Digifobie
De digitale revolutie is fantastisch – als je houdt van de pop-upreclame die als een onstuitbaar eczeem steeds meer websites overwoekert. Voor mij begon de digitale revolutie in 1985 met de uitvinding van de compact disk. “Getverjèssus,” oordeelde Henny Vrienten toen hij de eerste Doe Maar cd onder ogen kreeg. En niet alleen vanwege de zelfs voor die tijd afgrijselijke cover.
Het magische zilveren schijfje was bijna twee maal zo duur als een lp, maar er pasten wel 77 minuten muziek op, het dubbele van een doorsnee elpee. Niet dat artiesten die extra tijd gebruikten; de gangbare speelduur van een lp bleef de standaard voor een cd-album. Van de vroegere dubbelelpee werden doodleuk twee cd's geperst. Kassa! Muziekfreaks vervingen massaal hun lp's door de cd-versies. Hoeveel puike lp's en platenspelers in die tijd in vuilnisbakken belandden is niet te becijferen. En wat kregen we er voor terug? Ongeëvenaarde geluidskwaliteit, eeuwige houdbaarheid, en ongevoeligheid voor krassen werd ons beloofd. Je kon ze met jam insmeren, met koffie overgieten en er zelfs mee frisbeeën; de cd zou je nooit in de steek laten.
Duurzaamheid?
De duurzaamheid van de cd viel tegen. Na enkele jaren begon de zilverkleurige coating digitale psoriasis te vertonen: cd-rot. Ook krassen en vuil kon de cd niet zo goed verwerken als was beloofd. Toen de digitale revolutie echt op stoom kwam, liep ook het tijdperk van de cd snel ten einde. En nu moeten we dus weer alle verouderde apparaten weggooien en als brave consumenten in de volgende wortel happen die de vooruitgang ons voorhoudt. Als je gewend bent aan lp's of cd's is streaming audio net zoiets als foodies op een dieet van Big Macs zetten. Oké, als je smaak niet te obscuur is kun je uit miljoenen titels kiezen. En er zijn diensten waarmee je muziek in dezelfde kwaliteit kunt afspelen als je gewend was, maar daar hangt wel een prijskaartje aan. Het gemak, niet de kwaliteit dient de mens. En vooral de multinational.
Voorgebakken veroudering
Er bestaat een essentieel verschil tussen de eerste digitale golf en de nieuwste. Bij cd's ging het alleen om muziek. Hoe belangrijk ook, je kon er zonder. Dat gaat voor de hardware die een leven online vereist niet op. En al heb je net een nieuwe smartphone, je weet nu al dat je over maximaal twee jaar weer een nieuw model moet aanschaffen. In Nederlandse kasten en lades moeten tientallen miljoenen werkloze smartphones liggen, niet omdat ze kapot zijn maar omdat de voorgebakken veroudering ze onbruikbaar maakt voor de nieuwste apps en netwerken. Internet annexeert een steeds groter deel van de realiteit, maar niet voor iedereen. Smartphones en tablets zijn lang niet voor iedereen betaalbaar, anderen worden door de angst voor privacyschending, identiteitsdiefstal, hackers, spam, spyware en virussen digifoob. Werkgevers verplichten je steeds vaker op sociale websites actief te zijn. Wie geen zin heeft om online mooi weer te spelen, raakt steeds meer in de verdrukking.
Paria's
Huishoudens zonder computers lopen honderden euro's mis aan online aanbiedingen en essentiële informatie over o.a. ziektenkostenverzekeringen. Ouderen en mensen zonder computerskills zijn paria's. Al is 94% van de bevolking online, toch zijn er ruim een miljoen Nederlanders die buiten de boot vallen. Wie weet wordt de cd net als de lp nu over twintig jaar opnieuw hip, maar ik zou m'n adem niet inhouden. Wie de zegeningen van het digitale tijdperk vaarwel wil zeggen om zich blootsvoets in de niet meer bestaande wildernis terug te trekken heeft pech. Zolang de Jihadboys niet op het idee komen massaal datacentra op te blazen is er geen meer weg terug.
