“Gedoogbeleid is per definitie niet consistent”

Mr. Tjalling van der Goot is advocaat bij Anker & Anker Strafrechtadvocaten in Leeuwarden. Hij is gespecialiseerd in onder meer geweldsdelicten, hennepzaken en zedenzaken. In cannabiskringen verwierf hij faam door zijn verdediging van de idealistische wietkweker Doede de Jong Onlangs is hij, samen met twee Amsterdamse collega's, genomineerd voor de titel 'Meest gewaardeerde advocaat van ons land'. Zelf schrijft hij daarover: “Hoewel het belang van zo'n nominatie niet moet worden overdreven, vind ik het zelf wel eervol.” Hij voegt daaraan toe dat de nominatie markant is omdat het vorig jaar ook Wim Anker is overkomen en omdat de nominatie afkomstig is van collega-advocaten.

Hatemail

Strafrechtadvocaten krijgen niet zo vaak complimenten. Op deze nominatie werd door sommigen gereageerd met hatemail. We citeren uit een column daarover: “Jij, vuile huigelaar en hond. een prijs nou ja zeg. ik hoop dat je in de goot beland en niet er naast en die ankers kunnen van mij ook de teringh krijgen met hun lelijke smoel. zou daar best op willen timmeren.” De spelfouten zijn van de afzender. Blijkbaar worden advocaten nogal eens gezien als handlangers van de dader en meent men dat zij niet de verdachte bijstaan, maar de misdaad goedpraten. Dat iedere verdachte recht heeft op juridische bijstand wordt door de onderbuik van dit land nogal eens vergeten. Van der Goot heeft ook Robert M. verdedigd, maar dat betekent natuurlijk allerminst dat hij achter de misdaden van M. staat. In dit artikel hebben we het vooral over het (straf)recht in het algemeen en cannabiszaken (met name Doede de Jong) in het bijzonder. Toen ik Doede destijds sprak, viel de term 'politiek proces'. Was het dat in uw ogen ook? “In zekere zin heeft elk proces rond cannabis een politieke component. Rechters spreken namelijk recht binnen het kader van een door de politiek geschapen wettelijk kader. In dit land is de rechterlijke macht van de politiek gescheiden en kan dus geen politieke uitspraken doen. Rechters kunnen in hun vonnis wel laten doorklinken dat zij met een politieke lijn ongelukkig zijn of dat zij er niet mee uit de voeten kunnen. In de zaak van Doede de Jong hebben de raadsheren van het hof hun best gedaan om lenig met de wet om te gaan. Daarmee heeft het hof een duidelijk signaal afgegeven dat strikte toepassing van de wet in dit concrete geval onjuist zou zijn. Dat zou je een politiek signaal kunnen noemen.” Zou u de positieve uitspraak in het geval van Doede als een overwinning van de cannabiscultuur omschrijven? “Daar kan ik kort over zijn: Ik zou het een overwinning voor Doede de Jong willen noemen. Hij is als idealist de strijd aangegaan. En hij heeft zijn rug recht gehouden.” Maar het was toch ook een beetje een overwinning voor mr. Van der Goot? “Zo zie ik het niet. Ik ben blij als mijn cliënt tevreden is. En dat ik eraan kan bijdragen het tij te kenteren. Laten we zeggen dat 10 jaar geleden iedereen die werd gepakt vanwege het telen van cannabis een werkstraf kreeg opgelegd. In het geval van Doede is heel duidelijk rekening gehouden met zijn idealisme.” Aan de ene kant zien we een soort van milde houding van de rechters. Aan de andere kant lijkt het OM zich juist te verharden. “Dat klopt. Rechters zijn milder, coffeeshops krijgen bij overtreding van gedoogvoorwaarden nauwelijks nog straf. De publieke opinie neigt steeds meer naar regulering van cannabisteelt. Inmiddels al zo’n zestig gemeenten willen ook gereguleerde teelt. Aan de andere kant is vervolging van hennepzaken een speerpunt bij het OM, daarbij aangemoedigd door de minister. Dat wringt enorm. Komen we op het gedoogbeleid. In mijn ogen is dat een juridisch monstrum omdat het leidt tot willekeur. “Gedoogbeleid is per definitie niet consistent. Het is hinken op twee gedachten. Maar het is hier op dit moment het enige wat we hebben. Daarom zul je je ernaar moeten voegen. Maar ik wil wel opmerken: als ik het voor het zeggen had, zag het er allemaal heel anders uit. Ik kan de eigenaren van coffeeshops of de kleine thuiskwekers onder mijn cliënten dit tweeslachtige cannabisbeleid niet goed uitleggen. Zolang hennepteelt illegaal is, blijft het interessant om grootschalig te kweken. Vervolging van grootschalige georganiseerde teelt is onder het huidige politieke gesternte iets beter te snappen.” Iets anders. Ik heb u zien pleiten in een moordzaak en opeens viel het me op dat het optreden van een advocaat wel enige overeenkomst met dat van een dominee laat zien. Ik had het gevoel dat het in beide gevallen om het overtuigen gaat. “Overtuigen, met argumenten proberen de rechter te beïnvloeden is ons vak. Op dat punt is er gelijkenis met het werk van een dominee. Bedenk wel dat bij elk proces veel voorwerk wordt verricht. Wat je in de rechtszaal ziet, is eigenlijk het einde van een proces. Het mooie van het strafrecht – in tegenstelling tot bijvoorbeeld civiele zaken – is dat vrijwel alle zaken mondeling worden behandeld. Geen ellenlange schriftelijke uitwisseling van standpunten dus. Een pleidooi houden is het mooiste van ons beroep. Knallen, overtuigen, improviseren en overreden.” Is het verstandig om familie en bekenden van een slachtoffer hun woordje te laten doen tijdens een zitting? Zelf twijfel ik, omdat er een stuk emotie binnen de zaak wordt gebracht. En recht gaat toch over een rationele afweging? “Vanuit het standpunt dat ik er sta voor mijn cliënt, juich ik die ontwikkeling, en de aankomende verruiming van dat spreekrecht, zeker niet toe. Laat het recht maar over aan juristen. Je staat immers nog steeds als verdachte voor de rechter. Is er vonnis gewezen, dan ben je mogelijk dader. Maar voor het zover is, moet een verdachte niet twee partijen tegenover zich hebben. Eén aanklager is voldoende.” In het verlengde hiervan; er zijn veel televisieprogramma's die verdachten in beeld brengen als daders. Wat vindt u daarvan? “Als strafpleiter vind ik dat een slechte zaak. Maar vermoedelijk is de trend onomkeerbaar. En wat te denken van de sociale media? Als advocaten van Anker en Anker zijn we trouwens niet vatbaar voor optredens in de media. We doen het niet zolang de zaak onder de rechter is, tenzij er een doel en/of een cliënt bij is gebaat. Het OM en de politie zijn daar ruimhartiger in.” Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat bij het grote publiek de gedachte heerst dat advocaten alleen maar bezig zijn met het vrijpleiten van schuldigen. “Die gedachte bestaat helaas. En het is een vooroordeel. Wij zijn er om een proces zo eerlijk mogelijk te laten verlopen. Een goede advocaat is geen tegenstander van de rechtsstaat, maar juist de hoeder van die rechtsstaat. En het is ontzettend belangrijk dat de rechtsgang zuiver blijft. Verdachten hebben wettelijk vastgelegde rechten, dus ook onze cliënten. En daarom komen wij op voor onze cliënten. Niet om ze een straf te laten ontlopen, maar om erop toe te zien dat het recht zuiver blijft.” www.ankerenanker.nl