Coffeeshop ‘t Experimentje

Het worden spannende tijden

Laatst hadden we weer overleg met de overheid. Of overleg kun je het eigenlijk niet noemen. Het was meer een informatiebijeenkomst waarbij de ambtenaren van de overheid nog een keer uitlegden hoe ze het transport willen regelen en hoever ze zijn met het Track and Trace systeem dat de cannabisproducten vanaf de productielocatie tot aan de verkoop aan de consumenten moet gaan volgen. Het is de bedoeling dat alle handelingen tijdens de teelt, de verwerking en de verkoop van de hasj en wiet producten worden geregistreerd. Daartoe wordt een scan-en kassasysteem ontwikkeld. Je kunt het vergelijken met het systeem waarmee je postpakketjes kunt volgen aan de hand van een QR-code. Het gebruik van dit systeem is verplicht voor alle telers en coffeeshopondernemers die meedoen aan het experiment. Op die manier kan de overheid toezicht houden op de gesloten keten. De ambtenaren vertelden dat we binnenkort een proefopstelling te zien krijgen. Het zal mij benieuwen hoe dit eruitziet en wat dit voor mijn zaak betekent. Wij hebben in de loop der jaren allemaal een eigen kassasysteem ontwikkeld dat voor ons personeel goed werkt. Dat hangt ook heel erg af van de locatie en de grootte van de zaak. Zo meteen moet iedereen dus met hetzelfde systeem gaan werken. Je kunt je voorstellen wat voor een ramp het is als dat systeem ergens vastloopt. Dan ligt de hele boel plat en kan er in tien gemeenten geen hasj en wiet worden geleverd. Het zal nog een hele klus worden om dat allemaal soepel te laten verlopen.

Monitor

Voordat het experiment écht start krijgen we zes weken de tijd om van onze niet-legaal ingekochte handel af te komen. Het is een soort overgangsfase waarin we kunnen testen of de leveringen van de legale cannabisproducten naar wens verlopen. In die periode kunnen we ook het Track and Trace systeem testen. Dat wordt trouwens ook allemaal onderzocht door een team van onderzoekers dat het experiment monitort. Dat onderzoeksteam begint waarschijnlijk al na de zomer van 2021. Dan wordt er een zogenoemde nulmeting gedaan. Dat betekent dat ze de situatie in kaart gaan brengen vóórdat het experiment van start gaat. Bijvoorbeeld hoeveel mensen er nu in de coffeeshops komen die meedoen aan het experiment, wanneer dat ze komen, hoelang ze blijven, wat ze kopen, wat de prijzen zijn et cetera. Dat gebeurt ook in tien gemeenten met coffeeshops die niet meedoen aan het experiment. Op die manier kunnen ze dan kijken welke veranderingen er optreden in het gedrag van cannabisconsumenten door het experiment. Ik hoop dat die onderzoekers ook naar veranderingen op de illegale markt gaan kijken. Dat is best nog lastig. Daar hebben wij zelf vaak ook weinig zicht op. Je ziet die illegale dealers eigenlijk alleen tijdens extreme situaties. Bijvoorbeeld toen vorig jaar werd aangekondigd dat de coffeeshops dicht zouden gaan als onderdeel van de coronamaatregelen. De straatdealers waren er als de kippen bij en kwamen uit alle hoeken en gaten. Die maatregel is toen binnen 24 uur weer vlug teruggedraaid. Dat konden de burgemeesters er niet ook nog bij hebben. Mede daarom mochten wij gedurende de hele periode openblijven. Weliswaar alleen als afhaalshop, maar toch. Zo’n tsunami van illegale dealers zou ook kunnen optreden als het aanbod van legale cannabisproducten niet goed genoeg is. De ambtenaren hebben ons beloofd dat het experiment pas start als er voldoende aanbod van goede kwaliteit is. Maar het is mij niet duidelijk wie dat gaat beoordelen. Ik hoop dat we daar zelf ook een stem in hebben. Anders gaat het experiment natuurlijk al meteen gigantisch mis.

Preventie

Als onderdeel van het experiment zijn we ook verplicht om allerlei extra maatregelen te nemen om te voorkomen dat het cannabisgebruik stijgt tijdens het experiment. Bij het ministerie zijn ze namelijk doodsbenauwd dat het experiment de nieuwsgierigheid van mensen prikkelt en dat er daardoor allerlei nieuwe cannabisconsumenten bijkomen. Verschillende politieke partijen hebben daar al Kamervragen over gesteld. Zij eisen dat er preventief aandacht wordt besteed aan de gezondheidsschade die het cannabisgebruik en het roken van tabak kunnen veroorzaken. Het experiment zou de suggestie kunnen wekken dat cannabis veilig en dus niet schadelijk voor de gezondheid is, omdat de overheid de kwaliteit controleert. Dat is uitdrukkelijk niet de bedoeling. De boodschap moet volgens het ministerie zijn dat het experiment is bedoeld om de toelevering van cannabis uit de criminaliteit te halen. Er verandert niets aan de (gezondheids)risico’s van cannabisgebruik en minderjarigen zijn nog steeds niet welkom in coffeeshops.

Het Trimbos-instituut heeft al een plan van aanpak opgesteld. Ook zijn er eisen opgenomen in de wet- en regelgeving die een preventieve werking moeten hebben. Telers moeten ervoor zorgen dat er voorlichtings- en waarschuwingsboodschappen op de verpakking staan, de verpakking mag niet te uitnodigend zijn en er moet een bijsluiter bij de producten zitten. Wij coffeeshopondernemers zijn verantwoordelijk voor de training van ons personeel en er moet voorlichtingsmateriaal in de coffeeshops liggen. Die laatste twee dingen doen de meeste collega’s al jaren. We mogen gelukkig zelf kiezen bij wie we die trainingen inkopen.

Impact

Al met al wordt het voor alle betrokkenen steeds duidelijker dat dit experiment een enorme operatie is, waarvan van tevoren niet goed te voorspellen is wat de impact zal zijn. Dit experiment met de gereguleerde teelt is immers uniek in de wereld. Er is de overheid daarom alles aan gelegen om de experimentgemeenten uit te rusten met ‘handige’ instrumenten waarmee zij de actuele situatie goed kunnen monitoren. En wij moeten er op onze beurt voor zorgen dat wij een korte lijn met de lokale overheid hebben, zodat wij tijdig aan de bel kunnen trekken als er iets misgaat tijdens het experiment. Het worden spannende tijden.