August de Loor - Leve de coffeeshop!

August de Loor van Adviesburo Drugs deed onlangs onderzoek naar bezoekerspatronen bij elf Amsterdamse coffeeshops en plaatste dat op zijn website. Dit naar aanleiding van twee rapporten die van een bepaald frame uitgaan. Hij houdt zijn hart vast.

August de Loor schreef zijn notitie naar aanleiding van het rapport van Pieter Tops & Jan Tromp over de Achterkant Van Amsterdam uit 2017, en een rapport van de afdeling Onderzoek en Statistiek (O&S). Burgemeester Halsema kondigde daarop mogelijke maatregelen aan (zie pagina 30). Tijdens het ADE, het Amsterdam Dance Event, gingen August en zijn medewerkers op onderzoek uit en bezochten ze elf coffeeshops. Was de aanname waar dat coffeeshops ‘laagwaardig toerisme’ aantrekken? Is er overlast? Na zijn onderzoek bleek dat geen van deze aannames kloppen. Alcohol zorgt voor dronken mensen, die zijn overlastgevend. Coffeeshops hebben bijna nooit een terras en vaak een portier die de boel in de gaten houdt. Dat alleen ‘jonge toeristen’ een coffeeshop bezoeken is een fabel. Het zijn ook oudere, rijkere toeristen die naast een museum tevens een coffeeshop bezoeken, soms omdat ze er vroeger al eens zijn geweest, soms uit nieuwsgierigheid. En jonge toeristen vinden het fijn om cannabis in een coffeeshop te consumeren, omdat ze dan niet met straatdealers te maken krijgen.

Alles kan alles mag

August zucht. “We hebben voor het eerst een GroenLinks burgemeester en een coalitie van vier linkse partijen. We hebben nog nooit zo’n linkse ‘regering’ in Amsterdam gehad, en dan huren ze Tops & Tromp in. Over hoe die denken vanuit moraliteit hoeven we niks te zeggen, maar wat ze opschrijven blijkt ook nog serieus genomen te worden. Ze kwamen met de suggestie dat in Amsterdam alles kan en alles mag en dat de overheid de andere kant op heeft gekeken. Als je vanuit zo’n mantra de stad gaat regeren, dan kan je alleen maar met hardere maatregelen komen. Want dieper kan je niet zakken in je tolerantie.”

Wietpas

“Toen burgemeester Eberhard van der Laan overleed heeft Jozias van Aartsen tijdelijk de boel waargenomen, en die sprak zich ook in diezelfde zin uit. Vanuit dat denken wordt er met de vinger gewezen naar de coffeeshops, en van daaruit kwam die wietpas gedachte naar voren. Ik denk niet dat het er van gaat komen, maar überhaupt het idee alleen al, dat je dat oppert, is al zeer zorgwekkend. Wat ik in mijn hele carrière en vooral vanaf de jaren negentig probeer over te brengen, is dat de politiek de coffeeshops als een noodzakelijk kwaad behandeld. Dus ook het gedogen.”

Dictatuur

“Ik vind gedogen een ongelooflijk goed politiek middel. Omdat de wet altijd achter de feiten aanloopt, en zo hoort het ook, anders heb je een dictatuur. Als de overheid voor de maatschappij uit gaat lopen, dan ben je dictator, want dan ga je alles opleggen. Burgemeester Schelto Patijn zei al: gedogen is het smeermiddel tussen een wet die per definitie achterloopt, en de maatschappelijke realiteit waarbij handelen verwacht en verlangd wordt. Gedogen is dat je dingen doet waar de wet later op aangepast wordt. Zonder dat kan geen overheid regeren.”

Maatregelen

“Maar er is altijd een negatieve sfeer rondom gedogen gecreëerd. En dat is wat er aan de hand is: de coffeeshops kregen altijd de schuld zodra het over de binnenstad ging, als er wat verbeterd moest worden werd er altijd naar prostitutie en coffeeshops gekeken. Er zijn zo’n negen jaar geleden allemaal maatregelen genomen; met Project 1012 en de scholenafstand zijn er toch zo’n 45 coffeeshops in de binnenstad gesloten. Dat was uitvloeisel van beleid, en zo’n negen jaar later herhaald zich dat weer.”

Noodzakelijk

“We mogen blij zijn als het er niet van komt, maar we moeten eigenlijk van dat hele denken af. We moeten van noodzakelijk kwaad naar noodzakelijk goed. Coffeeshops zijn gewoon cafés maar dan voor cannabis, blijkt uit mijn onderzoek. Maar de afgelopen 45 jaar laten vooral zien dat het Nederlandse softdrugsbeleid een beleid van willekeur is, dat het aan iedere gemeente wordt overgelaten om een coffeeshop toe te laten. Het resultaat is een onevenwichtige spreiding van coffeeshops.”

Horecabeleid

“Toen in de negentiger jaren de aandacht voor de coffeeshops begon, heb ik een rapport geschreven waarin ik stelde dat het coffeeshopbeleid uit het drugsbeleid moet, want het moet horecabeleid worden. Ik vind ook dat het coffeeshopbeleid onder Provinciale Staten gebracht moet worden, zodat er een evenwichtige spreiding komt. In Amstelveen bijvoorbeeld is geen enkele coffeeshop! In de vrijetijdscultuur die we de laatste vijftig jaar hebben ontwikkeld en met de multiculturele samenleving, heeft het café een enorm belangrijke functie, in diversiteit en doelgroepen. Een coffeeshop heeft precies dezelfde functie, maar dan voor cannabis.”

Zichtbaar

“Amsterdam houdt een aantal aspecten van drugs en drugsgebruik zichtbaar – zoals coffeeshops - net zoals een aantal andere steden in Nederland. Overal in de wereld waar drugs bestreden worden is alles rond drugs maatschappelijk onzichtbaar. De zichtbaarheid hier levert het imago op van oh dan mag alles maar. Schelto Patijn zei: juist omdat ik het zichtbaar houd, heb ik er zicht op en kan ik het controleren en bijsturen. Maar als jij de zichtbaarheid an sich al als een vorm van alles kan en alles mag, als een mantra beschouwt. Hoe krijg je zo’n gedachtegang voor elkaar?”

Risico’s

“Zichtbaar zijn bijvoorbeeld XTC-testen op de dansvloer, heroïneverstrekking, spuitenruil, smartshops en coffeeshops; het Nederlandse drugsbeleid kenmerkt zich door een groot aantal aspecten. Dat zijn maatschappelijk zichtbare fenomenen zodat je een probleem vanuit die zichtbaarheid beter kan aanpakken. Het is net als met een opgroeiend kind in de puberteit: hoe strenger een vader wordt en hoe onzichtbaarder een kind blijft, hoe meer risico’s dat kind gaat nemen.”

Bezorgd

“De volgende zet is aan de gemeenteraadsleden, de deelraden, burgemeester en wethouders, het is een onderdeel van verdere besluitvorming want het is wachten op een rapport van Onderzoek en Statistiek. Die hebben 1100 buurtbewoners geïnterviewd: wat vinden jullie van de overlast, in relatie met laagwaardig toerisme, met coffeeshops en prostitutie? Daar ben ik heel bezorgd over. Je onderzoekt op vooroordelen, en dat was voor mij aanleiding om dit rapport te schrijven. Ik heb positieve signalen gekregen op mijn rapport, dat het andere inzichten geeft in wat de functie van de coffeeshops in de binnenstad is, alleen al op basis van mijn waarnemingen van wie er allemaal binnenkomen.”

Arrivals

“Ik vond het mooi dat ik in coffeeshops steeds mensen van oudere leeftijd tegenkwam, arrivals, die het gemaakt hebben in de samenleving, die in hun studententijd Amsterdam hebben aangedaan en die dan later teruggaan met hun vrienden. Hoezo laagwaardig toerisme? Ik heb het niet gezien in de coffeeshops.”

Leve de coffeeshop

“Overal waar cannabis aan het legaliseren is, komen ze er pas in een volgende fase achter dat de coffeeshop het instrument is om het in goede banen te leiden. En Amsterdam en Nederland hebben die coffeeshops al. Het product willen ze legaliseren maar dan pas komt het denken op gang: het gaat om de setting. Bij ieder middel dat zijn eigen risico’s heeft, dat je erin blijft hangen of dat je teveel neemt, is juist het publieke domein de plek waar er toezicht op is. Daarom is het niet toevallig dat Nederland het woord ‘joint’ heeft uitgevonden. Dat is in volledige lijn met het fenomeen coffeeshop. Dus: leve de coffeeshop!” www.augustdeloor.nl