Dag Sarasani

De oudste coffeeshop van het land is al vijf jaar dicht. Maar het interieur van de Utrechtse Sarasani is al die tijd onaangeroerd gebleven. Maar dat is binnenkort ook afgelopen. Soft Secrets-verslaggever Bas Paternotte keek er nog één keer rond. Een melancholische terugblik. "Wauw, is mijn mind rare dingen aan het uithalen? Ik ruik een joint en niet zo'n klein beetje ook!"

Ik doe mijn ogen dicht en concentreer mijzelf. Al snel komen de herinneringen. Gek genoeg ruik ik de koffie als eerste, dan pas de ganja. Achterin zie ik mensen zitten, op een scherm op de muur achterin wordt vage shit vertoond. Een lavalamp maar dan op canvas, zoiets. Nu hoor ik ook het geroezemoes aan de bar maar dat wordt overstemd door de relaxte muziek. Ik hoor een schorre lach, dat is eigenaar Ton; een klant die net wat White Widow afrekent aan de bar maakte een goede grap. Vervolgens doe ik mijn ogen open en ik sta nog steeds in Sarasani. Maar het is vrijdag 9 september 2011. En de Sara is leeg. Al vijf jaar om precies te zijn. Een vriend van mij, Jeroen, heeft de werfkelder gekocht. Met inventaris en al. Hij gaat er wonen, het interieur gaat er binnenkort uitgesloopt worden. Hij kent mijn interesse in het Groene Goud en vroeg of ik op zijn feestje kwam. "Kun je nog even rondkijken, straks is het allemaal weg." Het heeft iets triests, dit afscheid. Als verslaggever van Soft Secrets kwam ik er wel eens. De mensen maken de tent, dat is duidelijk. De ruimte is nu een lege huls. De gezelligheid, het geleuter, Het Spul. Het is allemaal weg. Eens stond Simon Vinkenoog hier te spacen, gedichten voordragend tijdens het 25-jarig jubileum. Golden Earring en Cuby & The Blizzards deden in deze werfkelder hun ding. Dat heb ik alleen van horen zeggen, ik was toen te jong. Maar het gebeurde hier. Rechts van mij zie ik een grote bak, een soort rotstuintje daarin. Volgens de overlevering bewaarde de eerste eigenaar Holly Hasenbos hier zijn handelsvoorraad, bewaakt door kleine kaaimannen. In mijn tijd, begin deze eeuw waren het schildpadden. Terwijl ik naar de plek áchter de bar loop waar ik vroeger tegenover stond -de verzonken bak met zakjes en voorgedraaide joints- stoot ik mijn linkerscheen tegen iets hards. Het is de deur van de kluis die openstaat. No way dat de laatste eigenaar z'n spreekwoordelijke stash toevertrouwde aan een stel halve krokodillen, kluisfabrikant Lips luidde het devies. De oudste en waarschijnlijk bekendste coffeeshop van Nederland moest in oktober 2007 op last van de rechter de deuren sluiten. "Coffeeshop Sarasani in Utrecht blijft dicht. De gemeente Utrecht had de exploitatievergunning van de shop ingetrokken. De rechter ziet geen reden om dit besluit ongedaan te maken. De horecaverordening stelt als voorwaarde voor het verkrijgen van een exploitatievergunning dat de leidinggevenden van de horecagelegenheid niet in enig opzicht van slecht levensgedrag mogen zijn. In de woning van één van de leidinggevenden is recent 37,7 kilo softdrugs gevonden. De gemeente is van oordeel dat alleen al hierom aan deze voorwaarde voor het krijgen van een vergunning niet voldaan is. De rechter is het met de gemeente eens en treft daarom geen voorlopige voorziening." Met dit persbericht van de Utrechtse rechtbank viel op dinsdag 9 oktober 2007 definitief het doek voor de oudste coffeeshop van Nederland. Opgericht in 1968 en daarmee één van de laatste overblijfselen van die roerige jaren zestig die zoveel betekend hebben voor de liberalisering van de seks en drugs. Het einde van een monument... Sarasani is nooit zo'n kale coffeeshop geweest waar je wat kon roken, bakkie pleur en een paar oude damborden. In 1968 gevestigd als jongerenhonk met muziekpodium en huisdealer in een werfkelder aan de Oudegracht in Utrecht, beleefde Sarasani een roerige beginperiode. De weg van beatkelder naar coffeeshop was een lange weg met veel obstakels. De 59-jarige Dirk is één van de oudste bezoekers. In onvervalst Utrechts vertelt hij: "De zaak was vroeger van Holly Hasenbos, die leeft niet meer. Dat was geen aardige vent, vond ik. Maar hij wist de mooiste stunts uit te halen. Het was de beat-periode. Ik heb hier Golden Earring en Cuby & The Blizzards nog zien optreden. Vroeger waren er ook krokodillen die de handelsvoorraad bewaakten. De voorraad werd gewoon tussen de kaaimannen gelegd. En ik geloof dat er ooit ook nog eens een slang is ontsnapt." Krokodillen heeft schrijver dezes nooit gezien. Bij zijn laatste bezoek zag hij wel schildpadden, maar dat zijn vredelievende beestjes, zeker niet in staat om kwaadwillenden de toegang tot de handelsvoorraad te ontzeggen. Wel heb ik een vergeeld krantenartikel gelezen: een mevrouw aan de Oudegracht schrok zich woest toen ze voor haar deur een wurgslang zag liggen. Het beest was ontsnapt uit Sarasani. Een ander vertelde mij over ratten, muizen en zelfs kippen die soms door de werfkelder liepen: voedsel voor kaaimannen en wurgslangen. Die verhalen passen bij de mythevorming. Bij het 25-jarig jubileum kwam Simon Vinkenoog een ode brengen aan de joint, bij het 35 -jarig jubileum gingen de uitnodigingen vergezeld van een pretsigaret. En toen kwam die 24 ste augustus 2007. Een groot deel van de Domstedelijk Oudegracht rondom Sarasani werd afgesloten door de politie. Toevallig was ik erbij. Het was net een film. In twee panden werden invallen gedaan. In de panden werd 37,3 kilo softdrugs gevonden. Tijdens de ‘transactie' eerder op de ochtend werd 9,7 kilo softdrugs aangetroffen. Een tipgever had gezien hoe vuilniszakken met drugs in een auto werden gezet van een man uit het Duitse Mannheim. Daaruit volgde een huiszoeking bij onder meer de woning van eigenaresse van Sarasani. Er werden vijf mensen gearresteerd waaronder de eigenaresse. Volgens de politie was bij de levering ‘minstens één personeelslid van Sarasani betrokken. Zoals jelui weet mag een coffeeshop vijf gram per persoon per dag verkopen. Een deal van tien kilo is dan inderdaad erg veel. De maximale handelsvoorraad mag een halve kilo zijn. Iedereen weet dat de eigenlijke voorraad natuurlijk altijd hoger is. Maar de kleine veertig kilo vond het Openbaar Ministerie teveel. Daar mag je van vinden wat je wilt, het toont natuurlijk wel weer de makke van het huidige systeem aan. Legaal verkopen aan de voordeur, gedwongen worden het spul op schimmige wijze via de achterdeur binnen te krijgen. En dan hebben we het nog niet eens over het stashen gehad. Laat staan over het nieuwe kabinet. De komende jaren zullen een boel toeristen zéér teleurgesteld zijn. Jaarlijks bezochten duizenden Italianen, Fransen, Amerikanen en eigenlijk de hele wereld de illustere coffeeshop. Hoe dat komt? Het adres is gewoon te vinden in de Lonely Planet met juichende recensies. Het "do you know where Sarasani is?" zullen de Utrechters voorlopig nog wel blijven horen. Het enige wat nog rest is de website van de shop. Nooit meer een stick en een kop koffie in de oudste coffeeshop van Nederland. Op Hyves is een speciale pagina gemaakt die nu een kleine 200 leden heeft. R.I.P. Sarasani heet de pagina. De charmante Romy weet de heersende gevoelens het best te verwoorden: "Je was een tijdlang mijn beste vriend, Sara. RIP." De tijd van de Crystal Mountain en Mexican Haze is definitief voorbij. Maar waarom is Sarasani eigenlijk zo belangrijk voor de Nederlandse geschiedenis van het Groene Goud? Omdat die werfkelder in Utrecht veel betekend heeft voor het gedoogbeleid. Een gedoogbeleid wat we allemaal niet perfect vinden maar toch: in 1968 veranderde er wat. In dat opzicht is oprichter Holly Hasenbos een activist (AKSIE! schreven ze toen) geweest. De Utrechtse politie heeft in de beginjaren misschien wel tien keer een inval gedaan bij Sarasani. En toch bleef ze bestaan. Er is altijd een voortrekker nodig wanneer je iets in de maatschappij wilt veranderen, in dit geval was dat die ene Utrechtse coffeeshop. Het werd Hasenbos zijn ondergang. Hij werd in 1984 in zijn auto aangehouden op straat. De preciese details blijven een mysterie. Hasenbos zou toch ietwat paranoïde zijn geweest gezien de voortdurende druk van de politie, de hermandad van haar kant zou hem weer hebben proberen te pesten door hem aan te houden wegens een kapot remlicht. Enfin, Hasenbos trok een pistool, de politie schoot hem dood. Een triest einde. Maar nu is het de tweede vrijdag van september 2011. Ik sta achter de bar, doe wéér mijn ogen dicht en snuif heel diep. Kijken of ik misschien toch nog ergens tussen de eeuwenoude bakstenen een verstopt vleugje ganja kan ruiken. Wauw, is mijn mind rare dingen aan het uithalen? Ik ruik een joint en niet zo'n klein beetje ook! Een hand op mijn schouder, ik doe mijn ogen open zie mijn maatje Ron staan. In een ander leven had hij een coffeeshop maar dat is toevallig, we zijn vooral gezamenlijke vrienden van de gastheer. "Hier Bas"; hij drukt mij een brandende jonko in de hand. Ik neem een hijs, zuig het diep mijn longen in en blaas rustig uit. "Thanks man." Het heeft voelt bijna eervol, ik ben dus de laatste die heeft gesmoked in de Sarasani. Bye Sara, it was nice knowing you.