De rechtsstaat moet je leren

De kritiek van het Hof was niet mals. Het toonde geen enkel begrip voor de op de achterdeur van coffeeshops jagende justitiemensen. Daarmee ging het Hof in de ogen van de Hoge Raad te ver. De rechter moet zich terughoudender opstellen. Officieren van Justitie worden geacht niet alleen redelijk, maar ook overeenkomstig de wet te handelen. Daarvan lijkt de rechter uit te moeten gaan. Hoe zit dat?  Stempelmachine De “rechtstaat moet je leren” is de titel van een boekje dat is geschreven door de voormalige voorzitter van de Hoge Raad. De schrijver is een zeer begaafd jurist. Toen ik op latere leeftijd rechten studeerde, hing ik tijdens hoorcolleges aan zijn lippen. Ik was niet bepaald onder de indruk van zijn boek waarin hij uitlegt waarom de rechter niet meer optreedt als de controleur van politie en justitie. Op feestjes en partijtjes is het met al die PVV’ers en VVD’ers in ons land simpelweg niet meer uit te leggen dat verdachten vrijuit gaan wegens vormfouten of kritische toetsing van opsporing en vervolging door de rechter. Als de onafhankelijke rechter te kritisch is, schaft de wetgever hem simpelweg af of maakt een stempelmachine van hem.

Buitenspel

De rechter is al buitenspel gezet in het bestuursrecht. Burgemeesters beschikken over bevoegdheden waar je akelig van wordt. Het sluiten van woningen na het ontdekken van hennepteelt is een enorme inbreuk op het huisrecht. Toch gebeurt dat met grote regelmaat. Wat doet de bestuursrechter als de burger hem om rechtsbescherming vraagt? Dan toetst hij het besluit van de burgemeester marginaal. Hij kijkt zeer terughoudend naar de besluitvorming. Dus zelfs als hij met gekromde tenen door het dossier bladert en werkelijk niets begrijpt van de beslissing van een door politieke vriendjes benoemde bestuurder, moet hij alle begrip en respect tonen. De bestuursrechter controleert alleen nog maar formaliteiten. Als de strafrechter te kritisch wordt, wacht hem hetzelfde lot. Voor hij het weet voert de wetgever minimumstraffen in en worden strafrechtelijke bevoegdheden overgeheveld naar bestuurders. De strafrechter die dit wil voorkomen moet een paar stapjes terug doen.

Bevelstructuur

Dat is hopelijk wat de Hoge Raad op dit moment doet. Iedere burger die het nieuws kritisch volgt, weet dat het ministerie van VVD, door sommigen ook veiligheid en justitie genoemd, een politiek bolwerk is. De VVD-top geeft leiding aan justitie. Officieren bestrijden alles wat met hennep te maken heeft met oogkleppen op. Binnen een bevelstructuur volg je bevelen op en vraag je niet waarom. De rechter die de Officier van Justitie ter verantwoording roept en zijn vervolgingsbeslissing onredelijk noemt, wordt gecorrigeerd. De Hoge Raad is helder in zijn uitleg. De rechter mag de Officier van Justitie niet het recht ontzeggen om een verdachte te vervolgen. De officier moet net als een burgemeester met respect en terughoudendheid worden benaderd door de rechter. Alleen zo kan die absurde aanpak van de achterdeur van coffeeshops door blijven gaan. Wanneer worden we nou eens wakker in dit land? www.beckersbergmans.nl