit. Anders dan Cannabiniol is THC een psychoactieve substantie (wat betekent dat het de hersenfunctie beïnvloedt door op het centraal zenuwstelsel in te werken, wat kan resulteren in veranderingen van stemming, gedrag, waarneming en het denkvermogen), en het zijn deze effecten die de cannabisgebruiker het sterkst voelt wanneer hij rookt. De high is verantwoordelijk voor een gevoel van ontspanning, een verhoogde zintuiglijke gevoeligheid en natuurlijk de onvermijdelijke vreetkick. THC heeft ook medicinale toepassingen voor een groot scala aan symptomen, waaronder de verlichting van lichte tot matige pijn, slapeloosheid, depressie, misselijkheid en gebrek aan eetlust, om er maar een paar te noemen. Bij sommige mensen kan THC echter angst of paranoia veroorzaken, vaak gerelateerd aan het gevoel dat de tijd vertraagt, wat natuurlijk niet het geval is.  

CBD wordt beschouwd als een niet-psychoactieve cannabinoïde, hoewel het wel degelijk enig psychoactief effect lijkt te hebben; het veroorzaakt een verdovende high en is verantwoordelijk voor de verlichting van gezondheidsklachten waar de meeste medicinale gebruikers naar op zoek zijn. 

De medische toepassingen van CBD overtreffen die van enige andere bekende cannabinoïde, waaronder het reduceren of voorkomen van ontstekingen, misselijkheid, diabetes, alcoholisme, psychose, angsten, reumatische artritis, epilepsie, hart-en vaatziektes en zelfs als pijnstiller bij spierkrampen en neuropathische pijn die normaal gesproken lastig zijn te bestrijden met welke medicijn dan ook.

Hoewel zowel THC als CBD op zichzelf vele nuttige eigenschappen hebben, zijn hun effecten als ze tegelijk worden gebruikt veel indrukwekkender, in het bijzonder bij mensen met meerdere symptomen. Wanneer het tegelijk met THC z’n werk doet kan CBD een deel van de angstgevoelens neutraliseren die THC kan veroorzaken en ook verlichting brengen bij andere soorten pijn dan THC doet. Daarmee is de natuur de beste dokter omdat zij beide cannabinoïden in een enkele plant combineert. CBD schijnt ook de opwinding veroorzakende effecten van THC tegen te werken door het opkomen van de high te vertragen, en die tegelijk twee maal zo lang te laten aanhouden. Sommigen benoemen dat effect als ‘creeper weed’, cannabis waarbij het effect niet direct na consumptie optreedt, maar pas na enige tijd uit het niets… BOEM... opkomt en je raakt als een lading bakstenen. Hoewel marihuana bij de ene gebruiker andere effecten heeft dan bij andere, heb je waarschijnlijk zelf deze tegengestelde effecten wel eens ervaren. 

Gelukzaligheid 

In het lichaam van zoogdieren, vogels, reptielen en vissen is een endo-cannabinoïde (endo = lichaamseigen) aanwezig die in wezen een ‘natuurlijke’ THC is die anandamide wordt genoemd. Technisch gezien is anandamide (ananda = gelukzaligheid in het Sanskriet + amide = een chemische  aanduiding) een van nature voorkomende neurotransmitter die in ons lichaam circuleert. Zowel THC als anandamide zijn actief middels cannabinoïde-receptoren die zich op cellen in ons hele lichaam bevinden en gelijksoortige effecten hebben op fenomenen als pijn, eetlust en geheugen. Deze receptoren zijn in feite als poortwachters fungerende proteïnes die zijn ingebed in cellen en chemische signalen van moleculen van buiten de cel naar binnen dirigeren, en daar het signaal afgeven in actie te komen, een beetje als de luchtverkeersleider van onze cellen. Deze communicatie vindt echter alleen plaats nadat een molecuul of verbinding aan deze receptoren gebonden is. Moleculen die aan een receptor binden worden ‘liganden’ genoemd. Receptoren zijn heel specifiek als het er om gaat aan welke liganden ze binden, zodat alleen bepaalde stoffen aan een specifieke soort receptor bindt. Het is als een sleutel en een slot, alleen bepaalde sleutels openen bepaalde sloten; als de deur open is heb je een doorgang, in het geval van receptoren is het een doorgang voor een richtinggevend signaal. Aan één enkele cel kunnen vele verschillende types receptoren vastzitten die zijn gemaakt om met verschillende verbindingen te communiceren. 

Cannabinoïden hebben alleen maar effect op ons omdat deze receptoren zich in ons lichaam bevinden en binden aan specifieke cannabinoïde-moleculen. De menselijke hersens bevatten zelfs meer cannabinoïde-receptoren dan enige andere aan G-proteïnes gekoppelde receptoren! Onze cellen bevatten zoveel hiervan die specifiek aan THC binden, bovendien produceert ons lichaam zijn eigen ‘natuurlijke THC’ (anandamide), hoe weinig dat ook is. Met die wetenschap is het eigenlijk logisch dat mensen zich zo sterk tot de cannabisplant voelen aangetrokken. Er is niets onnatuurlijks aan de manier waarop onze lichaamsprocessen gebruik maken van cannabinoïden. Marihuana zelf bewijst een bijzonder effectief natuurlijk medicijn te zijn dat beschikbaar zou moeten zijn voor alle patiënten die het nodig hebben. 

Tot dusver zijn er slechts twee cannabinoïde-receptoren bekend die binden aan THC, de CB1-receptoren die zich in de hersens en het centraal zenuwstelsel bevinden, en de CB2-receptoren die door het hele lichaam zijn verspreid, maar zich vooral in het immuunsysteem bevinden. Behalve de cannabinoïden in cannabis (die de meest krachtige zijn) en de lichaamseigen cannabinoïden bestaan er vele andere stoffen die subtiele effecten hebben op ons interne endo-cannabinoïde-systeem, zoals echinacea, curcuma, zwarte peper, cacao etc. Van deze en enkele andere voedingswaren is ook ontdekt dat ze aan deze zelfde cannabinoïde-receptoren binden. 

Cannabidiol of CBD heeft echter weinig bindingsaffiniteit met een van deze twee bekende cannabinoïde-receptoren. In plaats daarvan heeft het een remmend effect op het enzym FAAH (afkorting van Fatty Acid Amide Hydroxylase), het enzym dat verantwoordelijk is voor het afbreken en vernietigen van amandamide. Deze remmende reactie van CBD betekent dat er meer en voor langer tijd anandamide in je lichaam aanwezig blijft. Anandamide heeft net als THC de voorkeur voor de CB1-receptor, en laat daardoor minder ruimte voor THC om aan deze receptoren te binden, waardoor het effect van THC minder is.

Synergie

Terwijl CBD niet bindt aan CB1 of CB2 is wel aangetoond dat het om z’n medicinale effecten mogelijk te maken reageert met andere receptoren. Er bestaan enkele G-proteïne receptoren in het centrale en perifere zenuwstelsel die reageren op CBD. Dan is er nog de TRPV-1 (een technische afkorting voor Transient Receptor Potential cation channel subfamily V) die er op reageert. Van de TRPV-1 receptor, die ook wordt geactiveerd door capsacaïne, het ‘hete’ bestanddeel in chilipepers, is bekend dat deze het pijngevoel, ontstekingen en de lichaamstemperatuur beïnvloedt, zoals je waarschijnlijk zelf wel eens hebt ondervonden door het eten van zeer hete pepers.

De familie van 5-HT receptoren speelt een grote rol bij lichamelijke angstgevoelens, en ze worden geactiveerd door de neurotransmitter serotonine. Deze receptoren triggeren chemische signalen die ofwel prikkelend ofwel dempend werken, afhankelijk van de chemische context van de binding. De 5HT1A serotonine-receptor is een lid van die receptor-familie die bindt aan CBD. Als CBD aan deze receptor bindt worden de krachtige anti-depressieve effecten van CBD geactiveerd, waarna ook enkele van de andere medicinale functies van CBD actief worden, omdat deze receptor ook een rol speelt bij een breed spectrum aan processen, waaronder angst, verslaving, eetlust, slaap, pijnbeleving, misselijkheid, braken etc. Het doet dit door een dempende respons te activeren, de signalen daarvan te vertragen, in tegenstelling tot andere drugs zoals LSD en paddo’s die een andere 5-HT receptor activeren, waardoor juist een prikkelende respons wordt geproduceerd.  

Enkele van de angstremmende effecten van CBD worden veroorzaakt door het activeren van de zogenaamde adenoside-receptoren. Deze reguleren de cardiovasculaire functies, de myocardiale zuurstofopname en de bloedstroom van de kransslagader, die verantwoordelijk zijn voor veel angstsymptomen: gespannenheid, benauwdheid in de borststreek, kortademigheid etc. Deze receptoren zijn belangrijke regulatoren in de hersens voor andere neurotransmitters zoals dopamine en glutamaat. Dopamine is niet alleen verantwoordelijk voor het opwekken van plezierige gevoelens, maar kan ook de slaap, de stemming, het geheugen, het concentratievermogen en de motoriek beïnvloeden. Ook drugs als cocaïne en methamfetamine versterken de effecten van de dopamine-receptoren, maar op veel grotere schaal. Terwijl THC tijdelijk de dopamine-niveaus verhoogt, doet CBD dat volgens onderzoek met muizen en ratten maar sporadisch, en werkt vooral remmend. Er is meer onderzoek nodig om te ontdekken waarom dit zo is, en of het wellicht willekeurig gebeurt. Wellicht heeft het te maken met een van de andere 83 cannabinoïden waar we zo weinig over weten.    

Van zowel CBD als THC is bewezen dat ze op zichzelf werkzaam zijn tegen kanker, maar pas wanneer ze worden gecombineerd ontstaat er synergie. Wat we nodig hebben zijn betere klinisch onderzoek om exact vast te stellen welke functies beide hebben als ze in de vorm van cannabis samenwerken. Dankzij het onfortuinlijke feit dat cannabisteelt en -gebruik vandaag de dag in het grootste deel van de wereld nog steeds beperkt of verboden is, bestaat er gebrek aan financiering en grondstoffen. Hoewel wereldwijd onderzoek is verricht waarin voldoende overtuigend bewijs is verzameld dat wijst op de mogelijke relatie tussen cannabis en kanker, staat op dit moment nog niets definitief vast. Het mogelijke verband heeft te maken met een andere aan G-proteïnes gekoppelde receptor, de GPR55-receptor. Deze GPR55-receptor wordt ook wel de ‘weeskind’-receptor genoemd omdat die door de wetenschap nog niet bij een receptoren-familie is ingedeeld, hoewel veel onderzoekers denken dat het om een derde cannabis-receptor gaat. GPR55’s, die voornamelijk in de hersens voorkomen en zijn geconcentreerd in en rond het cerebellum (de kleine hersenen), worden gebruikt voor het reguleren van de botdichtheid en bloeddruk. Overactieve GPR55-receptoren kunnen bijvoorbeeld worden gelinkt aan osteoporosis (botontkalking). De receptor stimuleert osteoclasten, cellen die verantwoordelijk zijn een proces waarbij botkalk wordt afgebroken en van het bot naar het bloed wordt overgebracht, waardoor het bot zwakker wordt. Als deze receptor wordt geactiveerd helpt die ook kankercellen sneller te groeien, en ook is hij in verband gebracht met vele verschillende soorten kanker. In enkele onderzoeken is aangetoond dat CBD GPR55-signalen blokkeert, waardoor de verspreiding van kankercellen en botontkalking afneemt.

Legale CBD

Het meeste onderzoek rond illegale cannabis draait om THC, terwijl in de meeste landen CBD op zichzelf volledig LEGAAL is en je het in verschillende vormen kunt aanschaffen. Helaas zal het niet alle effecten hebben die het in combinatie met andere in cannabis aanwezige cannabinoïden heeft, maar het kan ook op zichzelf medische wonderen verrichten. Proeven met muizen hebben aangetoond dat CBD bij 50% van de ziek gemaakte proefdieren een enorm   effect heeft op het verminderen van door reumatische artritis veroorzaakte ontstekingen. Bij muizen reduceert CBD de schade van een hartinfarct (necrose) zelfs met 65% als het direct na een hartaanval wordt toegediend.

De high die wordt opgewekt door CBD-rijke planten (of daarvan gemaakte eetbare producten) wordt gewoonlijk sterker als lichamelijke sensatie gevoeld, terwijl de THC-high eerder in het hoofd wordt ervaren, maar dat kan afhangen van de THC:CBD verhouding. De verschillen kunnen vrij eenvoudig worden onderscheiden door te kijken naar de verschillende effecten die het roken enerzijds en het eten van cannabis anderzijds opwekken. 

Er zijn daarvoor verschillende verklaringen; een ervan is dat er in bladeren meer CBD aanwezig is dan in toppen, en de meesten van ons roken alleen de toppen en gebruiken blad en knipafval om mee te bakken. Ten tweede begint THC te verbranden bij een temperatuur van 150-157°C, terwijl CBD dat pas bij 160-180°C doet. Ik weet niet hoe jij het doet, maar ik ken maar weinig brownierecepten waarbij de oventemperatuur lager is dan 150°C . Tenzij je het geheim kent hoe je de baktijd en temperaturen kunt aanpassen, zul je hoogstwaarschijnlijk spacecake eten die gevuld is met CBD. Ook stengels bevatten meer CBD dan de toppen, waardoor het de moeite waard is de hele plant te gebruiken.

In tegenstelling tot wat veel mensen denken kan een plant niet worden veranderd in een CBD-rijke plant als het genetische materiaal zich daartoe niet leent. De verhouding tussen THC en CBD en alle andere cannabinoïden ligt genetisch vast. Het feit dat er zo weinig soorten zijn die veel CBD produceren is een afknapper (met ‘veel’ bedoel ik meer dan 4%), en is een direct gevolg van het jarenlange kruisen en selecteren op een hoog THC-gehalte.

Maar 25-30% van het huidige zadenaanbod bestaat uit potentieel CBD-rijke soorten (meer dan 4% CBD). Wanneer uit die potentiële soorten een batch zaden wordt gemaakt kun je daarmee  een aantal verschillende fenotypes produceren, waaronder in iedere generatie zowel CBD-rijke als THC-rijke planten. Gemiddeld een uit elke vier zaden die worden geproduceerd door een CBD-rijke cannabisplant zal een CBD-rijk fenotype zaailing creëren. Zelfs in die extreem zeldzame gevallen dat je er twee uit elke vier zaden zou krijgen, heb je mogelijk 25-50% CBD-dominante zaailingen. De enige simpele manier om een THC-rijke soort te vermeerderen is door een van die CBD-dominante fenotypes te selecteren en daar een moederplant van te maken waar je stekken van kan nemen; alle stekken zullen exact dezelfde CBD:THC verhouding hebben als de moeder- of donorplant. 

Wipwap-effect

Hoe weet je eigenlijk of je een CBD-rijke soort hebt? Er bestaan chemische tests waarmee je bij vegetatieve (nog niet bloeiende) planten kunt vaststellen of veel CBD produceren. Dankzij deze tests kunnen veredelaars inzicht krijgen in de THC:CBD verhoudingen zonder op de oogsttijd te hoeven wachten voor het testen van de toppen.  Wanneer je een top hebt geoogst die je wilt testen op cannabinoïde-percentages bestaan er in wezen twee mogelijke testmethodes om te gebruiken: kwalitatieve en kwantitatieve. Er zijn tegenwoordig zelfs testkits voor thuisgebruik verkrijgbaar. 

Van de methodes die kwekers in het verleden hebben gebruikt om het hoogst mogelijke CBD-gehalte te bereiken is niet bewezen dat ze werken; ze kunnen zelfs een wipwap-effect hebben waardoor de hoeveelheid THC in je planten verlaagt, omdat die transformeert in CBN, een ander type tetrahydrocannabinol. Een door veel kwekers besproken manier is om je planten te laten ‘overbloeien’, waarmee ik bedoel dat je ze na hun normale oogsttijd in leven houdt, waardoor de trichomen volledig amberkleurig worden, wat door een loep of microscoop is te zien. Hoewel wordt gedacht dat de CBD-productie door een verlengde bloei toeneemt, bestaat er geen onderzoek dat deze bewering onderbouwt, en elke dag na het stadium dat de trichomen melkkleurig zijn verlies je ook THC omdat die tot CBN oxideert. Het antwoord schuilt waarschijnlijk in veroudering van THC of de omzetting daarvan in CBD, waardoor je het gevoel hebt meer CBD-achtige effecten te ervaren zonder dat het CBD-gehalte feitelijk is toegenomen. Of wellicht voel je je door de CBN suffer en slaperiger dan van THC alleen. De transformatie van THC in CBN vindt tot op zekere hoogte ook plaats tijdens het droogproces, waardoor de hoeveelheid THC afneemt naarmate de toppen langer bewaard worden.

Mijn research heeft maar enkele welbekende CBD-rijke soorten aan het licht gebracht die 4 tot 15% Cannabidiol bevatten: CBD Kush, ComPassion, Charlotte’s Web, Harlequin, Sour Tsunami en Cannatonic. Maar naarmate de kennis over de eigenschappen van Cannabidiol toeneemt zal de behoefte aan medicinale cannabis gigantisch toenemen. Wanneer dat gebeurt zullen veredelaars zich haasten om meer van zulke soorten te maken. Als je de veredelaar bent die datgene wat we geleerd hebben weet te gebruiken om de juiste ouders te selecteren, die te kruisen voor de selectie van fenotypes en een moederplant te krijgen waaruit een gloednieuwe soort voorkomt met het hoogste CBD-gehalte ooit, kun je zomaar de letterlijke dokter Groene Vingers worden van de cannabiscultuur.