Mediwiet, CB-receptoren, genen en kanker

Het recreatieve gebruik van cannabis is sinds mensenheugenis, dus in elk geval duizenden jaren, in vrijwel alle culturen geworteld. Wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van cannabis wordt echter pas enkele decennia gedaan. Vreemd, want andere planten met een significante werking zijn al lang geclaimd door de farmaceutische industrie. Denk aan aspirine, waarvan de grondstof gevonden wordt in een boomschors. Het duurde tot 1991 tot de cannabinoïd-receptoren voor het eerst werden beschreven. Dat er in bepaalde gevallen een heilzame werking plaatsvond, wist men al eerder. Vaak in Aziatische landen, maar ook in Europa werd cannabis al langer gebruikt dan tot voor kort werd aangenomen. Zo werd in 1896 in de buurt van Berlijn een urn opgegraven uit de vijfde eeuw BC die cannabiszaden bevatte. Of ze tot ontkieming zijn gekomen vermeldt de geschiedenis helaas niet. In 1840 bracht een Ierse arts de medicinale wonderplant van Indië naar Europa. Hij was de grondlegger van het medisch voorschrijven van cannabis. Het middel werd gebruikt voor een scala aan kwalen. Zo is bekend dat Koningin Victoria (!) cannabis kreeg voor menstruatiepijn.

Hennepvezels

Van de vezels van hennep maakte men tot voor kort zeilen, papier en kleding. Naar verluidt was zelfs de eerste Levi's spijkerbroek gemaakt van hennep. In 1533 was hennep als grondstof zo gewoon dat Hendrik VIII per decreet stelde dat er op elke 60 acres een kwart acre hennep verbouwd moest worden. Dit om in de behoefte van de marine aan zeilen -de Britten hadden nogal eens een oorlogje uit te vechten- te voorzien. Wie zich niet aan dat decreet hield, kon op een fikse boete rekenen. Ook werd hennep gebruikt om papier te maken. Volgens Peter McWilliams, de man die zo'n beetje alle vooroordelen omtrent cannabis heeft weerlegd, is het concept van de Declaration of Independence van de USA op henneppapier geschreven, maar omdat George Washington de samenleving houtpapier opdrong, schrijven we nu niet meer op hennep. Overigens gaat het verhaal dat de moeders van de Founders Fathers, de oprichters van de grondwet van de Verenigde Staten, bij zonsondergang genoten van een kopje cannabisthee.

Glaucoom

Tot voor kort was de enige toepassing waarvan de werkzaamheid bewezen was de toediening van cannabis bij glaucoom. In de volksmond heet dat 'staar'. Belangrijk voor mensen die benzodiazepines slikken (rustigmakers) want die middelen staan erom bekend dat ze de druk op de oogbol kunnen verhogen en daarmee het risico op glaucoom verhogen. Veel cannabissoorten hebben dezelfde effecten als deze tranquillizers, maar verminderen juist de druk op het oog en maken bovendien rustig zonder dat de patient versuft raakt. Dat laatste kun je niet van elke benzo zeggen. Overigens bestaat er ook cannabis die juist actief maakt.

Dronabinol

Tijdens het recreatief gebruik van cannabis merkten ervaringsdeskundigen dat cannabis in veel gevallen effectief werkte als pijnbestrijder en eetlustopwekker -denk aan patienten met anorexia. Er is inmiddels synthetische THC op de markt, Dronabinol, dat misselijkheid tegengaat en de eetlust bevordert. Veel patienten die aan kanker lijden, prefereren cannabis of de synthetische variant, als bijmedicatie tijdens een chemokuur, omdat het de bijverschijnselen van deze ingrijpende kuur aanmerkelijk verlicht. Vaak beter dan de zware medicatie die regulier wordt voorgeschreven. Schoorvoetend kwam cannabis zodoende in het reguliere medische circuit terecht. Het leidde in 1995 uiteindelijk tot de oprichting van Maripharm, een instelling met het doel gestandaardiseerde geneesmiddelen uit cannabis te ontwikkelen. Dit bedrijf was tot 2003 het enige dat zich legaal bezig hield met onderzoek en dat een opiumwetontheffing had voor de productie en verspreiding van cannabis binnen het medisch circuit. Inmiddels is cannabis op recept heel gangbaar geworden. Andere landen hebben het voorbeeld van Maripharm gevolgd en in veel landen is mediwiet op recept inmiddels geaccepteerd. Het cynische is dat juist deze Maripharm momenteel vanuit politieke hoek nogal onder vuur is komen te liggen. Zeker als je bedenkt dat medicijnen op basis van opiaten binnen de farmaceutische industrie sinds jaar en dag volop worden voorgeschreven. Van het vrij onschuldige codeïne tot aan het zwaar verslavende morfine en de hele range daartussen. Waarmee ik niet wil zeggen dat die producten verkeerd zijn -bij terminale kanker heb je vermoedelijk meer aan morfine dan aan wiet- maar wel dat het verdomd lang heeft geduurd voordat men cannabis als mogelijk eleganter geneesmiddel aan nader onderzoek heeft onderworpen.

Genen en CB receptoren

CB-receptoren blijken overal in ons lichaam te zitten. Maar deze receptor komt vooral voor in het centrale zenuwstelsel en speelt als hij gestimuleerd wordt een rol bij zowel pijnbestrijding, geheugen als motoriek. Deze receptoren zijn er in het type CB1 en CB2. CB1-receptoren zijn vooral aanwezig in die delen van de hersenen waar de bewegingscoördinatie plaatsvindt en met name die van ongecontroleerde bewegingen, zoals die voorkomen bij mensen die lijden aan MS. Stimulatie van de CB1- receptor dempt ook de misselijkheid. THC stimuleert deze receptor. Vandaar de werking van cannabis tegen misselijkheid. De CB2- receptor speelt vooral een rol in het immuun- en spijsverteringssysteem. Kanker is een ziekte die nauw aan dit systeem is gerelateerd. Recent is ontdekt dat THC een remmend effect heeft op verschillende vormen van kanker. Vermoedelijk via het stimuleren van het kanker remmende gen P53. Dit is geen uit de lucht gegrepen propaganda, maar gepubliceerd in diverse serieuze medische vakbladen. Het zou zonde zijn als door de houding van de politiek tegenover cannabis verder onderzoek onmogelijk wordt gemaakt. Het lijkt erop dat de tijd dat cannabis alleen als symptoom-onderdrukker werd beschouwd voorbij is. Wat niet wegneemt dat veel patienten natuurlijk baat hebben bij de onderdrukking van symptomen. Alle signalen wijzen erop dat de medicinale werking van cannabis vermoedelijk veel omvattender is dan tot nu toe werd aangenomen. Helaas staan in de hele discussie de meningen van medici en deskundigen vaak haaks op de politieke opvattingen. Maar is het aan de politiek om de medische ethiek en de menselijke moraal te bepalen? Voorlopig gaat de (Nederlandse) politiek ervan uit dat het zo werkt. Tegen beter weten in. Nieuwste ontwikkeling: er zijn serieuze aanwijzingen dat THC ook een rol kan spelen in het bestrijden van Alzheimer..... http://patients4medicalmarijuana.wordpress.com/2009/12/14/cannabis-and-alzheimers-disease/ http://www.maripharm.nl/ F.W.