Bacha?ski: Wiem, jak leczy? marihuan?. I nie boj? si? tego

Rozmowa z dr. Markiem Bacha?skim zwolnionym z Centrum Zdrowia Dziecka za leczenie medyczn? marihuan? padaczki.

Rozmowa z dr. Markiem Bacha?skim zwolnionym z Centrum Zdrowia Dziecka za leczenie medyczn? marihuan? padaczki.

Jerzy Afanasjew: Pracowa? pan w Centrum Zdrowia Dziecka przez dwadzie?cia jeden lat. To pan wprowadzi? do polskiej neurologii konopie. Jak dowiedzia? si? pan o mo?liwo?ci leczenia padaczki opornej na leki medyczn? marihuan??


Marek Bacha?ski: Te dane by?y znane od 2013 roku. Podobne rozwi?zania by?y stosowane na ?wiecie, wi?c w naturalny sposób zacz??em si? tym interesowa? i my?le?, czy mo?e u nas mogliby?my spróbowa?. Szuka?em informacji na ten temat i kiedy ju? by?em przygotowany do rozpocz?cia takiej terapii, zacz?li?my leczy? dzieci w CZD.

 

Do leczenia padaczki sprowadza? pan preparaty Bedrocan i Bediol, które wed?ug wiceministra zdrowia, Igora Radziewicza-Winnickiego, nie s? zarejestrowane jako leki, a jedynie jako preparaty zio?owe b?d? suplementy diety.


Te preparaty s? rekomendowane przez Cannabisbureau, instytucj?, która nadzoruje u?ycie medycznej marihuany w Holandii. S? dost?pne te? w Czechach i Niemczech. W Polsce formaln? drog? sprowadzania ich i stosowania jest import docelowy, która jest do?? uci??liwa i biurokratyczna, bo za ka?dy razem konsultant wojewódzki musi wyda? oficjaln? zgod?. Nawet je?li stanie si? to szybko, to minimalny czas oczekiwania wynosi sze?? tygodni, a czasem leki s? potrzebne wcze?niej.

 

Bedrocan i Bediol to susz z marihuany. Jak podaje si? go pacjentom?


Polskoj?zyczna ulotka, która jest do??czona do produktu, zawiera opis, jak wykona? napar. Okre?lon? ilo?? naparu w postaci herbaty podaje si? dwa razy dziennie.

 

W lipcu dosta? pan zakaz dalszego prowadzenia kuracji kannabinoidowej. Dlaczego nie zdecydowa? si? pan uregulowa? tego leczenia w taki sposób, jak za??da?a tego dyrekcja CZD – czyli za zgod? komisji bioetycznej na drodze eksperymentu? W sierpniu Centrum z?o?y?o na pana zawiadomienie do prokuratury. Twierdzi, ?e narazi? pan pacjentów na utrat? ?ycia lub zdrowia i nie uzyska? ?wiadomej zgody uczestników badania.


Chyba warto wróci? do pocz?tku, czyli wrze?nia 2014 roku: kiedy rozmawia?em z moimi prze?o?onymi o rozpocz?ciu tej terapii, uzgodnili?my, ?e b?dziemy leczy? na razie ma?? grup? pacjentów, a je?li to si? powiedzie (mieli?my przecie? preparaty, które s? dost?pne), to zaplanujemy wi?ksze badanie. Taki by? mój plan: opracujemy dawk? leku, któr? mogliby?my podawa? w drodze eksperymentu, okre?lony czas obserwacji i wy?lemy to do komisji bioetycznej. Taki eksperyment by? wi?c planowany. Natomiast my ca?y czas mówimy o leczeniu, bo tak to uzgodni?em z moimi prze?o?onymi.

 

Czy ma pan do?wiadczenie z innymi innowacyjnymi metodami?


Tak, w leczeniu padaczki stosowa?em wysokot?uszczow? i niskow?glowodanow? diet? ketogenn?. Pod koniec lat 90. z radiologiem, dr. Andrzejem Piotrowskim jako pierwsi w Polsce przeprowadzili?my w trakcie napadu padaczki tomografi? emisyjn? SPECT, która nadal jest istotnym i cz?sto u?ywanym badaniem diagnostycznym.

 

Pana by?y prze?o?ony, profesor Sergiusz Jó?wiak, powiedzia? o medycznej marihuanie: „Od dwóch lat temat jest badany, niestety […] nie mamy powa?nych, zrandomizowanych wyników bada?”. W ?rodowisku naukowym nie ma konsensusu w kwestii stosowania marihuany w epilepsji opornej na leki?


Musimy zdawa? sobie spraw?, ?e leczymy najtrudniejsz? grup? pacjentów, która sprawia du?y problem terapeutyczny. Cz?stkowe wyniki, które mamy, s? bardzo zach?caj?ce, natomiast obiektywnie trzeba stwierdzi?, ?e ostatecznych rezultatów jeszcze nie ma. Wiele bada? jest w toku i rokuj? bardzo dobrze, jak na przyk?ad ameryka?skie du?e badanie stosowania kannabidiolu w terapii 137 dzieci z epilepsj? oporn? na leki, które wykazuje jego ponad 50-procentow? skuteczno??.

 

Czy terapia konopiami ma skutki uboczne? Czy s? one bardziej dotkliwe lub porównywalne ze skutkami ubocznymi farmaceutyków?


Na pewno o jakich? skutkach ubocznych si? dowiemy, kiedy b?dzie wi?cej bada?. Natomiast z tych, które mamy, wynika, ?e jakie? dzia?ania niepo??dane si? pojawiaj?, ale nie s? du?e. W mojej grupie obserwowanych pacjentów u zaledwie jednego wyst?powa?y takie objawy jak pobudzenie czy rozdra?nienie. By?y przej?ciowe i ust?pi?y szybko po zmianie preparatu na inny.

 

Centrum Zdrowia Dziecka z?o?y?o na pana zawiadomienie do Rzecznika Odpowiedzialno?ci Zawodowej przy Okr?gowej Izbie Lekarskiej. Czy zna ju? pan decyzj??


By?em na razie wezwany jako ?wiadek. Do tej pory nie postawiono mi ?adnych zarzutów.

 

A pan planuje jakie? kroki prawne wobec Centrum Zdrowia Dziecka?


Tak.

 

Planuj? spraw? w s?dzie pracy i z?o?enie pozwu o naruszenie dóbr osobistych. My?l?, ?e stanie si? to w najbli?szym czasie.

 

Czy CZD zaproponowa?o pa?skim i innym zainteresowanym pacjentom tego rodzaju terapi?? Czy jest teraz w szpitalu jaka? alternatywa?


Tutaj nale?a?oby si? oprze? na informacjach od rodziców. Z mojej wiedzy wynika, ?e ta terapia jest stopniowo przerywana.

 

Justyna Grochowiak, mama leczonego kannabinoidami Adriana, mówi, ?e pomimo stara? odmówiono im w CZD leczenia.


Z informacji, które do mnie nap?ywaj?, wynika, ?e leczenie jest kontynuowane, ale nie jest aktywnie dopasowywane do sytuacji danego pacjenta. To jest bierne przed?u?enie tego, co ja stosowa?em, podczas gdy powinny nast?pi? jakie? ruchy do przodu. Szkoda pacjentów, oczywi?cie.

 

Mówi? pan, ?e ma pomys?y na rozwijanie terapii. Co mia? pan na my?li?


Mam do?? ugruntowane podej?cie, opieraj?ce si? na do?wiadczeniu z moimi pierwszymi pacjentami. Nie mam obaw przed takim leczeniem i wiem, jak je prowadzi?. Ta pierwsza ma?a grupa z trudno wyleczaln? padaczk? naprawd? odnosi korzy?? z tej terapii i tego si? spodziewam w wi?kszej grupie pacjentów. Jestem przygotowany do przeprowadzenia badania na 75 osobach, natomiast jego miejsce nie jest jeszcze znane.

 

Podobno jeden z pacjentów CDZ zmar?, poniewa? nie umo?liwiono mu podj?cia terapii. Z kolei Dorota Gudaniec, mama leczonego medyczn? marihuan? Maksa, pozwa?a Centrum Zdrowia Dziecka o nara?anie na utrat? ?ycia lub zdrowia, sprawa mo?e znale?? fina? nawet przed Trybuna?em Europejskim. Czy uwa?a pan, ?e s? podstawy do takich zarzutów?


Fakty s? takie, ?e mia?em pacjenta z powa?nym rozpoznaniem padaczki opornej na leki. Jego rodzice podpisali zgod? na terapi? preparatami z medycznej marihuany. Nied?ugo potem dyrekcja zabroni?a mi jej prowadzenia, wobec czego, mimo podpisanej zgody, tego leczenia nie wdro?yli?my. Przekaza?em rodzicom, by spróbowali napisa? do dyrekcji, poinformowali, ?e ju? na ten temat rozmawiali?my, mamy podpisan? zgod? i chcieliby?my takie leczenie pomimo wszystko rozpocz??. Otrzymali jednak odpowied? odmown?. Po jakim? czasie ten ch?opiec dosta? tak ci??kich napadów, ?e zmar?.

 

Nie mog? powiedzie?, ?e na sto procent by?y szanse na uratowanie go, gdyby?my podali medyczn? marihuan?. Natomiast na podstawie danych z literatury medycznej i z mojej praktyki wynika, ?e te szanse by?y du?e.

 

Obecne prawo w Polsce szkodzi pacjentom?


Podam przyk?ad pacjenta, w sprawie którego by?em wzywany do s?du jako ?wiadek. Cierpia? na bardzo powa?n? chorob? i po analizie dokumentacji medycznej mog? stwierdzi?, ?e wyleczy? si? dzi?ki marihuanie. Sprawa by?a w s?dzie rejonowym, prawdopodobnie b?dzie si? toczy? teraz przed s?dem okr?gowym. To obrazek z Polski. Bardzo podobna sprawa mia?a miejsce w Szwecji. Tam pacjent hodowa? ro?liny na w?asny u?ytek zdrowotny, d zi?ki czemu jego stan si? polepszy?. Zapad?a decyzja, ?eby go wi?cej po s?dach nie ci?ga?. Ma?o tego, zwrócono mu wszystkie ro?liny, którymi si? leczy, bo to by?o po prostu dla jego zdrowia, a zdrowie jest czym? tak wa?nym, ?e prawo nie powinno wchodzi? z nim w kolizj?. Je?li pacjent korzysta z marihuany tylko i wy??cznie z powodów zdrowotnych, to prawo powinno to dopuszcza?.

 

To ciekawe, bo Szwecja jest raczej konserwatywna w kwestii posiadania narkotyków na w?asny u?ytek. Dobrze, ?e przynajmniej chroni prawa cz?owieka.


No w?a?nie. Prawo do zdrowia to jest jedno z podstawowych praw cz?owieka i powinno by? przestrzegane. My?l?, ?e ten wyrok s?du szwedzkiego jest wzorem do na?ladowania.

 

Chory, który nie ma nadziei na wyleczenie terapi? konwencjonaln? ani lekami, które by?y do tej pory stosowane, mo?e nawet samowolnie zastosowa? terapi? marihuan? u siebie.

 

Co pana zdaniem odró?nia polski ?wiat lekarski od tego w Czechach, gdzie kilka tysi?cy osób zajmuj?cych si? praktyk? medyczn? podpisa?o apel do w?adz o u?atwienie dost?pu do tzw. trawki?


Ka?dy kraj ma swoj? specyfik?, ale nie jest tak, ?e nie ma w Polsce lekarzy, którzy widz? w medycznej marihuanie sens. Cz?sto dostaj? od swoich kolegów po fachu telefony z poparciem. Nie mo?na powiedzie?, ?e ?wiadomo?? ju? jest na takim poziomie jak w Czechach, ?e tysi?ce polskich lekarzy podpisa?oby w tym momencie podobny apel, ale ona powoli ro?nie.

 

W jakim kierunku powinna pój?? Polska w kwestii dost?pno?ci medycznych konopi?


My?l?, ?e nie powinni?my wymy?la? czego? typowo polskiego, tylko po prostu pój?? w tym kierunku, w którym idzie ?wiat. Spójrzmy na naszych najbli?szych s?siadów: na Czechy, na Niemcy, gdzie stosowanie medycznej marihuany jest ju? umocowane w prawie. To jest mo?liwe. By?em niedawno na konferencji we W?oszech dotycz?cej tego tematu; notabene by?em tam jedynym lekarzem z Polski. Bardzo interesuj?ce by?o wyst?pienie kolegi z Niemiec. Otó? oko?o pi?ciuset osób w Niemczech dosta?o zgod?, z powodów medycznych, na hodowl? tej ro?liny w swoich domach. To oznacza, ?e prawo reguluje ju? takie organizacyjne kwestie. My jeste?my ca?y czas z ty?u.

 

Firma Dr Hemp produkuje olej o wysokiej zawarto?ci kannabidiolu, pozyskiwany ca?kowicie legalnie z polskich konopi.


To jest co? nowego i obiecuj?cego. Jestem bardzo zadowolony, ?e b?dziemy mieli preparat z naszych polskich konopi. Wi?kszo?? tego, co jest obecnie dost?pne, ?ci?ga si? z zagranicy, wi?c to bardzo istotne, ?eby u nas w Polsce konopie by?y uprawiane na potrzeby farmaceutyczne. Bo koszt leczenia jest dosy? du?y. U dziecka, które wa?y 12– 15 kilogramów, koszty mog? si?gn?? 5 tys. z?otych miesi?cznie.

 

Z kolei Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu wraz Instytutem W?ókien Naturalnych i Ro?lin Zielarskich prowadzi badanie o akronimie ONKOKAN w celu opracowania ekstraktu kannabinoidowego z wysok? zawarto?ci? kannabidiolu. Czy zna pan ten projekt?


Powiem szczerze, ?e nie – ale to dobry pomys?. Polska kiedy? sta?a konopiami, mamy mo?liwo?? robi? na w?asnym gruncie ciekawe badania. Je?eli b?dziemy popiera? upraw? konopi w celach medycznych w naszym kraju, to dost?pno?? medycznej marihuany z w?asnych ?róde? obni?y ceny tych preparatów. Bo, jak ju? mówi?em, nie s? tanie. Druga rzecz: nale?a?oby si? zastanowi?, czy cho?by w cz??ci nie refundowa? tych preparatów tam, gdzie ewidentnie mog? pomóc.

 

My?li pan, ?e Agencja Oceny Technologii Medycznych mo?e zarekomendowa? refundacj? preparatów z marihuany w epilepsji?


Spójrzmy, co robi ?wiat. Niedawno w Australii zaakceptowano leczenie padaczki opornej na leki u dzieci w?a?nie za pomoc? preparatów medycznej marihuany. W wielu innych miejscach podj?to tak? decyzj? ju? jaki? czas temu. S? te? takie kraje, które wprowadzi?y odgórny zapis: je?eli neurolog wykorzysta? ca?e dost?pne leczenie konwencjonalne, to mo?e podj?? terapi? medyczn? marihuan?.

 

Mówi pan, ?e ?wiadomo?? polskich lekarzy i zainteresowanie medyczn? marihuan? ro?nie. Faktycznie, w Wojewódzkim Szpitalu w Lublinie oraz w Szpitalu Uniwersyteckim w Bydgoszczy s? prowadzone badania na osobach doros?ych. W pozna?skim Szpitalu Klinicznym obserwuje si? dzia?anie kannabidiolu na padaczk? oporn? na leki u dzieci. Kilka projektów jest wi?c w zal??ku. Czy pana zdaniem daje to szanse na bardziej zaawansowane badania, na wi?kszej próbie, takie, jak pan chcia? zrealizowa??


To bardzo istotny sygna?, ?e to nie s? osi?gni?cia ameryka?skie, francuskie czy niemieckie, ale nasze. Na pewno nale?y to popiera?, podobnie jak fakt, ?e badania s? prowadzone zarówno w gronie pacjentów doros?ych, jak i pediatrycznych. W?ród farmaceutów jest ca?a grupa osób, która mog?aby wzi?? udzia? w ró?nego rodzaju badaniach. To jest dobry znak, bo razem mo?emy wi?cej.

 

Zwolnienie pana z CZD zbieg?o si? z powrotem do w?adzy ugrupowa? niech?tnie nastawionych do zmian w podej?ciu do substancji psychoaktywnych. Czy pana zdaniem jest teraz perspektywa na uregulowanie kwestii medycznej marihuany w polskim prawodawstwie?


Ja bym tej sprawy tak nie przes?dza?, mam tutaj odwrotne skojarzenia. Próbowa?em problemem zainteresowa? resort zdrowia, rozmawia?em z wiceministrem Winnickim, próbowa?em si? dosta? do ministra Zembali. Platforma to opcja polityczna, która powinna sprzyja? legalizacji medycznej marihuany. Niestety nie da?o si? tego zrobi?. Natomiast coraz cz??ciej dochodz? do mnie informacje, ?e politycy z prawej strony sceny s? otwarci, dostrzegaj?, o co tutaj chodzi, i chcieliby to umie?ci? w ustawodawstwie. I jeszcze jedna rzecz: zdrowie nie ma i nie powinno mie? barwy politycznej. Do mnie jako do lekarza przychodz? rodzice zarówno z pogl?dami lewicowymi, jak i prawicowymi.

 

 

**

Marek Bacha?ski: Specjalista I stopnia w pediatrii oraz II stopnia w neurologii dzieci?cej. W Klinice Neurologii i Epileptologii Instytutu „Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka” zajmowa? si? leczeniem schorze? dzieci?cych (ADD, ADHD, trudno?ci szkolne, zaburzenia koncentracji). Diagnozuje oraz leczy zespo?y bólowe kr?gos?upa. Prowadzi ocen? neurorozwojow? niemowl?t i ma?ych dzieci Zas?yn?? leczeniem dzieci z lekooporn? padaczk? stosuj?c diet? ketogenn? oraz (jako pierwszy lekarz w Polsce) terapi? cannabisow?.

 

 

 

**Dziennik Opinii nr 311/2015 (1095)

?ród?o: krytykapolityczna.pl