Coffeeshop ‘t Experimentje

“Het is een enorm ingewikkelde operatie”

Ik ben al ruim 21 jaar eigenaar van een van de coffeeshops die verplicht aan het experiment mee moeten doen. Het experiment heeft grote gevolgen voor mijn zaak. In dit blog houd ik jullie op de hoogte van de ontwikkelingen en wat dat voor mijn coffeeshop betekent. Voor een buitenstaander klinkt het misschien simpel. We beginnen een experiment waarbij coffeeshops in tien gemeenten vier jaar lang alleen nog maar legaal cannabis mogen inkopen bij tien legale wiettelers. Na vier jaar evalueren we hoe het gegaan is. Als het een succes is dan kunnen de coffeeshops in de rest van Nederland ook legaal cannabis gaan inkopen. Is het geen succes, dan moeten de coffeeshops in de experimentgemeenten ‘gewoon’ weer inkopen doen bij de illegale leveranciers waar ze nu hun boodschappen doen.

Vraagtekens

Ik wil al jaren af van de niet-uit-te-leggen inkoopconstructie waardoor wij onze producten niet legaal kunnen inkopen. Dat zou mij een hoop kopzorgen schelen. Daarom sta ik in principe positief tegenover het experiment. Desondanks maak ik me grote zorgen over de wijze waarop dit experiment is opgezet. Het is een enorm ingewikkelde operatie, waarbij het niet helpt dat dit experiment slechts in tien gemeenten gaat plaatsvinden. Dat betekent dat 90% van de coffeeshops de komende jaren hun producten illegaal blijven inkopen. Onze klanten kunnen dus nog steeds hun oude vertrouwde producten kopen bij een collega in een andere gemeente die niet in het experiment zit. Andersom kan het zo zijn dat wij ineens allerlei nieuwe klanten uit gemeenten die niet meedoen aantrekken, die wel eens wat anders willen proberen.

Problemen

En dan heb ik het nog niet over onze huidige leveranciers. Die gaan natuurlijk ook niet stil zitten. Er is hen alles eraan gelegen om dit experiment te laten mislukken. Ik heb al een paar vervelende gesprekken moeten voeren met telers die ik al jarenlang goed ken. Het zou me niets verbazen als we problemen krijgen een met paar van hen. In de wet is in grote lijnen vastgelegd hoe het experiment eruitziet. Op papier lijkt alles helder, maar voor ons zijn er een hoop dingen toch nog niet helemaal duidelijk. Ook bij allerlei andere partijen (zoals de beoogde telers en transporteurs) bestaan er nog allerlei vraagtekens over hoe het experiment precies vorm gaat krijgen. Er is inmiddels regelmatig overleg tussen de overheid en afgevaardigde coffeeshopeigenaren uit de tien experimentgemeenten. Daarbij worden de details verder uitgewerkt. Bij die overleggen vraag ik me wel eens af of de ambtenaren die zich bezighouden met het experiment enig benul hebben waar ze aan begonnen zijn.

Transport

Een van de heikele punten is het vervoer van de legale cannabisproducten van de producent naar de coffeeshops. Volgens de regels die de overheid heeft opgesteld mag de voorraad alleen bij de producent óf in de coffeeshop liggen. Ook mag het vervoer alleen met gecertificeerde waardetransporteurs plaatsvinden. Dat is een grote verandering ten opzichte van onze huidige werkwijze. Wij hebben net zoals de meeste coffeeshops geen voorraad in huis liggen. Al was het maar omdat er maar 500 gram in een coffeeshop aanwezig mag zijn. Die gaat bij ons en de meeste collega’s wel in een dag over de toonbank. De voorraad ligt dus ergens anders, op een geheime plek. De voorraad in de winkel wordt op onopvallende wijze aangevuld. Dat gebeurt uit veiligheidsoverwegingen, om overvallen te voorkomen.

Risico’s

De ambtenaren die zich met het experiment bezighouden zijn vooral gefocust op de transparantie van het hele proces, zoals ze dat zo mooi noemen. Alles moet zichtbaar gebeuren zodat controleurs en onderzoekers het hele proces van A tot Z kunnen volgen. En daarom moet er bij mij voor de zaak een waardetransporteur voor komen rijden. Ze vergeten voor het gemak dat ze die ‘waardevolle’ handel bij mij in de zaak achterlaten. Dat brengt allerlei risico’s met zich mee. Wij zijn geen juweliers of een bank waar medewerkers achter kogelvrij glas zitten. Ik maak me grote zorgen over deze werkwijze. Ik zou die transporteur natuurlijk elke dag kunnen laten komen, maar dat heeft dan weer behoorlijke consequenties voor de prijs. Nog los van het feit of dat logistiek mogelijk is. Ik bedoel, hoeveel geschikte waardetransporteurs zijn er? En zijn ze bereid om cannabis te transporteren?

Vertrouwen

Dit kan natuurlijk allemaal veel simpeler. Er zou makkelijk een extra schakel kunnen worden ingebouwd zodat wij net als nu een voor het publiek geheime voorraadplek buiten de zaak kunnen aanhouden. Overheidsinstanties kunnen de handel dan nog steeds volgen. Maar het scheelt een hoop veiligheidsrisico’s voor ons personeel. Het heeft allemaal te maken met vertrouwen. Of beter gezegd het gebrek daaraan. De overheid meent dat er meer kans bestaat op het weglekken van handel als deze wordt opgeslagen op externe voorraadplekken. Daarom is in de wet vastgelegd dat het transport met waardetransporteurs moet plaatsvinden en dat de voorraad nergens anders mag liggen. We balen daar met zijn allen behoorlijk van. In het overleg dat we sinds eind vorig jaar met de overheid hebben, proberen we duidelijk te maken dat dit echt een breekpunt kan zijn voor het succes van het experiment. Ik hoop dat ze in Den Haag beter naar ons gaan luisteren, want dit is een serieus risico.

Achterdeur-personeel

En dit is slechts een van de punten waar we ons vanuit de coffeeshopsector grote zorgen over maken. Een ander punt is het personeel dat zich nu bezighoudt met het maken van jointjes, het inpakken van cannabisproducten en het vervoeren van cannabisproducten naar de coffeeshops. De meeste coffeeshops hebben een team dat nu aan de achterdeur van de coffeeshop werkzaam is. Deze werkzaamheden moeten straks allemaal bij de telers plaatsvinden. Dat betekent dat deze mensen in principe allemaal op straat komen te staan. In de wandelgangen hebben verschillende telers al aangegeven dat een deel van die mensen bij hen aan de slag kan. Maar dat geldt lang niet voor iedereen. Al was het maar omdat er geen kwekerij in de buurt komt. In het zuiden van het land komt bijvoorbeeld geen kwekerij, dus het achterdeur-personeel van mijn collega’s in Heerlen en Maastricht komt vrijwel zeker op straat te staan. En probeer maar eens opnieuw aan de bak te komen met zo’n cv. Die mensen werken vaak al meer dan twintig jaar bij ons. Dat schept toch een verantwoordelijk. Ik heb daar een hele nare smaak van in mijn mond. Het gaat om honderden medewerkers. Daar zou eigenlijk een sociaal plan voor moeten komen. Lees hier meer over het wietexperiment.