Regeerakkoord VVD, CDA, D66 en ChristenUnie - Wonderbaarlijk compromis rond cannabis

Eerst maar eens de volledige tekst uit het regeerakkoord: ‘Er komt wet- en regelgeving ten behoeve van uniforme experimenten met het gedoogd telen van wiet voor recreatief gebruik. Het kabinet komt daartoe zo mogelijk binnen zes maanden met wetgeving. Deze experimenten worden uitgevoerd in een aantal (middel)grote gemeenten (zes á tien). Doel van de experimenten is om te bezien of en hoe op kwaliteit gecontroleerde wiet gedecriminaliseerd aan de coffeeshops toegeleverd kan worden (gesloten coffeeshopketen) en wat de effecten hiervan zijn. De experimenten worden onafhankelijk geëvalueerd, waarna het kabinet beziet wat het te doen staat.’ [caption id="attachment_16282" align="alignnone" width="500"] In Canada maken bedrijven zich op voor de komst van legale cannabis in 2018[/caption]

Gemeenten willen wel

Eerst maar eens het positieve hier uit halen. Eindelijk krijgen we dus een experiment met toegestane teelt van cannabis. Daar is al heel lang om gevraagd. Door een meerderheid van de Tweede Kamer en door heel veel gemeenten. Niet voor niets staan de gemeenten in de rij om aan dit experiment deel te nemen. De regering zegt dat er ruimte is voor zes tot tien gemeenten. Dan wordt het lootjes trekken, want inmiddels hebben al tientallen gemeenten gezegd dat ze mee willen doen. En dat aantal kan nog stijgen.

Eigen teelt?

Helaas wordt in het regeerakkoord verder geen woord besteed aan een van de grootste manco’s in het huidige beleid, namelijk de zogenaamd gedoogde teelt tot vijf planten. Dat gedogen is de laatste tien jaar wel de nek omgedraaid door over-enthousiaste wijkagenten, het über-fanatieke OM en hardvochtige woningbouwverenigingen. Alles wordt uit de kast gehaald om in de doorgeslagen Hollandsche Oorlog aan Cannabis bij onschuldige burgers wietplantjes in alle maten uit de grond te trekken. Drogredenen als stankoverlast (er stond één wietplant in een tuin) of ‘dit is niet gezond in een wijk met veel kinderen’ worden dan gebruikt. Ook patiënten die wiet gebruiken voor medicinale toestanden zijn vaak het slachttoffer van eigengereide politiekorpsen. Dit moet zo snel mogelijk stoppen. Burgemeesters moeten hun korps vertellen: zo niet langer. Eigen teelt tot vijf planten moet nu echt overal vrij mogelijk zijn. Binnenshuis ook, indien met goedgekeurde kweekkasten gewerkt wordt. Regel dat nu eens netjes. De meerderheid van de bevolking wil dit al veel langer. Maar politiek Den Haag loopt hopeloos achter.

'Kijken jullie hier eens naar'

Terug naar het regeerakkoord. Want hoe kwam dit wonderbaarlijke compromis tot stand? De Volkskrant kwam met een reconstructie. 'Kijken jullie hier eens naar,’ was de opdracht die Tweede Kamer leden Vera Bergkamp (D66) en Madeleine van Toorenburg (CDA) kregen. Opvallend, want Vera Bergkamp is het meest prominente en invloedrijke Kamerlid pro-cannabis, terwijl Van Toorenburg heel erg fel anti-cannabis is. Bergkamp wil wiet legaal maken, Van Toorenburg wil wiet verbieden.

Carnaval

De Volkskrant schrijft: “Maar dat is zakelijk. De twee kunnen het sinds de Fyra-enquête uitstekend met elkaar vinden. Soms ook buiten de Kamer. 'Ze vieren samen carnaval', laat een onderhandelaar weten aan zijn collega's. Het wordt gezien als een gunstig teken. Misschien komen ze er wel uit. Iedereen weet ook wat de meest voor de hand liggende optie is: niets doen. Maar de onderhandelaars van de vier partijen willen juist voorkomen dat alle moeilijke onderwerpen eindigen in stagnatie. De duiders op het Binnenhof roepen nu al dat deze coalitie tot niks gaat komen.’

Potentiële splijtzwam

Toch is ‘de wietkwestie’ een potentiële splijtzwam. De Volkskrant meldt dat de 'zijtafel Veiligheid en Justitie' met Stef Blok (VVD), Ingrid van Engelshoven (D66), Madeleine van Torenburg (CDA) en CU-medewerker Harmjan Vedder er niet uit komt. VVD-fractievoorzitter Zijlstra komt met een opening: zullen we een experiment opzetten. D66-fractievoorzitter Pechtold aarzelt. Hij weet dat een experiment net zo klinkt als een werkgroep om iets te bestuderen; van uitstel komt afstel. Maar omdat de ChristenUnie zich niet roert, de partij haalt op andere dossiers al veel binnen, komt er schot in. De Volkskrant: “Bergkamp en Van Toorenburg kunnen aan het werk. De twee doen snel zaken. Het experiment blijft beperkt om het CDA al te veel gezichtsverlies te besparen, maar moet groot genoeg zijn om echt de effecten te meten. Wat doet het met de volksgezondheid in de regio? Wat is de impact op de criminaliteitscijfers? De onderhandelaars aan de hoofdtafel stemmen in met het voorstel. Ze stellen het werk van Van Toorenburg en Bergkamp later als voorbeeld voor andere 'zijtafels'. Zo moet het. Werkbare compromissen die niemand te veel pijn doen en liefst niet te veel details.”

Werkbaar compromis

Een werkbaar compromis. Een mooie Haagse term voor het moeizame cannabisbeleid dat al 40 jaar als een hete aardappel vooruit wordt geschoven. Uiteindelijk is er natuurlijk geen andere oplossing mogelijk dan volledige legalisering. Dat weten ze in Den Haag ook wel. Canada gaat in 2018 als eerste ‘Westers’ land cannabis volledig legaliseren. Het Zuid-Amerikaanse Uruguay deed dat al eerder. En met de volledige legalisering in de Amerikaanse staat Californië kunnen straks bijna een op de drie Amerikanen al legaal blowen. In Nederland hebben we te maken met christelijke politici als Van Toorenburg (CDA) of Kees van der Staai (SGP). Zijn commentaar nadat bekend werd dat er een experiment kwam: "Ik vind het prima dat het Wilhelmus en de maatschappelijke stage in het regeerakkoord staan. Maar ik dacht echt dat ik De Speld las toen ik las dat het CDA met wietteelt akkoord is. Kan je straks je dienstplicht invullen met het aftoppen van wietplanten?" Wel, wat ons betreft komt die dienstplicht er niet. En dat aftoppen van wietplanten doen we gewoon vrijwillig.

Hoe nu verder?

Vanuit de cannabiswereld is welwillend en afwachtend gereageerd. Ja, het is geweldig dat er eindelijk een experiment komt. Maar hoe gaat dat experiment er uit zien? We kunnen immers niet hebben dat er één of twee soorten slappe staatswietjes komen die gekweekt worden door een paar paprikaboeren in het Westland. Alleen een groot aanbod van perfect gekweekte soortjes, dat vergelijkbaar is met het aanbod dat nu in de coffeeshop te krijgen is, is voldoende. En de overheid zou gebruik moeten maken van de expertise van de Nederlandse wietkwekers.

Wat doet de werkgroep?

In het vorige nummer boden John en Ines, de bekende wietkwekers uit Wierum, hun diensten al aan. Ook Doede de Jong staat te trappelen. Zij zijn de voorlopers van een leger kwekers dat met volle inzet en overtuiging aan de slag wil. Geef hen een vergunning. Net zoals al die ontelbare (hobby-)kwekers, die maar al te graag legaal aan de slag willen. Met een certificaat van veiligheid. Met een goedgekeurde kweekkast of outdoor. En met de garantie dat alle variëteiten gekweekt kunnen worden. Alleen zo kan een experiment succesvol verlopen. Door: Rob Tuinstra