Trimbos hint op legalisering edibles en concentraten

De rapporten maken maar weer eens duidelijk dat de manier waarop cannabis wordt geconsumeerd niet overal ter wereld hetzelfde is en daarbij aan veranderingen onderhevig is. Legalisering heeft grote invloed op de gebruikswijzen. Met andere woorden, de manier waarop cannabis nu in Nederland wordt geconsumeerd, zou wel eens ingrijpend kunnen veranderen als het wietexperiment van start gaat. Om te begrijpen hoe snel zo’n verandering kan plaatsvinden, is het interessant om de ontwikkelingen in de VS te volgen.

Verschuiving

Op veel plekken in de wereld wordt cannabis gerookt. Daarbij valt op dat het in Europa gebruikelijk is om cannabis in een joint met tabak te roken, terwijl mensen in de VS cannabis meestal puur roken. Slechts 4 tot 16% van de Noord- en Zuid-Amerikanen rookt cannabis met tabak. Ter vergelijking: in Nederland rookt maar liefst 90% van de consumenten een joint met tabak! In de Amerikaanse staten waar cannabis is gelegaliseerd, heeft inmiddels een grote verschuiving plaatsgevonden naar andere manieren van cannabisconsumptie. Een groot deel van het legale aanbod van cannabisproducten bestaat daar inmiddels uit edibles (eetbare cannabisproducten zoals bonbons of muffins) en concentraten (om te verdampen). Neem bijvoorbeeld Colorado, waar cannabis in 2012 legaal werd. Twee jaar later bestond 40% van de verkochte cannabisproducten daar uit edibles. Concentraten (om te verdampen) worden veelal via vape-pennen geconsumeerd. In Noord-Amerika steeg de verkoop van vape-cartridges in 2017 van 6 naar 24% na de legalisering. In Californië vertegenwoordigde de vape-cartridges in 2018 zelfs 40% van de verkochte cannabisproducten.

Niet gedoogd

Volgens het Trimbos bestaat 2% van de omzet van de coffeeshops in Nederland momenteel uit edibles. De behoefte aan edibles is echter aanzienlijk groter. Het aanbod van edibles buiten de coffeeshops groeit in razend tempo. Dat geldt ook voor concentraten. Edibles, waarbij de werkzame bestanddelen (THC en/of CBD) uit de cannabisplant geëxtraheerd en vervolgens aan bonbons, koekjes, snoepjes of drankjes toegevoegd, zijn verboden in Nederland. De Nederlandse Opiumwet gedoogt alleen de gedroogde bloemen (wiet) en hasj. Spacecake is dus alleen toegestaan als die gemaakt is van beslag vermengd met gemalen wiet. Alle andere THC-houdende producten staan op de lijst van drugs met onaanvaardbare risico’s. Edibles en concentraten zijn daarom vrijwel niet verkrijgbaar in coffeeshops.

Geringe kennis

Uit de Trimbos-rapportages blijkt dat de kennis over de nieuwe generatie cannabisproducten gering is. De onderzoekers schrijven voorzichtig dat het roken van cannabis met tabak op basis van de huidige gegevens schadelijker lijkt te zijn dan het puur roken van cannabis. Roken lijkt ook schadelijker dan verdampen. Verdampen heeft sterkere acutere effecten. Daarom zou er een risico bestaan op overdosering. Wel erkent het instituut dat er bij het verdampen minder cannabis is nodig om hetzelfde effect te bereiken, waardoor consumenten minder worden blootgesteld aan schadelijke stoffen.

Terughoudendheid

Edibles worden met eenzelfde terughoudendheid benaderd. Enerzijds schrijven de onderzoekers dat het eten van cannabis niet tot klachten aan de luchtwegen leidt. In die zin zou het een minder schadelijke gebruikswijze zijn dan het roken van cannabis (zeker als dat roken in combinatie met tabak gebeurt). Tegelijkertijd waarschuwt het instituut voor de onvoorspelbaarheid van de effecten van edibles. Omdat de effecten later optreden zouden deze producten moeilijker precies te doseren zijn. Tabel: Opname, effecten en afbraak van inhalatie van cannabis vergeleken met eten van cannabis (Bron: Factsheet Gebruikswijzen van cannabis en hun effecten en gezondheidsrisico’s, Trimbos-instituut, 2019).

Sample IDHeading 1Heading 2

Aanvang van effectenEnkele minuten30-90 minuten

Piek van effecten15-30 minuten2-3 uur

Duur van effecten2-3 uur4-12 uur

In de VS gelden echter strikte regels over de percentages werkzame stoffen (en/of het gewicht daarvan) in edibles. Het gaat dus niet om ‘spacecake volgens grootmoeders recept’, waarbij de werkzame bestanddelen vaak ongelijk verdeeld zijn. Het gaat over candies, lollies, chocolade, drankjes, koekjes die THC-extracties bevatten, waarvan precies bekend is hoe sterk ze zijn. Consumenten kunnen hun THC-consumptie met dit type edibles dus wel degelijk goed doseren.

Edibles in de VS

Volksgezondheid in het geding

Er is een groeiende groep consumenten die steeds bewuster omgaat met cannabis en geen rook wil inhaleren. Een belangrijke en positieve ontwikkeling die aansluit bij het anti-tabaksbeleid van de overheid. Maar zolang de Opiumwet coffeeshops verbiedt om alternatieve cannabisproducten zoals edibles, concentraten en oliën te verkopen, zijn deze consumenten aangewezen op de illegale markt. Er is geen controle op de producten die op de illegale markt verkrijgbaar zijn. Het Trimbos-instituut geeft aan dat er steeds meer meldingen zijn over besmetting van niet-gereguleerde cannabis op de zwarte markt (met bijvoorbeeld microben, pesticiden en schimmels) en de effecten daarvan op de volksgezondheid. Vanuit dit perspectief bezien kun je dus stellen dat de huidige Opiumwet in Nederland minder schadelijke manieren van cannabisconsumptie tegenhoudt.

Opiumwet aanpassen

In het ‘discussie’-hoofdstuk van de pubicatie ‘Aanbod en gebruik van cannabisproducten in de coffeeshop’ suggereert het Trimbos-instituut om het verbod op nieuwe producten zoals edibles en concentraten uit de Opiumwet te halen. Een interessante stellingname. Het zou een tabaksrookvrije en meer eigentijdse consumptie faciliteren van een nieuwe generatie cannabisproducten waarvan bekend is hoe sterk ze zijn en onder welke omstandigheden ze zijn geproduceerd. Afgaande op de ontwikkelingen die in de VS en Canada plaatsvinden is de kans groot dat Nederlandse cannabisconsumenten in de toekomst op andere minder schadelijke gebruikswijzen overstappen. Zeker met het wietexperiment in het verschiet, zou het een gemiste kans zijn wanneer deze cannabisproducten buiten het gereguleerde aanbod vallen. Ik sluit me daarom aan bij de oproep van het Trimbos-instituut om de Opiumwet zo aan te passen dat een nieuwe generatie cannabisproducten een plek krijgt binnen het gereguleerde aanbod.