JULY i

Scherp graffitiprotest

Wanneer ben je met graffiti begonnen? Mijn eerste straatschildering maakte ik in 1999 op de muur van een theewinkel in Sofia, Bulgarije. Eerder had ik thuis met spuitbussen en stencils geëxperimenteerd op karton en canvas.  Je hebt veel illegale protestgraffiti gemaakt. Je eerste ging over het dreigende uitsterven van de ijsbeer. Ik maakte me zorgen over het milieu en hoe wij mensen schade toebrengen aan de natuur en de dieren. Sommige diersoorten dreigen te verdwijnen, zoals de ijsbeer. In 2004 spuitte ik met een stencil posters met een ijsbeer en de tekst ‘I disappear’. Die heb ik op plekken in Noord-Amerika en Oost-Europa geplakt. Ik plakte er vijftienhonderd in Quebec, New York, Chicago, Mexico en Toronto, waaronder in een dierentuin. Na die actie ben ik meer graffiti met stencils gaan maken over het milieu en andere onderwerpen, onder de naam JULY i. Hoe ben je aan je graffitinaam gekomen? Het is een variatie op mijn eigen naam, bedacht na een mix van wiet en Canadian Club whisky.  Met welke materialen schilder je? Zowel op straat als in mijn atelier gebruik ik stencils (sjablonen) van karton, spuitbussen, kwasten en verder viltstiften. Ik werk met een mix van verfdruktechnieken en freestyle schilderen. Heb je een artistieke opleiding gevolgd? Ja, ik heb op mijn achttiende een kunstschool afgerond. Daarna heb ik op de National Art Academy in Sofia een master degree behaald in textielkunst. Wat neem je mee als je op straat iets wil maken? Toen ik illegale graffiti deed, nam ik een rugzak mee met verfspullen en stencils. Verder droeg ik een oranje veiligheidsvest en veiligheidshelm en goede renschoenen. Over welke onderwerpen heb je zoal graffiti gemaakt? Plastic vervuiling, circusdieren, fluoride in drinkwater, opwarming van de aarde, consumentisme, hebzucht van banken en racisme. Dat zijn onderwerpen waar ik tegen heb geprotesteerd en waar ik me nog steeds kwaad over maak.  Je maakte protestborden voor demonstraties tegen het bedrijf Monsanto. Hebben de acties iets opgeleverd? Monsanto maakt landbouwgif en is marktleider in genetisch gemanipuleerde zaden. We wilden op zijn minst een label op voedingsmiddelen van genetisch gemanipuleerde ingrediënten. Dat is er nog niet, maar op biologische producten staat nu duidelijk vermeld, dat dit soort ingrediënten er niet in zitten. Door de jarenlange protesten hebben we de mensen beter geïnformeerd. Enkele maanden terug heeft Monsanto een van de vele rechtszaken verloren om het onkruidgif Roundup, omdat het bij een echtpaar uit Livermore kanker heeft veroorzaakt. Je sprayde een stencil op de muur over cannabis met de tekst: ‘Cannabis cure cancer’. Hoe kwam je daar op? Ik was geïnspireerd door de Canadese cannabisactivist Rick Simpson, in het bijzonder omdat een familielid van mij aan kanker leed. Hij zegt dat   cannabisolie hem heeft geholpen zijn huidkanker te genezen en dat de olie ook kan helpen bij de behandeling van andere ziekten. Ik maakte de schildering in 2012. Het jaar erna maakte ik een tweede met daarop een vliegende engel met een Rode Kruis-armband, die een cannabisplant water geeft. Vorig jaar legaliseerde Canada eindelijk recreatief en medicinaal gebruik van marihuana in het hele land.   Je rookt zelf cannabis? Ja, ik steek graag af en toe een jointje op. Nu Canada het gelegaliseerd heeft, kun je wiet in de winkel kopen en mag je zonder problemen thuis vier cannabisplanten hebben. Eetbare cannabisproducten worden ook gelegaliseerd, in oktober.  Je stencilde een beer op een eenwieler met de tekst ‘Born to be wild’. Dat oogt grappig, maar zo is het niet bedoeld? Nee, zeker niet. Het is een circusbeer. Het gebruik van dieren in circussen zou overal verboden moeten worden. Ik heb er veel reacties op gekregen. Iemand tatoeëerde het ontwerp zelfs op zijn been. Ook hebben allerlei mensen het ontwerp gejat om het op T-shirts, stickers en kommen te drukken en te verkopen op internetsites. Belachelijk dat sommige lieden je werk stelen om er geld mee te verdienen en dat je er bijna niets aan kunt doen.  In welke landen heb je stencils op de muur gemaakt?  Vooral in Noord-Amerika, en verder op enkele Caribische eilanden en sommige delen van Oost-Europa. Heb je recent nog illegale graffiti gedaan? Nee, mijn laatste is van 2016. Sindsdien ben ik op straat legale schilderingen gaan doen, in opdracht en op street art-festivals. Wat voor nieuwe straatschilderingen maak je? In een skatepark in Ontario, Canada maakte ik vorig jaar een muurschildering van drie pitbulls. Die honden hebben een slecht imago, maar kunnen net zo kalm zijn als andere honden. Een van de honden heeft een tattoo met een hartje en de naam Laika. Zo heette de eerste hond die in 1957 door de Russen de ruimte in werd gestuurd. Tragisch genoeg stierf de hond door oververhitting. Het is mijn protest tegen de wreedheid hiervan. En in Toronto schilderde ik vorig jaar oktober twee gezichten met bril en doek voor hun mond. Deze heb ik gemaakt ter nagedachtenis aan Barry Luksenberg, een rapper uit Toronto. Hij overleed bij een motorongeluk toen hij met een vriend aan het reizen was in Vietnam. Twintig kunstenaars uit de stad zijn daarna bij elkaar gekomen, om een lange muur te beschilderen in de buurt waar hij is opgegroeid. De schilderijen die je thuis maakt, hebben ook vaak een boodschap. Zo beeldt je CIA-klokkenluider Edward Snowden af als superman. Zeker. Ik vind dat hij meer ballen heeft dan Chuck Norris, Rambo, Van Damme en Bruce Lee samen! Ik heb de schildering op zijn verjaardag op sociale media geplaatst. Voor mij is hij een levende superman omdat hij Amerikanen heeft geïnformeerd over het feit dat ze eigenlijk geen privacy hebben. Naast schilderingen heb je op straat beeldgrappen uitgehaald om er vervolgens een foto van te maken. Ik heb het altijd leuk gevonden om snelle straatinterventies te doen, die bij mensen een glimlach op het gezicht brengen. Zo stencilde ik op een kist ‘Future’ op zijn kop en plaatste ik een tekstbord ‘Heaven’ naast een waarschuwingsbord bij een tijdelijk afgesloten trap, verwijzend naar het Led Zeppelin nummer. Toen ik in een rijke buurt een inzamelingsbox zag met daarop de tekst ‘gebruikte kleding donaties’, heb ik er een nieuw tekstbord overheen geplakt met de tekst ‘gebruikte sieraden donaties’. Ik dacht bij mezelf: we hebben geen liefdadigheid nodig, als we de armoede aanpakken.      Waarom zouden we Canada eens moeten bezoeken? Omdat cannabis nu gelegaliseerd is, kun je het gewoon in de winkel kopen. Dat is een aparte ervaring, maar dat zijn jullie in Nederland natuurlijk al gewend. Een echte aanrader is om met een camper door het land te toeren.    http://julyi.org