Jak dobra? i wykona? skuteczn? wentylacj?

Odpowiedni dobór i wykonanie wentylacji dla plantacji wn?trzowej nale?y do elementarnych kroków na drodze do satysfakcjonuj?cych zbiorów. Ro?linom trzeba zapewni? w?a?ciw? dostaw? optymalnej mieszanki tlenu i CO2, a dodatkowo zagwarantowa? jeszcze idealn? temperatur? i wilgotno??. Po prostu wentylacja bardzo mocno wp?ywa na klimat w miejscu zlokalizowania plantacji. Prosz? przeczyta?, jak unikn?? b??dów i osi?gn?? wymagane warunki klimatyczne.

Odpowiedni dobór i wykonanie wentylacji dla plantacji wn?trzowej nale?y do elementarnych kroków na drodze do satysfakcjonuj?cych zbiorów. Ro?linom trzeba zapewni? w?a?ciw? dostaw? optymalnej mieszanki tlenu i CO2, a dodatkowo zagwarantowa? jeszcze idealn? temperatur? i wilgotno??. Po prostu wentylacja bardzo mocno wp?ywa na klimat w miejscu zlokalizowania plantacji. Prosz? przeczyta?, jak unikn?? b??dów i osi?gn?? wymagane warunki klimatyczne.

Dobór wydajno?ci wentylatora

Wentylacj? w miejscu plantacji mo?na podzieli? zgodnie z jej przeznaczeniem na cyrkulacj? i wietrzenie. Cyrkulacja s?u?y do cyrkulacji powietrza, a wietrzenie zapewnia okresow? wymian? powietrza w pomieszczeniu plantacji. Obie musz? by? w ka?dej plantacji. Pierwsze, co musimy ustali? przy planowaniu wentylacji, to wielko?? plantacji, dok?adniej mówi?c, jej obj?to?? w metrach sze?ciennych. Obj?to?? pomieszczenia obliczamy mno??c jego szeroko??, d?ugo?? i wysoko??, jak powszechnie wiadomo.  Je?eli chcemy wi?c uprawia? w namiocie o wymiarach 1 x 1 metr i wysoko?ci 2 metrów, to wiadomo, ?e obj?to?? plantacji wynosi 2 m3. Pomieszczenie o wymiarach 3 x 2 metry i wysoko?ci 2,5 metra ma obj?to?? 9 m3. To proste obliczenie matematyczne s?u?y nam w szczególno?ci do dobrania wydajno?ci wentylatora, który zapewni wymian? powietrza dla plantacji. Jedna z wytycznych do uprawy mówi, ?e do odprowadzenia powietrza z plantacji jest potrzebny wentylator o minimalnej wydajno?ci czterokrotnie wi?kszej od obj?to?ci w?a?ciwej plantacji. Czyli dla plantacji o obj?to?ci 2 m3 b?dzie nam potrzebny wentylator o wydajno?ci minimum 80 m3 na godzin?, dla uprawy o obj?to?ci 9 m3, wentylator o wydajno?ci 360 m3 na godzin?. Osobi?cie uwa?am, ?e to obliczenie jest poprawne dla plantacji z o?wietleniem typu LED, energooszcz?dnymi lampami wy?adowczymi albo dla plantacji jednolampowych. W przypadku, gdy plantacja jest wyposa?ona w wi?ksz? ilo?? lamp HID (sodowych i halogenowych), lepiej b?dzie si? kierowa? ich moc?. Na ka?dy wat mocy zainstalowanej lamp trzeba zapewni? wydajno?? wentylatora 1 m3/godzin?. W tym przypadku do odprowadzania powietrza z plantacji z dwiema lampami wy?adowczymi HID o mocy 400 W trzeba do odprowadzenia powietrza zastosowa? wentylator o wydajno?ci 800 m3/godz. Ogólnie da si? stwierdzi?, ?e mocniejszym wentylatorem nigdy nic nie popsujemy. Czyli, ?e do namiotu o obj?to?ci 2 m3, w którym ?wiecimy lamp? wy?adowcz? o mocy 400W mo?emy bez problemu zastosowa? wentylator o wydajno?ci 400 m3/ godz. Wentylator o wi?kszej wydajno?ci nie musi zawsze pracowa? z pe?n? moc?, co dodatkowo zapewnia zmniejszenie jego ha?asu. Wentylator do doprowadzenia powietrza nie zawsze jest konieczny, ale zawsze jest po?yteczny. Jego wydajno?? powinna wynosi? po?ow? wydajno?ci wentylatora wyci?gowego.
W przypadku wentylatorów do pomieszcze? (pokojowych) s?u??cych do zapewnienia cyrkulacji powietrza nie spotka?em si? z ?adnymi wytycznymi. Istotne jest, aby ten wentylator potrafi? niezawodnie wymiesza? powietrze w plantacji tak, aby osi?gn?? równomiern? temperatur? i wilgotno?? we wszystkich punktach przestrzeni z upraw?. W przypadku plantacji o wymiarach 1 x 1 x 2 metry wystarczy nam wentylator pokojowy o kilku pr?dko?ciach i ?rednicy ?mig?a do 30 cm. Do wi?kszych obj?to?ci mo?na zastosowa? kilka wentylatorów albo dobra? wi?ksz? ?rednic? ?mig?a. Wentylatory do pomieszcze? bywaj? wyposa?one w funkcj? oscylowania, kiedy to g?owica ze ?mig?em na przemian obraca si? z boku na bok. Zalecam dobór takiego wentylatora z oscylacj?. Lepiej spe?nia swoj? rol?, a i ro?liny te? to lubi?.

Wentylatory do ruroci?gów

Do doprowadzenia i odprowadzenia powietrza z plantacji dobrze jest zastosowa? wentylatory do ruroci?gów pod??czone do specjalnego ruroci?gu wentylacyjnego. Wentylator mo?na w??czy? w dowolnym punkcie ruroci?gu, co stanowi jego du?? zalet?, poniewa? umo?liwia to zmniejszenie ha?a?liwo?ci wentylatora i wybranie takiego miejsca, w którym wentylator b?dzie jak najmniej przeszkadza?. Przy wyborze miejsca dla wentylatora trzeba my?le? i o tym, ?e wydajno?? wentylatora b?dzie wykorzystana lepiej, kiedy d?u?sza cz??? ruroci?gu b?dzie skierowana w kierunku ssania powietrza przed wentylatorem, a krótsza b?dzie za wentylatorem. Dla wentylatora ?atwiejsze jest zasysanie powietrza do ruroci?gu, ni? jego t?oczenie. Im d?u?szy jest ruroci?g i im wi?cej zagi?? musi powietrze pokona? na swojej drodze, tym wi?ksza wydajno?? wentylatora jest niezb?dna. Wp?yw d?ugo?ci ruroci?gu i liczby ?uków warto zminimalizowa? przy skomplikowanym prowadzeniu ruroci?gu d?u?szego od 4 – 5 metrów. Na rynku jest ca?y szereg wentylatorów. Nie obawiaj si? zapyta? w sklepie o optymalny typ dla swoich potrzeb. Powiedz sprzedawcy, jakiej wydajno?ci potrzebujesz i jaki d?ugi ruroci?g chcesz zastosowa?. Na pewno pomo?e w wyborze urz?dzenia do podanych warunków. Przy dobieraniu wydajno?ci trzeba si? te? liczy? z ewentualnym zastosowaniem filtra przeciwzapachowego. Dla wi?kszych pomieszcze? najlepiej jest wybra? wentylator typu Ulita. Jest co prawda dro?szy i dodatkowo trzeba go zabudowa? w specjalnej kasecie z ko?nierzami. Jego ogromn? zalet? jest jego du?a wydajno?? i cicha praca.
Przy wyborze wentylatorów do ruroci?gów mo?na spotka? typy, które maj? regulacj? wydajno?ci, p?ynn? od 0 do 100 % albo stopniowan?. Za takie wyposa?enie trzeba zap?aci? nieco wi?cej, ale jest to bardzo wygodne, poniewa? mo?na regulowa? wydajno?? wed?ug aktualnych potrzeb z uwzgl?dnieniem trendu klimatu w plantacji. Je?eli zamierzamy zakupi? jaki? kompleksowy system do sterowania klimatem w plantacji, to jego cz??ci? b?dzie te? regulacja wentylacji i opcja regulacji w samym wentylatorze staje si? zbyteczna (w tym przypadku trzeba sprawdzi? przy zakupie wentylatora, czy wspó?pracuj?ce urz?dzenie steruj?ce b?dzie mog?o odpowiednio sterowa? jego wydajno?ci?).

Wyciszenie wentylatorów

Ka?dy wentylator podczas swojej pracy wytwarza jaki? ha?as. Cz??? ha?asu generuje powietrze przep?ywaj?ce przez ruroci?g, a cz??? pochodzi od silnika. Oba ?ród?a ha?asu mo?na cz??ciowo wyciszy?. Sam wentylator da si? wyciszy? tak, ?e trzeba go zamkn?? w wyciszonej obudowie. Instrukcj? w stylu zrób to sam napisa?em dla Soft Secrets przed dwoma latami. Wentylator mo?na te? wyciszy? we?n? izolacyjn?. Ten sposób jest prosty i skuteczny, ale nie wygl?da za dobrze. Lepsze i skuteczniejsze wyciszenie mo?na osi?gn?? wykonuj?c podwójn? obudow? z plastiku, metalu albo drewna. Mi?dzy dwie ?cianki obudowy wk?adamy styropian albo we?n? izolacyjn?. Im grubsza warstwa, tym lepsze wyt?umienie. Najelegantszym rozwi?zaniem jest kupienie gotowego, wyciszonego wentylatora, który ma profesjonalnie wykonan? obudow?, a poziom wyciszenia jest na prawd? wysoki.
Mamy ju? wyciszony wentylator. Pozostaje jeszcze wyeliminowa? ha?as, który produkuje przep?ywaj?ce powietrze. Osi?gamy to stosuj?c wyciszony ruroci?g. W sklepach wyst?puj? trzy podstawowe typy ruroci?gów wentylacyjnych. Elastyczne ruroci?gi aluminiowe albo plastikowe – utworzone tylko przez aluminiow?/plastikow? foli? na spirali z drutu; stacjonarne ruroci?gi aluminiowe – trudniejsze do wyginania, które zachowuj? nadany im kszta?t; ruroci?gi wyciszone (sonoflex) – ruroci?gi elastyczne owini?te warstw? we?ny izolacyjnej i p?aszczem aluminiowym. W?a?nie te ostatnie ruroci?gi potrafi? efektywnie zmniejszy? ha?as powstaj?cy przy przep?ywie powietrza w ruroci?gu. Do maksymalnego wyciszenia mo?na zastosowa? specjalne t?umiki, które s? po??czeniem stacjonarnego ruroci?gu aluminiowego z grub? warstw? pianki izolacyjnej albo we?ny.

Wentylatory do ch?odzonych reflektorów

Zastosowanie reflektorów z aktywnym ch?odzeniem pomaga zapobiec nadmiernemu rozgrzewaniu si? powietrza w plantacji przy korzystaniu z lamp wy?adowczych HID. Najlepiej do tego celu nadaj? si? reflektory zamkni?te, w których wokó? lampy wy?adowczej przep?ywa powietrze w obiegu zamkni?tym – to oznacza, ?e powietrze do lamp wy?adowczych dostarcza si? ruroci?giem z miejsca po?o?onego poza plantacj? i w to samo miejsce si? je potem odprowadza. O ile troch? wcze?niej twierdzi?em, ?e powietrze lepiej jest zasysa?, ni? t?oczy?, to w tym przypadku musz? zrobi? wyj?tek. Przy aktywnym ch?odzeniu reflektorów wentylatory trzeba zawsze umie?ci? w kierunku przep?ywu przed lampami wy?adowczymi. Je?eli zosta?yby umieszczone za nimi, to gor?ce powietrze pochodz?ce od lamp mog?oby je nieodwracalnie uszkodzi?.

Wentylacja, a klimatyzacja

Wentylacja w wielu plantacjach s?u?y nie tylko do tego, aby ro?liny mia?y dostatek ?wie?ego powietrza, ale i do tego, aby temperatura nie wzrasta?a zbyt wysoko. Do tego celu mo?na wykorzysta? klimatyzator, przeno?ny albo na?cienny. Je?eli zdecydujemy si? na wykorzystanie skutecznej klimatyzacji, to mo?emy j? uzupe?ni? ju? tylko mniejszymi wentylatorami do okresowej, ale w ?adnym razie ci?g?ej wymiany powietrza. Do obliczenia wydajno?ci korzystamy z zasady opisanej na pocz?tku tego artyku?u i kierujemy si? wielko?ci? pomieszczenia.

Jak cz?sto powinna pracowa? wentylacja?

Je?eli nie korzystamy z klimatyzacji i/albo dozowania CO2, optymalne jest pozostawienie ci?gle pracuj?cej wentylacji z mniejsz? wydajno?ci?. Wentylator doprowadzaj?cy powietrze powinien zawsze by? ustawiony na mniejszy przep?yw powietrza, ni? wentylator wyci?gowy. Je?eli w ten sposób wytworzymy w plantacji lekkie podci?nienie, to pochodz?ce st?d powietrze nie b?dzie wyp?ywa? przez inne otwory, ni? przez nas wybrane.
Do swojej wentylacji mo?ecie wykorzysta? wiele mo?liwo?ci, które daj? automatyczne sterowniki i które wiele czynno?ci wykonaj? za Was. Stabilna temperatura, niezb?dna wilgotno?? i optymalny poziom tlenu oraz CO2 s? bardzo wa?ne dla ko?cowych zbiorów. Inwestujmy pieni?dze w automatyczne jednostki steruj?ce. W takim urz?dzeniu ustawia si? wymagan? temperatur? i minimalne obroty wentylatora albo wentylatorów. Wentylacja b?dzie si? odbywa? nieustannie przy minimalnych ustawionych obrotach, co zapewnia niezb?dn? wymian? powietrza. Kiedy temperatura wzro?nie powy?ej ustawionej granicy, obroty wentylatora zwi?ksz? si? i temperatura w plantacji zmaleje. Lepsze modele potrafi? równie? zapewni? stabilne podci?nienie w plantacji. Ale nawet ta?szy model na pewno zwróci si? wielokrotnie. Prosz? wierzy?, ?e pieni?dze wydane na tak? regulacj? zwróc? si? bardzo szybko.
Wielu plantatorów klasycznie ustawia prac? wentylatorów za pomoc? zegarów prze??czaj?cych w??czanych do gniazdka. Takie post?powanie jest najta?sze i zapewnia oszcz?dno?? energii. Trzeba jednak dobrze dobra? ustawienie cz?stotliwo?ci i d?ugo?ci czasu w??czenia wentylatorów. Na pocz?tek trzeba w??czy? wentylatory raz na godzin? na oko?o pi?tna?cie minut. Przy regulacji dobrze jest wykorzysta? termometr rejestruj?cy minimalne i maksymalne temperatury uzyskiwane w plantacji. Je?eli temperatura wykracza poza wymagany zakres, zmieniamy odpowiednio cz?stotliwo?? i d?ugo?? przewietrzania. Wad? tej metody s? wi?ksze wahania temperatury w czasie przewietrzania i poza nim. Z drugiej strony trzeba potwierdzi?, ?e w ten podstawowy sposób uprawia swoje plantacje ogromna wi?kszo?? osób.

Podsumowanie

Je?eli uprawiamy ro?liny w systemie indoor i chcemy osi?ga? rzeczywi?cie stabilne wyniki, to powinni?my po?wi?ci? wentylacji szczególnie du?o uwagi. W pe?ni zautomatyzowane sterowanie klimatem jest nieod??czn? cz??ci? ka?dej plantacji, której w?a?ciciel chce zminimalizowa? straty i uzyska? jak najlepszy produkt. Wielu z Was zauwa?y, ?e automatyczne jednostki steruj?ce nie s? tanie. Tak, to jest prawda. Z drugiej strony korzy?ci, które one zapewniaj? s? widoczne ju? przy pierwszym zbiorze.
Nie mog? te? nie poruszy? wa?nej kwestii, o której z pewno?ci? wielu z Was od dawna ju? wie. Doprowadzenie powietrza do plantacji powinno by? zawsze przy ziemi, a odprowadzenie u stropu. Z plantacji w wi?kszo?ci trzeba odprowadza? ciep?o, które gromadzi si? w?a?nie u stropu. Ostatnia rada dotyczy wentylatora doprowadzaj?cego. Nie zawsze trzeba go instalowa?, przede wszystkim w ma?ych pomieszczeniach do uprawy. Wystarczy, je?eli przy pod?odze plantacji pozostawimy otwór, którym powietrze b?dzie mog?o dop?ywa? do ?rodka Przep?yw powietrza zostanie wymuszony przy w??czeniu wentylatora wyci?gowego.