Albanië,  de nieuwe wietschuur van Europa?

Deze zomer was er weer een ernstig incident in het roemruchte marijuana-dorp Lazarat, in zuid-Albanië.

Deze zomer was er weer een ernstig incident in het roemruchte marijuana-dorp Lazarat, in zuid-Albanië. Bij een confrontatie tussen wietboeren en speciale ‘onomkoopbare’ politietroepen uit de hoofdstad Tirana raakte één politieagent dodelijk gewond. Sinds de Albanese autoriteiten in 2014 een einde probeerden te maken aan de grootschalige verbouw van wietplanten in Lazarat, is het onrustig in het voormalige Noord-Korea van Europa. De kiloprijzen zijn omhoog geschoten en steeds meer Albanezen hopen hun karige loontjes en pensioentjes aan te vullen met de verbouw van buitenwiet. Highlife’s eigen Charlie Stone was de afgelopen jaren meerdere malen te gast in Lazarat en doet verslag van een nieuwe War on Drugs, die Albanië wordt opgedrongen door de EU.

Zomer 2013, Zuid-Albanië.

 
Op weg naar het pittoreske plaatsje Gjirokaster, waar een van de grootste middeleeuwse forten van Europa staat, is er welgeteld één zijweggetje vanaf de hoofdweg die naar het roemruchte wietdorp Lazarat leidt. Er zijn geen plaatsnaamborden, geen wegbewijzering en ook geen ANWB-paddestoelen die het bestaan van het dorp zelfs maar erkennen. Nee, als je niet beter zou weten zou het nietszeggende weggetje naar een dood spoor hoog in de bergen leiden. Maar dan gebeurt het. Op een meter of 150 hoogte gekomen, slaat me letterlijk een walm van sterke wietlucht in het gezicht, ondanks de dichte ramen en de airconditioning in onze Landrover. De geur is zeer sterk en allesomvattend en er is geen ontkomen aan. Het lijkt haast of de hele berg opeens is gehuld in een penetrante wietlucht. Op datzelfde moment ontwaar ik opeens de eerste kleine huisjes: we hebben de rand van Lazarat bereikt.

Enorme wietplanten

 
Wat meteen opvalt zijn de enorme wietplanten die letterlijk elke centimeter van de daken, balkons en tuinen van de huisjes bevolken. Alsof de bewoners wiet kweken alsof er geen morgen meer komt. Dan, na een meter of 100 gereden te hebben over lelijke met beton volgegoten paden (asfalt is hier nooit gelegd door de overheid, de geïmproviseerde bergweggetjes van beton zijn door de dorpelingen zelf aangelegd), komen we een soort wachtpost tegen, een jonge jongen van een jaar of 18 met een grote Kalasjnikov over z’n schouder. De jongen is een dorpeling en het is zijn taak om vreemdelingen die naar Lazarat willen reizen, tegen te houden. Want toeristen, journalisten, reizigers of zelfs ambtenaren: geen vreemdeling komt Lazarat in zonder uitnodiging van een van de bewoners.

Welkome gast

 
Door mijn kweekervaring en grondige kennis van cannabisgenetica ben ik gelukkig een welkome gast en samen op reis met een paar inwoners van het dorp. Lachend wenkt de schildwacht ons dus verder. De betonplakken die we moeten beklimmen worden steeds ruiger en de helling steeds steiler, nu slingeren we opeens met vreemde manoeuvres en rare bochten door rijen met kleine huisjes. Ook hier staan overal waar je maar kijkt grote wietplanten te bakken in de zon. Een grote plas bloed doemt op voor ons op de weg, en sijpelt langzaam de berg af... Hier is gelukkig niemand vermoord, m’n chauffeur legt uit dat er net een schaap geslacht is omdat er weer een nieuw huis is afgebouwd, een vast ritueel.

Geduchte reputatie

 
Lazarat had al in de tijd van de communistische krankzinnige dictator Enver Hoxa (die van 1944 tot 1985 het land regeerde als een soort Stalinistische goelag dat alleen maar met Noord-Korea vergeleken kon worden), een geduchte reputatie als ‘opstandig’ dorp. Veel mannen en vrouwen uit Lazarat werden gedeporteerd naar strafkampen waarvan ze nooit meer terugkeerden. Als extra straf besloot de dictator Lazarat af te sluiten van alle normale voorzieningen, zoals water en electriciteit. En sinds Hoxa overleed en Albanië langzaam maar zeker uit het diepe dal van het Stalinisme kroop, is er niet veel verbeterd. Nog steeds zijn de dorpelingen op zichzelf aangewezen voor alles wat te maken heeft met openbare werken: nog steeds doet de regering in Tirana amper iets voor het dorp.

Wietvriendelijk klimaat

 
Niet zo gek dus dat zo’n 10 jaar geleden iemand in Lazarat op het lumineuze idee kwam om wiet te gaan verbouwen voor de export. Het klimaat van Albanië is misschien wel het meest wiet-vriendelijke klimaat van Europa: met een gemiddelde zomertemperatuur van 28 graden en een prettige luchtvochtigheid lijkt het land haast wel geschapen om wiet op te verbouwen. De teelt werd een groot succes en natuurlijk doken de andere dorpelingen ook meteen op de nieuwe inkomstenbron. Een paar jaar later was Lazarat het best bewaarde geheim van Europa: de wietschuur die heel Griekenland en Italië voorzag van goede kwaliteit buitenwiet.

Lamborghini’s en Maserati’s

 
De eerste kink kwam echter in de kabel toen twee Nederlandse toeristen op hun brommertjes toevallig terecht kwamen in Lazarat. De filmopnamen die de twee jongens maakten zetten ze op YouTube en daarmee was het ‘geheim’ van Lazarat geen geheim meer. Toch duurde het nog een paar jaar voor de overheid actief ingreep. Lokale agenten en politiediensten lieten zich bereidwillig omkopen en inmiddels was de wietindustrie in Lazarat tot een miljardenbusiness geworden, goed voor bijna eenderde van het BNP. Het was er de oorzaak van dat er opeens Lamborghini’s en Maserati’s door het onooglijke dorp reden, en er overal nieuwe huizen werden gebouwd. Echt haast om iets te doen tegen de ‘bandieten’ uit Lazarat was er niet, iedereen at namelijk gezellig mee van de inkomsten. Maar dat veranderde helaas toen Albanië gesprekken ging voeren in Brussel om in de verre toekomst ooit lid te mogen worden van de EU. Een van de eerste dingen die ze te horen kreeg was dat de wiethandel in en om Lazarat met wortel en tak uitgeroeid diende te worden. Daarvoor kregen de Albanezen zelfs hulp; omdat het land zelf niet beschikt over helikopters stelde Italië die prompt ter beschikking.

Italiaanse helikopters

 
En zo kon het gebeuren dat de inwoners van Lazarat steeds vaker op Italiaanse helikopters moesten schieten om die uit de buurt te houden. Tevergeefs natuurlijk. In de zomer van 2014 kwam dan de grote verwachte actie van politie en leger, waarbij heel Lazarat tijdelijk werd ontruimd en waarbij honderdduizenden wietplanten in de bloei van hun leven werden vernietigd. Dit ging niet zonder slag of stoot, want aan de actie gingen drie dagen van hevige vuurgevechten vooraf met de inwoners van Lazarat, die zich hun broodwinning niet zomaar lieten afpakken. Toen de rookwolken waren opgetrokken bleek de complete mannelijke bevolking van Lazarat de bergen in te zijn gevlucht. De politie, speciale troepen uit hoofdstad Tirana die niet bekend waren met de lokale bevolking, kon beginnen aan hun vernietigingswerk.

Toppen als melkflessen

 
We rijden verder de berg op en stoppen dan bij het huis van een van m’n metgezellen. Als een van de weinige wietboeren in Lazarat doet deze man teminste nog iets aan zijn planten door ze met bamboestokken te ondersteunen, iets wat je verder nauwelijks ziet. En dat is jammer, want de planten zijn allemaal uitgegroeid tot monsters, met toppen als melkflessen met daaroverheen een suikerlaagje THC-kristallen. Het uitstekende klimaat zorgt voor een perfecte oogst, en veruit de meeste planten geven zeker een kilo opbrengst. Een voorzichtige schatting van het aantal planten in Lazarat in 2013: 1,1 miljoen! Reken uit je winst. Die winst is anno 2015 alleen nog maar meer geworden. Door de repressie van de overheid zijn de prijzen omhoog geschoten. Was de gangbare kiloprijs in 2013 nog €200 per kilo (opgekocht door Griekse tussenhandelaren), anno 2015 is die kiloprijs inmiddels bijgesteld naar €2000 per kilo! Een vertienvoudiging. Albanezen uit het hele land zijn in het gat gesprongen dat Lazarat noodgedwongen heeft moeten laten liggen. Van Tropoje in het bergachtige noorden, tot Flores aan de kust, overal zijn mensen aan het kweken geslagen. Voor €2000 per kilo is menig Albanees bereid risico’s te nemen, voor de meeste mensen in dit verder straatarme land is €2000 bijna een jaarsalaris!

Rupsen

 
Een paar dagen lang onderzoek ik de planten in Lazarat en geef ik tips en adviezen voor een betere oogst. Maar wat moet je zeggen over planten die bijna doormidden breken door het gewicht van hun vette toppen? Het enige probleem zijn eigenlijk de rupsen, die zich met miljoenen tegelijk op de planten hebben gestort. De aarde is verder verrassend vruchtbaar, al moet er natuurlijk wel dagelijks veel water naar boven worden gebracht, per watertruck. De meeste kwekers hebben op de bergwand zelf putten geslagen waar het water opgeslagen kan worden, om vandaaruit hun planten verder te irrigeren. De planten worden verbouwd op elke vrije centimeter van de grond en staan daarom dicht tegen elkaar, maar dat schijnt ze niet te deren. De oogsten die worden gehaald zijn om te watertanden en in Nederland ondenkbaar. Het enige waar de wietboeren van Lazarat wel de mist ingaan, is bij het droogproces. Nadat de planten eerst door ploegen knipsters zijn ontdaan van de bladeren, worden de toppen te drogen gehangen... in de volle zon! Slechts weinigen nemen de moeite om hun toppen te drogen in het donker, vaak is er simpelweg geen ruimte beschikbaar. Al kom ik later een schuur tegen ter grootte van een vliegtuighangar, die letterlijk van de vloer tot het plafond volhangt met gedroogde toppen! Dit gaat niet meer over kilo’s maar tonnen gedroogde wiet!

Speciale politietroepen

 
Hoe het Lazarat verder zal vergaan, daarover is niks te zeggen. De zomer van 2015 bracht niet veel goeds. Hoewel sommige bewoners links en rechts voorzichtig de draad weer probeerden op te pakken, werd daar meteen weer korte metten mee gemaakt door speciale politietroepen. Men zou kunnen zeggen dat Lazarat nu misschien wel het meest bewaakte dorp is van Albanië, want de agenten uit Tirana hebben zich er inmiddels permanent gevestigd met een groot politiebureau midden in het dorp. Dat de verbouw van wiet zich daardoor verplaatst heeft naar de rest van Albanië, niet meer geconcentreerd maar juist verspreidt over het hele land, dat zal de EU ministers waarschijnlijk alweer flinke nieuwe kopzorgen hebben gegeven.
 
En zo draait ook hier weer een zinloze en geldverspillende War on Drugs op volle toeren...