Uit Je Bol

In 1994 schreven Hans Plomp en Gerben Hellinga de eerste versie van Uit Je Bol. Het werd meteen een evergreen. Wie had dat gedacht van een handleiding voor verantwoord drugsgebruik? Het boek voorzag duidelijk in een behoefte, want inmiddels is er de dertiende, geheel gecactualiseerde editie. We gaan in gesprek met het schrijversduo.

In 1994 schreven Hans Plomp en Gerben Hellinga de eerste versie van Uit Je Bol. Het werd meteen een evergreen. Wie had dat gedacht van een handleiding voor verantwoord drugsgebruik? Het boek voorzag duidelijk in een behoefte, want inmiddels is er de dertiende, geheel gecactualiseerde editie. We gaan in gesprek met het schrijversduo.

SSNL: ,,De negende druk dateerde uit 2005. Daarvoor volgden de drukken elkaar veel sneller op. Waarom zit er zo’n gap tussen deze en de vorige drukken?”

,,Deze druk is er vooral gekomen omdat onze uitgever het wilde. Het was in deze tijd van snelle digitale media en vooral van internet, niet het eerste dat bij ons opkwam. Wij zijn natuurlijk lichamelijk een dagje ouder geworden, maar bij de tijd genoeg om te beseffen dat je via internet en de social media mensen veel sneller en vooral actueler kunt informeren dan met een gedrukt boek. De eerste druk verscheen in 1994 en er is in die jaren heel wat veranderd. Maar het is troostend om te weten dat er nog steeds gelezen wordt en dat mensen bereid zijn om zich in onze visie “gebruik gerust, maar gebruik wel bewust,” te vinden. Hoewel dit de dikste Uit Je Bol tot nu toe is, beseffen wij echt wel dat lang niet alles wat er op de markt is en wat mensen gebruiken in het boek is opgenomen. Er is trouwens online ook een oudere druk geheel vrij te lezen. Het gaat ons om de informatie. Dat het boek ook nog steeds gewoon wordt gekocht, stemt ons toch wel tevreden. Uiteraard hebben wij in tegenstelling tot veel andere schrijvers niet meteen aan geld gedacht toen we het schreven. We waren zelf heel verrast toen bleek dat onze gezamenlijke eersteling meteen een bestseller bleek.”

,,Een normaal mens zou toch verwachten dat er sinds 1994 wat liberaler naar geestverruimende middelen als cannabis en dergelijke wordt gekeken. Het omgekeerde lijkt eerder het geval. Je kunt veel van de anti- drugslobby zeggen, maar niet dat ze hun zaken niet op orde hebben. Toen we een kleine tien jaar geleden ook eens bij elkaar zaten onder de naam Comité Recreatief Drugsgebruik was Erik van Ree ervan overtuigd dat alle drugs binnen tien jaar legaal zouden zijn.”

“Dat was niet alleen Eriks mening, wij dachten in die tijd ook dat het tij wel zou keren. Van Ree is natuurlijk een realist en destijds leken er werkelijk veranderingen aan te komen. In die jaren was er tenminste helemaal niemand die maar in de verste verte het maffe idee had dat er in de toekomst plannen voor een wietpas zouden worden gelanceerd. Dat leek eerder onvoorstelbaar dan Eriks legalisatieplannen. Nederlandse wiet alleen voor Nederlanders. Hoe komen ze erop? Ook wij constateren dat bij elke herdruk van Uit Je Bol het systeem repressiever is geworden. Wij zijn overigens nog steeds van mening dat niet iedereen lukraak alles maar moet gebruiken. Zo hebben we bijvoorbeeld het item over GHB aangepast, omdat het middel toch riskanter bleek dan iedereen eerst dacht.”

,,Terwijl dit in feite het eerste boek is waarin een reëel beeld gegeven wordt van iets wat eigenlijk al lang in de samenleving is geïntegreerd.”

“De samenleving maakt zich inderdaad niet druk om drugs. De politiek en de politie maken zich druk. Wij denken dat het vooral met macht en angst te maken heeft. En waar macht en angst heersen, komt propaganda in beeld. Er zijn mensen die zich niet eens kunnen voorstellen dat drugs een doel kunnen hebben. Citeer maar uit wat wij schrijven over het doel van de middelen.”

,,Mag ik het in eigen woorden samenvatten? Het lijkt me inderdaad een cruciaal hoofdstuk.”

,,Ja dat is prima.”

Citaat:

“Psychedelische middelen, en dus ook cannabis worden door overheden beschouwd als ‘te gevaarlijk voor menselijk gebruik’. Dat er heel andere motieven spelen bij het onderzoek en het gebruik van geestverruimende middelen, is iedereen die ooit getript heeft wel duidelijk. Wij leven in een maatschappij die materialistisch is en waarin het spirituele wordt weggehoond. Het is toch vreemd dat ‘magische paddenstoelen’ verboden worden door een systeem dat zelf niet eens in magie en spiritualiteit gelooft. De smoes die gebruikt wordt, is dat ze gevaarlijk zijn. Alcohol en wapens zijn veel gevaarlijker en worden in overvloed geproduceerd. Bij natuurvolken worden psychotrope middelen niet beschouwd als partydrugs, maar als middel om door de oppervlakkige werkelijkheid heen te kijken. De factor gevaar is in die settings niet eens een item. Bovendien komt er steeds meer onderzoek wat uitwijst dat juist psychotrope drugs nuttig kunnen zijn bij bijvoorbeeld de behandeling van verslaving en eetstoornissen en voor pijnbestrijding.”

“Daarom hebben we het ook over bewustzijnsverruimende stoffen. Alcohol, tabak en speed, om er maar eens een paar te noemen, zijn daarentegen bewustzijnsvernauwend. Ze bieden je een vlucht uit de realiteit en dat vinden te veel mensen nou juist het prettige ervan. Ze vinden het positief als hun gevoelens gedempt worden, zodat ze de realiteit maar niet hoeven te ervaren. Duidelijk is dat entheogene stoffen het ‘mystieke’ in onszelf oproepen.En dan blijkt dat het mystieke niet zit in meer consumeren, maar in het ondergaan van het ons omringende en de intense ervaring. Iedereen die wel eens high naar goede muziek heeft geluisterd of naar kunst of de natuur heeft gekeken, zal beamen dat er een dimensie bij is gekomen. Je kunt het niet uitleggen. Je kunt aan een blinde ook niet uitleggen hoe de kleur blauw eruit ziet. Entheogene stoffen  moet je dus hebben gebruikt, ook al is het maar eens in je leven, om te weten wat ze met je doen.”

,,Zien jullie figuren als Opstelten en Teeven trippen?”

“Nimmer en nooit niet. Ze zijn te verstard in hun denken en zitten opgesloten in rigide patronen. Ze klampen zich vast aan hun gevoel van macht. Wat ze doen werkt volkomen a-productief. Maar ze wekken de illusie van een probleem en presenteren vervolgens een illusie als oplossing.”

,,Zouden ze diep in hun hart echt niet beter weten?”

“Om daar achter te komen zouden ze zelf een dergelijke ervaring moeten hebben en het  is ondenkbaar dat zulke starre denkers ooit het platgetreden pad zullen verlaten. Zelfs degelijke en onderbouwde argumenten ketsen af op zulke types. Nu willen ze weer enkelbanden. Leuk, want zo wordt het een stuk makkelijker voor de thuisdealer. Onno Hoes, dat is hetzelfde laken een pak. Als hij echt denkt dat hij deze strijd kan winnen dan is hij de enige, en denkt hij dat zelf ook niet, dan is hij een komediant. In beide gevallen is hij heel hard bezig met, ja met wat eigenlijk? Een merkwaardige illustratie van de irrationele opvattingen over drugs is een gesprek dat ik enkele jaren geleden bijwoonde met de drugswoordvoerster van het CDA. Het was een struise boerin met een knauwend accent. Toen haar werd gevraagd waarom haar partij zo rabiaat tegen marihuana is, antwoordde zij zonder blikken of blozen: ‘Wij vind’n dat niet normael. Op de vraag waarom niet: ‘Als je zoiets gebruikt word je bezet’n door’n geest van buit’n jezelf. Ze zei nog net niet ‘door de duivel’. De opmerking ‘als u uw zin krijgt, komen onschuldige wietrokers in de criminele hoek terecht’, beantwoordde ze met; ‘Daar hor’n ze ook thuis.’ Zo normaal is het gros van de politici.”

,,Hoe realistisch is de 15% THC regel?”

“Dat is een ongelooflijk onrealistische regel die is uitgedacht door mensen zonder enig verstand van zaken. Los van het feit dat THC maar één van de psychotrope bestanddelen van cannabis is, doet zich de vraag voor hoe je het THC gehalte bepaalt. Maar dat is de zorg van het gezag. De oplossing is natuurlijk: wil je meer THC, dan rook je gewoon nog een extra joint. Het is dus een maatregel die wat lijkt, maar die geen enkel praktisch nut heeft. Die fixatie op THC is nou typisch een geval van ambtelijk onbenul. Ze weten niks en ze roepen maar wat.”

,,Hans, ooit noemde men jou een veelbelovende jonge schrijver. Toch ben je vooral bekend geworden als psychonaut.”

“Tsja, veel mensen zullen het vergeten zijn, maar in de jaren zeventig werkte ik onder meer bij Vrij Nederland. Dat leek allemaal heel progressief. En als je netjes in de maat meeliep, was er ook niks aan de hand. Maar omdat ik als één van de eersten openlijk over cannabis en vergelijkbare stoffen schreef, en ook vertelde dat ik daarvan leerde, werd ik van het ene op het andere moment een persona non grata in die kringen. Opeens verdwenen mijn boeken van de boekenlijsten en werd ik door critici die me eerst de hemel in prezen genegeerd of slecht besproken. Die linkse elite destijds, dacht dus ongeveer hetzelfde als die mevrouw van het CDA. Ik paste niet meer in hun kaders. Met Gerben is het ongeveer net zo gegaan en ook Simon Vinkenoog kon er over meepraten. Blijkbaar ben je hier een betere schrijver als je alcoholist bent. Nee, ik noem geen namen, maar je ziet ze bij bosjes op de buis. Maar toch: schrijver aan de drank is stoer, schrijver die soms tript moet ander werk zoeken. Best gek toch?”

,,En jij, Gerben?”

“Ik blijf schrijven. Ik heb natuurlijk ook veel meer gedaan dan alleen maar psychonaut zijn.Ik heb toneelstukken geschreven, thrillers gemaakt, ben zelf acteur geweest. Ik geloof dat ik minder last heb gehad van de recensenten van stand dan Hans. Overigens vind ik het tijd worden dat het stokje doorgegeven wordt aan de nieuwe generatie. Zo heb ik laatst met Hafid Bouazza op ketamine getript. Het grappige was dat ik alles schitterend zag en hij alles groen. Zou de nieuwe generatie iets anders zien of zou het een cultuur verschil zijn....? Ik vind het niet erg om in de luwte te werken. Vroeger hoefde ik niet op TV, nu zou ik het ook niet doen. Het mooie bevindt zich namelijk in de marge. Mooie boeken liggen zelden bij de Bruna en mooie muziek hoor je niet op de radio. Maar als je de juiste mensen kent en buiten de mainstream treedt, dan wacht je een wereld aan verrassingen. In je hoofd en op Ruigoord. Twee vrijplaatsen in een soms dolgedraaid systeem.

Het boek is verschenen bij Prometheus.