Positive Vibrations

Greetings in the name of His Imperial Majesty, Jah! Rastafari!

Karel Michiels heeft Bob Marley & The Wailers live gezien en interviews gedaan met zowat al zijn zonen. In Jamaica bezocht hij de plekken waar Marley gewoond en gewerkt heeft. In zijn bibliotheek staan alle relevante boeken die ooit over Bob Marley verschenen zijn. Geen daarvan werd oorspronkelijk in het Nederlands geschreven. Dit is het eerste boek over de koning van de reggae in ons taalgebied. Karel Michiels verweeft 25 essentiële songs van Marley met zijn persoonlijke ervaringen in de wereld van reggae en rastafari, coole weetjes, muziektips en goed gefundeerde muzikale en biografische background. In dit artikel lezen jullie een van de 25 hoofdstukken. Een paar jaar geleden bezorgde iemand mij een opname van het concert van Bob Marley in Vorst Nationaal op 22 juni 1980. Het was mijn eerste concert in de grootste concertzaal van België. Eerder had ik Steel Pulse gezien in de Roma (Antwerpen) en Capital Letters in de AB. En nu meteen de koning van de reggae, de superster van de muziek die mijn hart had gestolen. Dit is hoofdstuk 18 uit het prachtige boek Bob Marley, 25 songs, 25 verhalen van Karel Michiels Ik had op dat moment nog maar één (vinyl)plaat van Bob Marley & The Wailers, ‘Exodus’, naast een vijftigtal LP’s en een stuk of dertig maxi’s vol authentieke roots en dub, import en Engelse releases, ‘echte’ reggae from yard en de UK. Geloof het of niet, maar het heeft jaren geduurd voor ik een serieuze Bob Marley-collectie in huis had. En zoals de meeste pseudo-puristen wees ik consequent naar de Studio One- en Lee Perry-opnames als de muzikale hoogtepunten uit Bobs carrière, alsof hij bij Island alleen maar commerciële cross-over zou gemaakt hebben.

Eregalerij der allergrootsten

Ik weet intussen wel beter. Hoe ouder ik word, hoe dieper Bob Marley mij raakt en hoe meer ik zijn werk waardeer. Hij heeft reggae verheven tot classic rock, tot het niveau van The Beatles, de Rolling Stones, Led Zeppelin, Queen, of aan de donkere kant van het spectrum James Brown, Sly & The Family Stone en Marvin Gaye. Hij is tot nader order de enige Jamaicaanse artiest die een plaats heeft verworven in die eregalerij der allergrootsten, met alle respect voor Burning Spear, Peter Tosh, The Skatalites en andere roemruchte landgenoten. Dertig jaar na zijn dood (11 mei 1981) is Bob Marley nog altijd een van de bestverkopende artiesten ter wereld, een legende die nog dagelijks mensen beroert en inspireert.

Spliff

Aan de ingang van de zaal bood iemand mij 5000 frank voor mijn ticket. 125 euro: daar kon je toen minstens tien Jamaicaanse importplaten van kopen. Maar ik twijfelde geen moment. Ik wilde Bob Marley zien. Ik drumde met mijn neef naar binnen. ‘Zou je alsjeblieft niet tegen mijn ouders willen zeggen dat ik sigaretten rook?’ vroeg ik hem met nadruk (19 jaar, en ze wisten thuis nog niet dat ik rookte, zelfs geen gewone sigaretten). Mijn eerste spliff had ik pas geconsumeerd na het concert van Capital Letters. ‘Als jij niet tegen mijn ouders zegt dat ik jointen rook!’ kaatste mijn neef de bal terug, en hij verdween in de massa, naar voor. Ik bleef staan ter hoogte van de mengtafel, ook al omdat het middenplein helemaal was volgelopen. Er bleef amper plaats om te bewegen.

Uprising

Dan verschijnt Bob Marley op het podium. Achter hem de illustratie van ‘Uprising’, zijn laatste studioalbum en ook de naam van deze wereldtoer. Bob is klein, kleiner dan ik dacht, maar hij straalt kracht en warmte uit. ‘Greetings in the name of His Imperial Majesty, Jah! Rastafari! Ever living, ever faithfull…’ De begroeting kennen we al van de fameuze live dubbelaar Babylon By Bus maar het is nog wat anders om ze live te zien. En daar komen The Wailers, op het machtige ritme van Natural Mystic, mijn favoriete Bob Marley tune, de perfecte opener. Geen plaats om te skanken maar er ontstaat wel een collectieve dansbeweging, een gezamenlijk grooven op de beat, iedereen in dezelfde vibe. We zijn vertrokken voor een memorabel concert, dat weet ik vanaf de eerste noten.

Nyabinghi style

Positive Vibration, Revolution, I shot the sheriff, War: het leek alsof Bob Marley & the Wailers alleen maar klassiekers speelden. Nieuw en huiveringwekkend mooi was toen nog Redemption Song, eerst Bob solo met gitaar, vanaf de tweede strofe met heel de band, nyabinghi style. En dan had ik de tekst nog maar amper begrepen. Ook Coming In From The Cold maakte indruk, met die glasheldere intro. Could You Be Loved kende ik evenmin maar de tune zette Vorst wel in brand. Het is mijn sterkste herinnering aan dat fabuleuze concert van die fabuleuze laatste wereldtournee. Bob Marley & The Wailers speelden dat jaar alleen in Europa voor meer dan een miljoen toeschouwers, in het San Siro-stadion van Milaan voor een recordaantal (100.000).

Ital vital

Drie maanden later begon de groep aan het Amerikaanse luik van de toer, met concerten in Boston, Providence (Rhode Island) en New York City, waar Madison Square Garden twee keer vol liep voor een driedubbele bill: Bob Marley, Kurtis Blow (de rapper) en The Commodores (van Lionel Richie). Could You Be Loved werd tegen dan ‘in heavy rotation’ gedraaid op de Amerikaanse radio’s. De grootste muziekmarkt van de wereld leek eindelijk klaar voor reggae, de droom van Bob kwam uit. De dag na die shows in New York gaat Bob Marley joggen in Central Park, in het gezelschap van zijn voormalige manager Danny Sims en zijn vriend Alan ‘Skill’ Cole. Plots stuikt Bob in elkaar. Hij wordt in allerijl naar het hotel gebracht. Hoe kon dit gebeuren? Hij, exponent van ital vital, de man die zijn lichaam beschouwt als een tempel, die zo gezond mogelijk probeert te eten en te leven? Het was de kanker die hem trof, de kanker die hij nooit had willen laten behandelen en die zijn oorsprong vond in een ordinaire teenblessure. Maar dat wist Bob nog niet.

Rastaman Vibration

Positive vibration stond oorspronkelijk op de lp Rastaman Vibration (1978), net als War, Rat Race, Crazy baldhead, Roots rock reggae, Who the cap fit en andere klassiekers. Het was de bestverkochte plaat van Bob Marley & The Wailers, het enige album dat de top tien haalde van de Bilboard 200. Maar mijn kennismaking met Positive Vibration was de live versie op het dubbelalbum Babylon by bus (1978), met de vorstelijke intro. ‘Greetings in the name of His Imperial Majesty!’. En dan die massieve song, rootsreggae met de overweldigende kracht van zware rockmuziek, en een versterkend en verheffend levensinzicht: If you get down and you quarrel every day, You’re saying prayers to the devils, I say Why not help one another on the way? Make it much easier Say you just can’t live that negative way, If you know what I mean Make way for the positive day.

Luister ook naar

Live at the Roxy

Een dubbele liveplaat die mij tot tranen toe beroerde toen ik ze voor het eerst hoorde, opgenomen op 26 mei 1976 in Hollywood, California. Het was het jaar waarin het toonaangevende muziekblad Rolling Stone Bob Marley & The Wailers uitriep tot band van het jaar maar ook waarin Bob het slachtoffer zou worden van een aanslag. Ik denk dat hij nooit meer zo sterk is geweest als toen en daarvan is dit album het overtuigende bewijs. Naast de Barrett-broers en I-Three horen we hier ook Earl ‘Chinna’ Smith op gitaar, Alvin Seeco Patterson (percussie), Tyrone Downie (toetsen) en de Amerikaan Donald Kinsey (gitaar). Op het eerste schijfje: tien klassiekers in een stomende uitvoering. Maar het is in de bisnummers, op de tweede cd, dat de mystic zich echt openbaart. Eerst Positive Vibration en dan bijna 25 (!) minutenlang Get Up Stand Up dat overgaat in No More Trouble en War. Het is wat mij betreft de beste live reggae die ooit officieel is uitgebracht, in 2003 pas.

Live!

Live! was het album van de doorbraak, vooral omdat de wereldhit No Woman No Cry erop stond. Opgenomen op 18 en 19 juli 1975 in het Lyceum Theatre in Londen, in de klassieke bezetting, zonder Chinna Smith, met Al Anderson op leadgitaar. Een van de weinige platen van Bob Marley die goud werd in de VS, zij het pas vele tientallen jaren na de oorspronkelijke release. Voor mijn generatie alleszins een mijlpaal in de muziekgeschiedenis, de eerste keer ooit dat we reggae live hoorden spelen.

Babylon By Bus

Alleen al de intro (‘Greetings in the name of His Majesty, Emperor Haile Selassie...’) rechtvaardigt de aankoop van deze plaat. En in het vinyltijdperk ook de prachtige venstertjeshoes natuurlijk. Grotendeels opgenomen in Pavillion de Paris op 25, 26 en 27 juli 1978 tijdens de Kaya-toer. Definitieve registratie van de nu klassieke live combination van War en No More Trouble, party time met van Punky Reggae Party, Jammin’ en Lively Up Yourself, en een live wereldhit met Stir It Up.