De comeback van cannabis!

Ondernemers ruiken kansen en er zijn genoeg mensen die iets willen doen om ons almaar verslechterende leefklimaat te verbeteren. Twee verschillende uitgangspunten die bij elkaar komen in de productie van hennep, en in wat er met de diverse onderdelen van de plant allemaal gedaan kan worden. Tijd voor de programmareeks De Circulaire Stad om een avond te organiseren onder de ronkende titel De Comeback Van Cannabis. Op de avonden van De Circulaire Stad wordt gekeken hoe een stad slimmer en efficiënter om kan gaan met grondstoffen, energie en afval, en dan is cannabis natuurlijk een topkandidaat.

Taboe

Dat Nederland wereldwijd bekend staat om haar wiet mag geen geheim heten. Maar cannabis wordt lang niet alleen gebruikt om te roken: er zijn talloze andere toepassingen voor deze vermaarde plantensoort: kleding, plastic, medicijnen, bouwmateriaal en voedsel. Welke nieuwe toepassingen van hennep zijn er in de bio-based economie? En hoe doorbreken we het taboe? Dat waren de vragen waar in Pakhuis De Zwijger (onafhankelijk platform voor inspiratie, creatie en innovatie in de stad) in Amsterdam een aantal experts eens goed voor ging staan.

Hennepjurken

De beide dames die de avond droegen, hadden speciaal voor de bijeenkomst hun hennepjurk van Ruby Russell, een studente van Artez (hogeschool voor de kunsten) aangedaan, en het stond ze goed. Waarschijnlijk staat zelfs een juten zak goed bij deze krachtige vrouwen, maar dat is weer een ander verhaal... Afijn, Esther Molenwijk van Hemp Collective en Bureau Daadwerk trad op als spreekstalmeester, en directeur van Urgenda Marjan Minnesma hield een gloedvol betoog over duurzaamheid. Ze was onlangs wereldwijd in het nieuws met een rechtszaak die Urgenda won van de Nederlandse Staat, waarin de rechter de overheid veroordeelde om meer en effectievere klimaatacties te ondernemen.

Verbeteren

Hemp Collective vergadert dus niet in een coffeeshop, zoals de andere moderator Menno van der Veen graag wilde weten. Even wat Wikipediafeitjes, zo fijn om af en toe te gebruiken, en die door Esther Molenwijk moeiteloos werden afgedraaid: de hennepplant groeit zo’n drie a vier meter in zo’n honderd dagen tijd, het is een duurzame plant en je kan er veel van maken. Tijdens de groei verbetert de plant de grond door z’n diepe wortels, en er zijn geen pesticiden of herbiciden nodig om te groeien. Voor de duidelijkheid stonden links en rechts van het podium twee enorme planten – niet de mooiste trouwens, want al aardig uitgedroogd. Maar het geeft een beeld.

Vette toppen

De stengel is meer dan de helft van het gewicht van de plant en heeft een sterke vezel, er zijn de bladeren die een medicinale werking hebben en je hebt de zaden. De THC-waarde is minder dan 0,2 %, dat is wat toegestaan is in de Europese Unie om te verbouwen. Daarmee is het een heel andere plant dan bekend van de coffeehops, dus laat Esther nog even een dia zien van vette toppen met een waarde van zo’n 5 tot 20 % THC. “Geteeld om stoned van te worden, zoals je vaak in de coffeeshops ziet.” Allebei van hetzelfde ras, maar de ene is meer voor het industriële gebruik, en de ander voor recreatieve of medicinale doeleinden.

Esther krijgt zeker een keer per dag de vraag of je toch niet stoned kan worden van haar industriële hennep.

Nee dus

Esther krijgt zeker een keer per dag de vraag of je toch niet stoned kan worden van haar industriële hennep. “Nou, als je een joint rolt in de grootte van een telefoonpaal en je die heel snel oprookt, misschien dat je dan enigszins een soort van psychoactief effect voelt. Maar het antwoord is dus eigenlijk: nee. Het is niet te doen en zou ook heel inefficiënt zijn, maar we kunnen de plant gelukkig voor veel andere mooie dingen gebruiken.” In Nederland wordt op dit moment zo’n 2000 hectare vezelhennep verbouwd, maar bij bloembollen gaat het om 23000 hectare, dus er is nog een wereld te winnen.

Tegencampagne

Het is ook weinig als je weet wat er allemaal mogelijk is met hennep. Dat was vroeger wel anders... Er werd ooit papier van gemaakt, textiel, zeilen, schildersdoek en touw om maar wat te noemen, en daarom was er in onze Gouden Eeuw nogal wat nodig. Eind 19e eeuw kwam de neergang, omdat de plant ongelooflijk arbeidsintensief is om met de hand te bewerken. Sisal, jute en katoen waren wat dat betreft veel makkelijker. In Amerika was er begin vorige eeuw de decorticator, een machine die de vezel van het hout kon scheiden. Maar de kunstvezel- en papierindustrie kwamen samen met de Federal Bureau Of Narcotics met een tegencampagne.

Gevaar

Hennep werd gekoppeld aan het grote gevaar van die tijd: de zwarte jazzmuzikanten. “Zij rookten hun marihuanasigaretten en verleidden de brave, blonde Amerikaanse meisjes om hun passies te laten gaan. En, erger nog, om krankzinnig te worden en moorden te plegen.” En jawel, daar hebben we een poster van Reefer Madness. De hetze trof in ieder geval doel en hennep verdween van het toneel. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vond er weer een herwaardering plaats, het was hard nodig voor parachutes, schoenveters en dergelijke. Na de oorlog werd het weer verboden, en dan wereldwijd.

Hennepindustrie

Sinds 1994 mag er weer hennep verbouwd worden in Nederland en heeft de Nederlandse hennepindustrie zich behoorlijk ontwikkeld. En dat is een mooie trend volgens Esther Molenwijk, gezien de staat van het klimaat en hoe wij met onze grondstoffen omgaan. Volgens Mirjam Minnesma is de circulaire economie bij uitstek geschikt om het een niet ten koste van het andere te laten gaan. De afgelopen vijftig jaar zijn we niet goed omgegaan met onze omgeving, de biodiversiteit, de grond, mens en omgeving.

Circulair

De verwachting is dat grondstoffen uitgeput raken, en er een strijd om grondstoffen ontstaat. Klimaatverandering en grondstoffenschaarste worden de grote problemen van de toekomst. Eruit met de fossiele brandstoffen en op naar een circulaire economie die draait op groene grondstoffen en duurzame energie. Overigens kun je veel geld verdienen met grondstoffen in een kringloop blijven houden, zo is al becijferd voor Europa.

Omschakelen

Dun Agro schakelde 21 jaar geleden over op de vezelhennepteelt, op hun 800 hectare was met andere gewassen geen droog brood te verdienen. De hennepbladeren werden vanwege het vele eiwit gebruikt voor voeding in de veehouderij. Een filmpje daarover op YouTube werd in Amerika opgepikt en vervolgens ging het bedrijf in medicinale toepassingen. Van de productie van Dun Agro gaat 2% naar Nederland, de rest naar het buitenland. Dat zegt dat het buitenland meer met duurzaamheid bezig is dan Nederland, vindt Albert Dun, directeur van Dun Agro. Denemarken, Duitsland en Amerika zijn de grote afzetgebieden.

Keuring

De door het bedrijf ontwikkelde machine haalt de bladeren en de toppen van de hennepstengel af, en die worden gebruikt voor medicinale toepassingen op vooral de Amerikaanse markt. De stengels worden tijdens het maaien in stukken van 40 cm gesneden en verwerkt voor industriële toepassingen, zoals in de bouw. Hennephout is goed isolerend en als het nat wordt zet het niet uit. Dun Agro hoopt eind dit jaar de eerste gecertificeerde woning te kunnen bouwen. Het is een hele klus om een materiaal aan alle regels te laten voldoen, en per land moet de keuring steeds opnieuw, door dezelfde instantie...

Green Deal

De Amsterdam Economic Board heeft de Green Deal Grassen en Gewassen, waar hennep een onderdeel van is. Al twee jaar wordt er hennep verbouwd op braakliggend terrein van de Gemeente Amsterdam, Schiphol en Waternet, maar ze willen graag opschalen en gaan binnenkort aan alle gemeentes in de Metropool Regio Amsterdam vragen of zij grond beschikbaar willen stellen voor de teelt van biobased gewassen, waaronder hennep. Contact gaat via de LinkedIn groep Grassen en Gewassen.

Conflict

Daar volgt een ongeruste reactie uit de zaal op, van iemand met een paar plantjes op het balkon voor eigen gebruik: “Als ik hoor over industriële hennep kweken in Amsterdam, word ik daar niet vrolijk van, want dan kunnen mijn plantjes daardoor bestoven worden. Dan zijn ze niet meer medicinaal en produceren ze al helemaal niet meer. Dan zit je met een nieuw probleem. Dat gaat elkaar beïnvloeden en zo ga je in elkaars vaarwater zitten. En georganiseerde partijen winnen in zo’n conflict.”

Elkaar bijten

Esther Molenwijk: “Industriële hennep is ook medicinaal, daar zit CBD in.” Moderator Menno verduidelijkt de kwestie: “De THC-plant is de vrouwelijke, die wordt dan bevrucht door de mannelijke, en daar zit de CBD in maar dan heb je niks meer aan die vrouwelijke. Dat is het punt.” Marjan Minnesma: “Dat industriële betreft grote velden in Groningen, dat bijt elkaar toch niet?” Esther Molenwijk: “Ik zie bij beleidsmakers nu toch een enorme case voor industriële hennep groeien, namelijk de makkelijke bestrijding van de hennep die ze niet zouden willen.” Iemand anders uit de zaal: “Het kleinschalig telen van cannabis voor medicinaal gebruik op je balkon of tuin of elders, dat hoort eigenlijk in de glastuinbouw thuis, onder gecontroleerde omstandigheden.” Leuk en aardig dus, die industriële hennepteelt, maar gaat zoiets ten koste van de kleine, goedbedoelende kweker?