Nieuwe aanval op coffeeshops

Het fundamentele onderscheid tussen cannabis en harddrugs als crack en heroïne bungelt aan een dun draadje. Als het kabinet Rutte/Samson zijn zin krijgt, staat cannabis met meer dan 15% thc nog voor de zomer op Lijst 1 van de Opiumwet. Niet alleen is jouw jointje daarmee juridisch gelijk aan een spuit heroïne, voor de coffeeshops kan de wetswijziging de doodsklap betekenen.

Het fundamentele onderscheid tussen cannabis en harddrugs als crack en heroïne bungelt aan een dun draadje. Als het kabinet Rutte/Samson zijn zin krijgt, staat cannabis met meer dan 15% thc nog voor de zomer op Lijst 1 van de Opiumwet. Niet alleen is jouw jointje daarmee juridisch gelijk aan een spuit heroïne, voor de coffeeshops kan de wetswijziging de doodsklap betekenen.

Zelfs ervaren Binnenhof watchers zijn verrast door de snelheid waarmee het kabinet de omstreden verplaatsing van zogenaamde ‘zware cannabis’ naar Lijst 1 van de Opiumwet door wil voeren. Op 26 maart was er ineens een brief van staatssecretaris van VWS Martin van Rijn, waarin de wijziging werd aangekondigd. Let wel: Van Rijn is van de PvdA. Dat is behoorlijk pijnlijk. Want hoe je het ook bekijkt: als dit plan doorgaat vervalt het principiële onderscheid tussen de plant cannabis en harddrugs als crack, heroïne en meth. Dat onderscheid vormt sinds 1976 de basis van het Nederlandse drugsbeleid.

Rapport

Bij zijn brief aan de Tweede Kamer verstuurde Van Rijn een ‘Impactanalyse Zware Cannabis op Lijst 1’, daterend van begin juli 2012. Waarom dat document acht maanden op de plank is blijven liggen, is onbekend. Ook in dit 72 pagina’s tellende advies staat klip en klaar dat er geen bewijs is voor de stelling dat meer thc meer risico of schade oplevert voor de cannabisconsument. Citaat pagina 11: ‘Vermoed wordt dat een hoger THC-gehalte kan leiden tot meer gezondheids- en verslavingsproblemen, al is daar nog geen eenduidig wetenschappelijk bewijs voor. Wel is het aantal hulpvragen met de stijging van het THC-percentage in Nederlandse cannabis toegenomen, maar onbekend is of dit samenhangt met een hoger THC-percentage, de chemische samenstelling van cannabis, meer aandacht voor de schadelijke gevolgen van cannabis of het groter aanbod van behandelmogelijkheden voor cannabisproblematiek.’

Op basis van vermoedens wordt dus een wetswijziging doorgevoerd die een einde maakt aan het fundament van het Nederlandse drugsbeleid sinds 1976. Terwijl inmiddels wel vast staat dat alleen het thc-gehalte maar heel weinig zegt over het effect van cannabis op de gebruiker. Thc is maar één van zo’n zestig verschillende cannabinoïden in de plant, en de rol van met name cbd (cannabidiol) is tot voor kort sterk onderschat. Een relatief laag percentage cbd is minstens zo belangrijk voor het effect als een relatief hoog percentage thc.

In april 2012 verscheen een groot literatuuronderzoek van het Trimbos instituut met als titel ‘THC, CBD en gezondheidseffecten van wiet en hasj: recente inzichten‘. Het vorige kabinet had opdracht gegeven voor dit onderzoek, omdat er nog zoveel onbekend is over de werking van de verschillende cannabinoïden in cannabis. Keer op keer wordt in dit Trimbos onderzoek benadrukt dat er nauwelijks onderzoek is gedaan naar specifieke cannabinoïden, hun onderlinge samenhang en het daadwerkelijke effect.

Import

De gevolgen van de plaatsing van zogenaamde “zware cannabis” op lijst 1 zijn niet te overzien. Zeker is dat coffeeshops straks gesloten kunnen worden als ze een verkeerd soortje verkopen. En dat de straffen enorm stijgen, omdat cannabis door onze overheid is omgetoverd van een plant tot een hard drug. Zonder blikken of blozen schrijven de auteurs van de impactanalyse dat “heroïne niet geheel vergelijkbaar is met cannabis” (pag. 26). Je vraagt je af wat ouders van heroïneverslaafden van zo’n statement vinden.

De impactanalyse maakt weinig woorden vuil aan de vraag hoe de coffeeshopondernemer, die helemaal geen cannabis mag inkopen, laat staan zelf kweken, om moet gaan met deze zoveelste aanscherping van het beleid. Een uitzondering zijn de twee volgende passages op pagina 26: ‘Hoewel het voor een coffeeshop niet mogelijk is het THC-percentage zo nauwkeurig vast te stellen als het NFI dat kan, is er bijvoorbeeld op basis van het soort cannabis wel inzicht in het verwachte THC-percentage. Mochten producenten niet in staat zijn (voldoende) lichte cannabis te leveren, dan kunnen coffeeshops nog uitwijken naar de (extra) import van cannabis. Het THC-percentage van cannabis uit het buitenland ligt nu al gemiddeld ruim onder de 15% (op hasj na dat rond de 16% ligt). (…) Overigens kan het aanpassen van het aanbod in de coffeeshops tot gevolg hebben dat klanten die toch graag zware cannabis gebruiken, hiervoor naar de illegale markt zullen gaan.’

Zwarte markt

Als het ondoordachte en onnodige 15% thc plan wet wordt, is het illegale circuit opnieuw de lachende derde. Op de zwarte markt kan de consument terecht voor de cannabis die hij of zij gewend is: tegen lagere prijzen, zonder leeftijdscontrole of openingstijden. Bovendien verkoopt de dealer ook speed, GHB, XTC, cocaïne en heroïne. Middelen die volgens onze regering in dezelfde categorie vallen als cannabis, een natuurproduct dat in de apotheek verkrijgbaar is vanwege haar heilzame werking bij tal van aandoeningen en ziektes.

Capaciteit verspillen

Politie, justitie en met name het NFI (Nederlands Forensisch Instituut) zullen nog meer van hun toch al ontoereikende capaciteit gaan verspillen aan cannabisplantjes. Netto zal het allemaal niets opleveren voor het aantal opgespoorde kwekerijen of planten, geven ook de auteurs van de impactanalyse ronduit toe: ‘Het plaatsen van zware cannabis op lijst I heeft geen directe intensivering van opsporing en handhaving tot gevolg. De verwachting is dan ook dat door de maatregel geen verandering zal optreden in het aantal opgerolde kwekerijen of het aantal onderschepte ladingen.’ Wel kan iedereen nóg harder gestraft worden: ‘Verdachten van een harddrugsfeit kunnen immers zwaardere straffen (bijvoorbeeld een hogere geldboete of langere vrijheidsstraf) opgelegd krijgen dan verdachten van een softdrugsfeit.’

De laatste stand van zaken: het voorstel is in de Tweede Kamer “gestuit”. Dit betekent dat het parlement nog aanvullend schriftelijk overleg wil, voor het wetsvoorstel naar de Raad van State wordt gestuurd voor advies en naar de Eerste Kamer. In beide Kamers is een meerderheid voor het voorstel, bestaande uit VVD, PVV, CDA, ChristenUnie en SGP. Het ziet er dus somber uit.

De Stelling

In onze vaste rubriek De Stelling meer over dit onzinnige voorstel van het kabinet. De extralange aflevering van De Stelling vind je op de volgende 2 pagina’s.