Vanaf deze woensdag heeft Canada als eerste rijke industrieland wiet gelegaliseerd. „Andere landen volgen goed hoe we dit doen.”
Achter de toonbank van een felverlicht, brandschoon pand aan een winkelstraat in de Canadese stad Montreal staan cannabisproducten klaar voor de verkoop: ‘Pink Kush’, ‘Tsunami’, ‘Subway Scientist’ en ruim honderd andere varianten. Gedroogde cannabisbloemen zitten in doosjes en potjes, elk voorzien van een zegel van het Canadese ministerie van Gezondheidszorg. Ook zijn er kant en klare joints.
De winkel is deel van de eerste lichting waar legale wiet voor recreatief gebruik met ingang van deze woensdag te koop is. Volwassenen kunnen er terecht voor cannabis die op grote schaal wordt verbouwd door Canadese producenten. Verkopers staan klaar met advies over de effecten.
„We zijn klaar om te beginnen met de verkoop”, zegt Jean-François Bergeron, vice-president van de overheidsorganisatie die de winkel runt. „We hebben een voorraad, onze werknemers zijn geschoold. Iedereen is dolenthousiast.”
Canada is het tweede land ter wereld, na Uruguay, en het eerste grote industrieland, waar het recreatieve gebruik van cannabis is gelegaliseerd. In buurland de VS staan negen staten, waaronder Californië en Colorado, alsmede Washington DC, recreatief gebruik toe, en is medicinaal gebruik in dertig staten legaal. Maar op federaal niveau geldt daar nog een verbod.
In Canada vloeit de legalisering voort uit een verkiezingsbelofte van premier Justin Trudeau, voordat hij in 2015 aan de macht kwam. Hoewel de stap past bij het liberale imago van Trudeau – hij heeft al jaren geleden erkend zelf marihuana te hebben gebruikt – waakt zijn regering ervoor over te komen alsof ze het gebruik van cannabis wil bevorderen. In plaats daarvan is de officiële doelstelling cannabis beter te reguleren en uit handen van minderjarigen te houden. Ook is het de bedoeling de opbrengsten van de zwarte markt te halen, om ze te belasten.
„Het is te makkelijk voor onze kinderen om marihuana te krijgen, en voor criminelen om er munt uit te slaan”, schreef Trudeau dit jaar op Twitter. De opheffing van het nationale verbod op cannabis, dat sinds de jaren twintig van kracht is, moet de miljardensector uit de schaduw halen. Minister van Justitie Jody Wilson-Raybould spreekt van „historische mijlpaal voor progressief beleid in Canada”.
POLITIEKE MOED
Volgens Eugene Oscapella, een expert op het gebied van drugsbeleid aan de Universiteit van Ottawa, toont de regering-Trudeau politieke moed door van Canada het eerste grote westerse land te maken waar cannabis wordt gelegaliseerd. „Ze erkennen dat het verbod niet werkt en dat de publieke opinie er rijp voor is”, zegt hij. Eerdere pogingen om cannabis te decriminaliseren stuitten op verzet van de zuiderburen, die verwikkeld waren in hun ‘oorlog tegen drugs’. Maar „tijden veranderen”, zegt Oscapella. „Nu houden veel andere landen Canada nauwlettend in de gaten. Als wij dit goed doen, zullen andere landen volgen.”
Canada heeft evenwel ervaren dat legalisering van cannabis in praktisch opzicht stekeliger is dan wellicht gedacht. Wegens onduidelijkheden over de nieuwe situatie, onder meer bij de provincies die het beleid moeten uitvoeren, is de startdatum uitgesteld van 1 juli tot 17 oktober. Ook nu het zo ver is, heerst er nog een zweem van onzekerheid over hoe de legalisering in de praktijk uitpakt.
WAAROM 17 OKTOBER?
De Canadese premier Trudeau kondigde in juni aan dat de legalisering van cannabis in Canada op 17 oktober zou ingaan – bijna drie maanden later dan aanvankelijk gepland, om de Canadese provincies meer tijd te geven om zich voor te bereiden.
Waarom die datum? Op Twitter is erop gewezen dat het de 50ste verjaardag is van de Jamaicaanse zanger Ziggy Marley, zoon van marihuana-icoon Bob Marley. Toeval?
Of wat te denken van het quotient van de maand en de dag: 10 gedeeld door 17 is 0,58823529, rekende Twittergebruiker Kevan McDougall voor. De som van die decimalen is 42.0 – een knipoog , wellicht, naar 4/20, de internationale wietdag, 20 april.
Met name de legale verkoop van cannabis is ingewikkeld gebleken. De federale regering reguleert de levering van cannabis door ongeveer 120 producenten met vergunningen, maar laat regulering van de detailhandel over aan de tien provincies en drie gebieden. Het resultaat is een lappendeken van methodes: sommige provincies hebben gekozen voor verkoop door overheidswinkels, anderen laten het over aan de particuliere sector. Daarnaast kunnen klanten met ingang van woensdag cannabis bestellen bij een website, voor bezorging per post. Die aanpak is gebaseerd op de bestaande praktijk rond medicinale cannabis, die al langer legaal is.
Zo gaan in de overwegend Franstalige provincie Quebec deze woensdag twaalf winkels open van de Société Québécoise du Cannabis (SQDC). Dat aantal moet geleidelijk groeien tot meer dan honderd. In Ontario, de grootste provincie, wordt gewerkt aan een stelsel van particuliere zaken, dat volgend voorjaar wordt gelanceerd. Gebruikers in Toronto en omstreken moeten tot dan hun heil online zoeken.
„De infrastructuur om te verkopen is nog niet voldoende opgebouwd”, zegt Greg McLeish, analist bij Mackenzie Research Capital die de sector volgt. „Daarom verwacht ik op dag één lange rijen. Er is onvoldoende aanbod om aan de vraag te voldoen, dus er zullen tekorten ontstaan. De zwarte markt, die de regering wil elimineren, zal voorlopig naast de legale markt kunnen blijven bestaan.”
Dat is ondanks de pijlsnelle groei van productie van legale cannabis in de afgelopen jaren: grote producenten van medicinale cannabis als Canopy Growth, Aurora en Aphria zijn verwikkeld in een race om hun productiefaciliteiten in Canada drastisch op te voeren om de recreatieve markt te bedienen. Geld van investeerders stroomt de sector binnen.
Waarnemers verwachten groeipijnen. „Het stelsel zal niet perfect zijn vanaf dag één”, zegt Oscapella. „We zullen het al doende moeten bijstellen. Maar mensen zien in dat het tijd is om dit te doen.”
Bron: NRC, 16-10-2018
